حتما تاکنون متوجه سرفه در سگ خود شده اید و درباره علت بروز آن کنجکاو هستید. سرفه می تواند علت های گوناگونی داشته باشد که بسیاری از آن ها فیزیولوژیک هستند و جای نگرانی ندارند. مثلا ممکن است سگ شما هم بعد از خوردن غذا یا آشامیدن آب سرفه کند که کاملا طبیعی است. در بیشتر موارد تک سرفه ها رفلکس طبیعی بدن هستند، مثلا بو کردن اجسام معطر یا آلوده به گرد و غبار می تواند باعث سرفه شود که خود به خود هم خوب می شود. در مجموع دلایل مختلفی می توانند منجر به سرفه در سگ شوند. اگر تعداد سرفه ها زیاد و متوالی باشد باید حتما به دامپزشک مراجعه شود. خوشبختانه بسیاری از بیماری هایی که باعث سرفه در سگ می شوند به راحتی قابل درمان هستند. در ادامه این مطلب به طور خلاصه به بررسی شش بیماری که باعث سرفه در سگ می شوند می پردازیم.
- بیماری قلبی
یکی از شایع ترین دلایل سرفه سگ، بیماری قلبی است. درصورتی که اختلال در دریچه یا عضله قلب وجود داشته باشد و خون به درستی از ماهیچه های قلب پمپاژ نشود منجر به سرفه می شود. علت ایجاد سرفه می تواند ادم ریوی (تجمع مایع در ریه ها) و یا بزرگ شدن یا هایپرتروفی قلب و فشار به راه های هوایی باشد.
سرفه های ناشی از بیماری قلبی معمولا نرم و ممتد هستند و شبها مخصوصا زمانی که سگ به پهلو میخوابد بدتر می شود. از دیگر علائم بیماری قلبی کاهش انرژی و استقامت بدن است.
اگر دامپزشک پس از معاینه بالینی، رادیوگرافی و اکوکاردیوگرافی تشخیص دهد که سرفه نتیجه بیماری قلبی است، ممکن است داروهای قلبی و در صورت لزوم داروهای ادرار آور تجویز کند.
- ذات الریه و عفونت های تنفسی
ذات‌الریه یا پنومونی یکی دیگر از بیماری‌های رایجی است که از علائم آن بروز سرفه در سگ است. پنومونی یا التهاب ریه در سگ ها می تواند در نتیجه عفونت باکتریایی، ویروسی (مانند آنفولانزا یا دیستمپر)، مشکلات بلع، آسپیره مواد غذایی، رفلاکس یا برخی اختلالات متابولیک باشد.
سرفه های ناشی از پنومونی مرطوب و نرم است. تب بالا، بی اشتهایی و خستگی از علائم دیگر این بیماری است. در صورت مشاهده این علائم در اولین فرصت به دامپزشک مراجعه کنید. اگر درمان پنومونی یا عفونت ریوی به تعویق بیوفتد امکان وخیم تر شدن شرایط وجود دارد.
- کنل کاف
کنل کاف (Kennel Cough) یکی دیگر از شایع ترین علل سرفه در سگ هاست. کنل کاف اصطلاحی است که به تراکئوبرونشیت یا التهاب و عفونت نای و مجاری هوایی اصلی تحتانی اطلاق می شود. این بیماری در توله ها شایع‌تر است ولی در هر سنی ممکن است بروز کند. کنل کاف یک بیماری عفونی مسری است و سگ‌هایی که در محیط‌های گروهی مثل پناهگاه ها و پانسیون ها زندگی می کنند بیشتر در معرض خطر ابتلا قرار دارند، بنابراین اگر متوجه شدید که سگ شما پس از گذراندن مدتی در پانسیون یا بازی با سگ های دیگر سرفه می کند، احتمال ابتلا به کنل کاف را در نظر بگیرید.
سگ‌های مبتلا به کنل کاف سرفه‌های عمیق، خشک و خشن دارند که در صورت کشیده شدن قلاده گردنی هنگام راه رفتن صدایش بدتر می‌شود. در عفونت های شدید سرفه های ناشی از کنل کاف می تواند باعث عق زدن و به دنبال آن استفراغ شود. از دیگر نشانه های این بیماری آبریزش بینی، خستگی، تب، سرفه های ممتد و بزاق کفی است.
احتمال بهبود خودبخودی در این بیماری وجود دارد، ولی داروهای ضد سرفه و آنتی بیوتیک ها اغلب برای کاهش سرفه و کاهش احتمال عفونت های ثانویه مانند ذات الریه تجویز می شوند.
این بیماری به شدت مسری است و احتمال انتقال آن از سگ های مبتلا به سگ های سالم بسیار بالاست. عامل بیماری کنل کاف یک باکتری گرم منفی به نام Bordetella bronchiseptica است که واکسن بر علیه آن وجود دارد. با واکسیناسیون سگ احتمال ابتلا به کنل کاف در آینده بسیار کاهش می یابد.
