اسهال یا آنتریت گوساله، یک بیماری گوارشی است که گوساله های شیرخوار را درگیر می کند و متعاقب ایجاد هایپوولمی (کاهش حجم خون) و اسیدوز می تواند منجر به بی اشتهایی و عدم تعادل گوساله ها شود و حتی قادر است گوساله های جوان را بکشد.
علت این بیماری می تواند عفونی یا غیر عفونی باشد و بیشترین ریسک ابتلا به آن در سن 1 تا 15 روزگی است. علل غیر عفونی آن شامل کمبود ویتامین یا مشکلات مربوط به جایگزین شیر می باشد. علل عفونی نیز شامل انواع میکروارگانیسم های بیماری زا از جمله ویروس ها، تک یاخته ها (پروتوزوآ ها) و باکتری ها می باشند که به تنهایی یا همراه با یکدیگر منجر به ایجاد اسهال در گوساله ها می شوند. شایع ترین میکروارگانیسم هایی که باعث اسهال در گوساله ها، به خصوص قبل از 1 ماهگی، می شوند عبارتند از: Rotavirus، Coronavirus، Cryptosporidium parvum و E.coli.
برخی عواملی که می توانند به پیشگیری از اسهال گوساله ها کمک کنند عبارتند از:
- تغذیه مناسب گاو در طی آبستنی و در نتیجه تقویت ایمنی جنین و شیر تولیدی
- مدیریت سخت زایی
- کاهش استرس و آلودگی های محیطی
- اطمینان از انتقال ایمنی غیر فعال به گوساله از طریق آغوز با کیفیت
اسهال گوساله به دلیل ایجاد تلفات سنگین، اختلال و کاهش رشد در گوساله های مبتلا، هزینه های درمان و هزینه های جایگزینی دام به دلیل حذف دام های بیمار یا تلف شده خسارات اقتصادی زیادی به پرورش دهندگان وارد می کند؛ بنابراین درمان سریع و موثر آن می تواند در کاهش خسارات اقتصادی نقش قابل توجهی داشته باشد. معمولا برای درمان اسهال گوساله ها، علاوه بر مایع درمانی، از آنتی بیوتیک ها و سایر ترکیبات ضد میکروبی استفاده می کنند اما با توجه به گسترش مقاومت ضد میکروبی در طی سال های اخیر، این ترکیبات کارایی خود را برای درمان موثر عفونت ها از دست داده اند. بنابراین باید برای آنها به دنبال جایگزینی مناسب باشیم. ترکیبات گیاهی و طبیعی، پروبیوتیک ها، پری بیوتیک ها و سین بیوتیک ها از جمله مواردی هستند که می توانند به خوبی جایگزین آنتی بیوتیک ها شوند.
ترکیبات گیاهی دارای خواص درمانی اسهال گوساله
جفت بلوط
مهم ترین ماده موثره در جفت بلوط، تانن می باشد. اثرات قابضی و ضد التهابی تانن در لوله گوارش به اثبات رسیده است. به علاوه، تانن دارای اثرات ضد میکروبی می باشد. تانن با مهار آنزیم های میکروبی، از دسترس خارج کردن یون های فلزی و سایر مواد مورد نیاز پاتوژن ها و تغییر مورفولوژی و نفوذپذیری دیواره سلولی آنها، اثرات ضد میکروبی خود را ایفا می کند. هم چنین با مهار تحرک، کوئوروم سنسینگ و تشکیل بیوفیلم، باعث مهار رشد آنها می شود. بر اساس مطالعات انجام شده، تانن ها در نشخوارکنندگان سبب کاهش انباشتگی و تراکم انگل های گوارشی می شوند. آنها به دلیل توانایی ایجاد کمپلکس با آنزیم های انگلی و یون های فلزی که برای حیات پروتوزوآ ها مانند کریپتوسپوریدیوم ضروری هستند و همچنین تحریک سیستم ایمنی اثر ضد انگلی خود را اعمال می کنند. تانن ها با کاهش اسپورولاسیون اووسیست های انگل های تک یاخته چرخه زندگی این انگل ها را مهار می کنند. به علاوه، با نفوذ به دیواره اووسیست و آسیب به سیتوپلاسم، آنزیم های درون سلولی مسئول فرآیند اسپورولاسیون را نیز غیرفعال می کنند.