- کلاپس نای
یکی دیگر از دلایل سرفه خصوصا در نژاد های مینیاتوری و یا پوزه کوتاه مثل پاگ، پامرانین، شیهواهوا، شیتزو و… کلاپس نای است. این بیماری در سگ های چاق نیز شایع است. در حیوانات سالم نای لوله ای محکم و استوار است ولی در سگ های مبتلا به این وضعیت نای نرم و شل بوده و مجرایش باریک تر است و در نتیجه عبور هوا به تدریج با مشکل مواجه می شود. به این وضعیت کندرومالاسی نای نیز میگویند.
سگ های مبتلا به کلاپس نای سرفه های خشک، عمیق و بی نظم دارند. به طور مکرر سرفه می کنند و کنترل سرفه برایشان دشوار است. بر اثر فشار قلاده گردنی سرفه آنها بدتر می شود. اگر نای سگ به طور کامل کلاپس کرده و روی هم خوابیده باشد، سرفه حالت آسمی دارد. صدای سرفه در سگ‌های چاق، سگ‌هایی که گرم یا هیجان‌زده هستند و سگ‌هایی که در معرض محرک‌ها یا آلرژن‌های موجود در هوا قرار دارند، بدتر به نظر می رسد.
سگ های مبتلا به کلاپس نای اغلب از برونشیت و یا بیماری قلبی نیز رنج می برند، بنابراین ممکن است چندین نوع سرفه در آن ها وجود داشته باشد. از دیگر علائم این وضعیت سختی در تنفس و نفس کشیدن همراه با سر و صدای زیاد و خرناس است.
کاهش وزن در بهبود علائم می تواند کمک کننده باشد. در موارد شدید ممکن است دامپزشک توصیه به جراحی کند.
- کرم قلب
بسته به محل زندگی شما، کرم قلب ممکن است یکی از علل احتمالی سرفه در سگ ها باشد. شیوع کرم قلب در مناطق گرم‌تر بیشتر است ولی احتمال ابتلا به این بیماری خطرناک و کشنده در هرجایی که پشه های ناقل آن وجود دارند ممکن است.
سگ‌های مبتلا به کرم قلب ممکن است سرفه داشته باشند یا اصلاً علائمی از خود نشان ندهند. شدت بروز علائم به جثه سگ، تعداد کرم‌ها و وضعیت سلامتی سگ بستگی دارد. در صورتی که سگ علائم بیماری را نشان دهد، ممکن است سرفه های خفیف و مداوم داشته باشد. انرژی کم، کاهش وزن و بی اشتهایی از علائم دیگر این بیماری است. درگیری های شدید به کرم قلب می تواند منجر به نارسایی قلبی و ادم در محوطه شکمی شود. این بیماری بسیار خطرناک است و اگر به موقع برای درمان آن اقدام نشود منجر به مرگ می شود.
- آنفولانزای سگ
آنفولانزا از دیگر دلایل سرفه در سگ سانان است. این بیماری به شدت مسری است و به سرعت منتقل می شود بنابراین اگر سگ دیگری در خانه دارید بهتر است تا بهبودی کامل قرنطینه شود. سرفه های حاصل از آنفولانزا ممکن است تا یک ماه به طول بیانجامند. آنفولانزای سگ سانان قابل انتقال به انسان نیست. واکسن بر علیه این بیماری ساخته شده و در دسترس است.
در صورت مشاهده علامت سرفه در سگ چه باید کرد؟
در صورتی که سرفه در سگ متمادی و یا شدید باشد باید هر چه زودتر به دامپزشک مراجعه شود. بیشتر علل بروز سرفه در سگ به راحتی قابل درمان است. دامپزشک پس از معاینه بالینی و پاراکلینیکی علت سرفه را تشخیص داده و درمان مناسب را آغاز می کند. جدا از درمان های اختصاصی بیماری های فوق الذکر یکی از بهترین راه های بهبود و تخفیف علائم سرفه استفاده از داروی کاملا گیاهی ایمونواکینامول است. این دارو با اثر برونکودیلاتوری و خلط آوری به باز کردن مجاری هوایی و تنفس راحت تر حیوان کمک کرده و التهابات مجاری تنفسی فوقانی را نیز بهبود می بخشد. علاوه بر اثرات ذکر شده ایمونواکینامول با تقویت ایمنی سلولی و همورال در بهبود عفونت های باکتریایی و ویروسی موثر است. این دارو کاملا طبیعی بوده و هیچگونه تداخلی با دیگر داروها ایجاد نمی کند و استفاده از آن در توله ها و سگ های جوان مانعی ندارد.