از طرفی، تانن ها با اتصال به پروتئین های جیره، تنظیم فعالیت میکروارگانیسم های شکمبه و کاهش رشد و تکثیر باکتری های بیماری زا موجب بهبود فعالیت های گوارشی می گردند. تانن ها با تشکیل کمپلکس با پروتئین ها و مهار رشد باکتری های پروتئولیتیک از تخریب و تجزیه پروتئین ها در شکمبه جلوگیری می کنند. سپس کمپلکس های تانن-پروتئین در شیردان شکسته شده و جذب پروتئین در دوازدهه افزایش می یابد.
در مجموع تانن ها با اثرات قابضی، ضد التهابی، ضد باکتریایی و ضد انگلی خود می توانند در درمان و بهبود سریع تر اسهال گوساله ها کمک کنند و طول دوره بیماری را کوتاه تر نمایند. از طرفی با افزایش جذب پروتئین های خوراک منجر به بهبود رشد گوساله ها، حتی در صورت ابتلا به اسهال، می گردند.
سیر
آلیسین ماده موثره گوگرد دار موجود در سیر می باشد که اثرات درمانی سیر را ایجاد می کند و علیه طیف وسیعی از باکتری های گرم مثبت و منفی موثر است و پاتوژن های روده ای مانند E.coli را مهار می کند. تیوسولفونات های موجود در سیر با گروه های تیول واکنشی سریع می دهند و از این طریق آنزیم های حاوی تیول میکروارگانیسم ها را مهار می کنند و با این روش اثر ضد میکروبی خود را ایفا می کنند. از طرفی سیر با تقویت ایمنی گوساله ها نیز موجب افزایش مقاومت آنها در برابر عفونت های ویروسی، باکتریایی و انگلی می شود. اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی سیر نیز به اثبات رسیده است و با بهبود سلامت و مورفولوژی روده به بهبود سریع تر اسهال گوساله ها کمک می کند. هم چنین سیر باعث اختلال در فعالیت های فیزیولوژیک انگل ها مثل تحرک، جذب مواد مغذی و تکثیر آنها می شود و دفع اووسیست های پروتوزوآها مانند کریپتوسپوریدیوم را قطع می کند و با بهبود عملکرد روده سبب برگشتن تعادل الکترولیت ها و بهبود فاکتور های بیوشیمایی خون می شود.
سیر هم چنین با کاهش باکتری های تجزیه کننده پروتئین در شکمبه، از تخریب پروتئین جلوگیری کرده و باعث افزایش جذب آن می شود، تولید اسید های چرب فرار به عنوان منبع انرژی را افزایش می دهد و با بهبود مورفولوژی روده سبب تقویت جذب مواد مغذی می شود.
در مجموع بر اساس مطالعات انجام شده، ترکیبات موثره موجود در سیر در گوساله های مبتلا به اسهال سبب بهبود امتیاز مدفوع (سفت تر شدن قوام مدفوع)، کوتاه شدن دوره بیماری و افزایش وزن نهایی گوساله های مبتلا به اسهال می شود.
آرتمیزیا آنوآ
گیاه آرتمیزیا آنوآ (درمنه خزری) و ترکیب فعال آن آرتمیزینین دارای اثر ضد پروتوزوآیی هستند. آرتمیزینین با از بین بردن ترکیبات حاوی پراکسید آهن و تولید گونه های فعال اکسیژن (ROS) باعث ایجاد استرس اکسیداتیو در انگل های تک یاخته مانند کریپتوسپوریدیوم می شود. گونه های فعال اکسیژن با مهار اسپورولاسیون و تشکیل دیواره سلولی، باعث تداخل در چرخه زندگی انگل می شوند. از طرفی کاهش دفع اووسیست می تواند به کنترل بیماری و جلوگیری از انتقال و گسترش آن کمک نماید.
محصولات گیاهی کوکسی فیت (پودر مخلوط در خوراک) و کوکسی فیت ال (محلول خوراکی) حاوی عصاره های طبیعی جفت بلوط، سیر و آرتمیزیا آنوآ می باشند. عمده ترین ماده موثره موجود در این 2 محصول، تانن می باشد که به دلیل اثرات ضد التهابی، قابضی، ضد میکروبی و ضد انگلی خود در درمان اسهال گوساله ها نقش دارد. هم چنین تانن و سایر ترکیبات موثره موجود در این محصولات با جلوگیری از تخریب پروتئین، بهبود مورفولوژی روده و … منجر به افزایش جذب شده و به بهبود وزن گیری و تقویت رشد گوساله ها حتی پس از ابتلا به بیماری، کمک می کند و تلفات و حذف دام به دلیل اختلال در رشد را در گله کاهش می دهد. به علاوه به دلیل سایر اثرات ضد میکروبی، ضد انگلی، تقویت ایمنی و … ناشی از ترکیبات موثره موجود در محصولات کوکسی فیت، می توان از آنها به منظور پیشگیری از اسهال و آنتریت در گوساله ها نیز استفاده نمود.
برای اطلاعات بیشتر در مورد کوکسی فیت ال اینجا کلیک کنید.
برای اطلاعات بیشتر در مورد کوکسی فیت اینجا کلیک کنید.
برای خرید کوکسی فیت اینجا کلیک کنید.
تاثیر پروبیوتیک ها، پری بیوتیک ها و سین بیوتیک ها بر اسهال گوساله
میکروارگانیسم های دستگاه گوارش نقش مهمی در سلامت گوارش و فعالیت های مختلف بدن، از جمله تجزیه فیبر و کربوهیدرات ها، تنظیم برداشت و ذخیره چربی خوراک، تولید ویتامین های خاص و اسید های چرب کوتاه زنجیر، تقویت سیستم ایمنی، تنظیم محیط روده و محافظت از میزبان در برابر عفونت های گوارشی بر عهده دارند. گوساله ها، بعد از تولد، میکروارگانیسم ها را از محیط بیرون می گیرند و این میکروارگانیسم ها در لوله گوارش آنها کلونیزه شده و فلور میکروبی را تشکیل می دهند. فلور میکروبی روده گوساله ها هر چه سریع تر تشکیل شود و تنوع بالاتری داشته باشد، می تواند ریسک ابتلا به اسهال و تلفات را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
پروبیوتیک ها
استفاده از پروبیوتیک درگوساله ها منجر به کاهش دوره اسهال می شود و حتی می تواند برای پیشگیری از اسهال، به خصوص در سن 1 تا 15 روزگی، استفاده شود. استفاده از پروبیوتیک ها در گوساله سبب افزایش تنوع گونه های میکروبی و در نتیجه تکامل فلور میکروبی آنها می شود و از این طریق عملکرد ایمنی و گوارشی را بهبود بخشیده و مقاومت گوساله نسبت به عفونت های گوارشی را افزایش می دهد. پروبیوتیک ها امتیاز مدفوع را بهبود می بخشند و سبب افزایش قوام آن می شوند. استفاده از پروبیوتیک ها منجر به حفظ تعادل و کاهش جمعیت باکتری های بیماری زا می شود. پروبیوتیک ها در لوله گوارش گوساله کلونیزه شده و به سطح مخاط روده می چسبند و یک لایه محافظ ایجاد می کنند که از تهاجم باکتری های بیماری زا جلوگیری کرده و بر سر جا و غذا نیز با آنها رقابت می کنند و جلوی تکثیر آنها را می گیرند. از طرفی این باکتری های مفید در روده، اسید های چرب کوتاه زنجیر مانند پروپیونیک اسید، لاکتیک اسید و استیک اسید تولید می کنند و از این طریق سبب اسیدی شدن محیط روده می شوند و شرایط را برای رشد و تکثیر باکتری های بیماری زا نامطلوب می سازند. هم چنین پروبیوتیک ها با بهبود هضم و جذب باعث افزایش تبدیل خوراک و بهبود رشد و وزن گیری گوساله ها می شوند و حذف گوساله به دلیل کاهش رشد ناشی از اسهال را کاهش می دهند.
پری بیوتیک ها
پری بیوتیک ها مواد مغذی غیر قابل هضمی هستند که نسبت به عملکرد آنزیم های گوارشی مقاوم می باشند. این ترکیبات به طور اختصاصی تنها منجر به تحریک رشد و فعالیت باکتری های مفید می شوند و از این طریق برای گوساله ها مفید هستند.
فروکتوالیگوساکارید (FOS)، مانان الیگوساکارید (MOS) و دکستران الیگوساکارید (DOS) رایج ترین پری بیوتیک های مورد استفاده محسوب می شوند. در گذشته تصور می شد فروکتوالیگوساکارید ها به طور اختصاصی فقط توسط باکتری های تولید کننده اسید لاکتیک مصرف شده و باعث تحریک و تکثیر آنها می شوند اما مطالعات جدید نشان داده اند که این الیگوساکارید به طور غیر اختصاصی توسط سایر باکتری ها از جمله باکتری های پاتوژن نیز تخمیر شده و به رشد و تکثیر آنها هم کمک می کند. مانان الیگوساکارید نیز توسط آنزیم های گوارشی تجزیه شده و از بین می رود. اما دکستران الیگوساکارید در برابر آنزیم های گوارشی، اسید های صفراوی و اسید شیردان مقاوم بوده و بدون آسیب به روده می رسد و در آنجا تنها باکتری های تولید کننده آنزیم دکستراناز مانند باکتری های مفید تولید کننده اسید لاکتیک از آن استفاده کرده و به دنبال رشد این باکتری ها و تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر توسط آن ها، محیط روده اسیدی شده و مانع رشد باکتری های پاتوژن می شود. دکستران الیگوساکارید همچنین محرک کمپلمان های ایمنی بوده و به تقویت سیستم ایمنی نیز کمک می کند.
سین بیوتیک ها
سین بیوتیک ها ترکیباتی هستند که شامل پروبیوتیک و پری بیوتیک در کنار یکدیگر می باشند. همراه شدن پروبیوتیک ها با پری بیوتیک اختصاصیشان، منجر به تقویت اثر هر یک از آنها می شود. سین بیوتیک MLC، محصول شرکت ماکیان دام پارس، حاوی ترکیب قدرتمندی از میلیون ها باکتری پروبیوتیک لاکتوباسیلوس کازئی و پری بیوتیک اختصاصی آن یعنی دکستران الیگوساکارید می باشد که می توان از آن برای پیشگیری و بهبود سریع تر اسهال گوساله ها و کمک به افزایش وزن گیری و رشد آنها استفاده نمود.
برای اطلاعات بیشتر در مورد MLC اینجا کلیک کنید.
برای خرید محصول اینجا کلیک کنید.
ترکیبات تقویت کننده سیستم ایمنی
اسهال گوساله ها بیشتر در اثر عوامل عفونی اتفاق می افتد؛ بنابراین ضعف ایمنی گوساله ها در رخداد آن نقش مهمی دارد. ایمنی گوساله در ابتدای زندگی تحت تاثیر مصرف مقدار کافی آغوز با کیفیت در زمان مناسب است و کیفیت آغوز گاو نیز تحت تاثیر واکسیناسیون آن در طی آبستنی است. بنابراین می توان هم زمان با واکسیناسیون گاوها در طی آبستنی از محصول کاملا طبیعی ایمونوپروپوفیت استفاده نمود. این محصول حاوی عصاره های طبیعی اکیناسه (سرخارگل)، پروپولیس و شیرین بیان است و منجر به تقویت ایمنی سلولی و همورال می شود . می توان از آن برای تقویت تولید آنتی بادی ناشی از واکسیناسیون استفاده نمود تا از این راه کیفیت آغوز گاو هم بهتر شود. هم چنین می توان از ایمونوپروپوفیت برای تقویت ایمنی گوساله ها در ابتدای زندگی و افزایش مقاومت آنها به انواع عفونت ها، از جمله عفونت های گوارشی و اسهال، بهره برد.
