تغذیۀ حیوانات خانگی؛ چه چیزی “غذای مناسب” است؟

امروزه غذاهای حیوانات خانگی در انواع مختلف و متنوعی در بازار موجودند. تفاوت برندها، مدل ها، و طعم ها با اینکه به مصرف کنندگان حق انتخاب بیشتری می دهند، گاهی می تواند بسیار گیج کننده نیز باشد. انتخاب غذای مناسب با سن و نیازهای حیوان، دارای مواد مغذی کافی و لازم، با کیفیت بالا و با صرفۀ اقتصادی، و موردعلاقۀ حیوان، موضوع بسیار مهمی برای صاحبان حیوانات خانگی است.

وزن و مشکلات تغذیه ای

بهترین راهکار برای کنترل وزن و مشکلات تغذیه ای حیوانات خانگی (از جمله اضافه وزن، کمبود وزن، سوءتغذیه، انرژی کم، ریزش مو، و…) تهیۀ یک رژیم غذایی مناسب به کمک دامپزشک که دربردارندۀ تمامی نیازهای تغذیه ای حیوان است، می باشد.

امروزه چاقی و اضافه وزن، یکی از مشکلات شایع میان حیوانات خانگی است. اصلی ترین علت اضافه وزن در حیوانات خانگی، غذادهیِ بیش از حد و عدم فعالیت است. هنگامی که مصرف غذا و انرژیِ حیوان بیشتر از نیازش باشد و تحرک کافی نداشته باشد، این کالری اضافه به صورت چربی در بدن ذخیره می شود. به مرور زمان، این چربی انباشته شدۀ اضافه، می تواند باعث بروز مشکلات سلامتی و انواع بیماری ها گردد. درست مانند انسان ها، چاقی در حیوانات نیز پیامدهای آسیب زای زیادی به دنبال دارد از جمله:

• مشکلات قلبی
• مشکلات تنفسی
• دیابت
• بیماری های کلیه
• آرتریت و اشکال در حرکت
• انرژیِ پایین

فراهم نمودن رژیم غذایی مناسب با چربی کم و پروتئین و فیبر بالا، و در حجم مناسب، باعث می شود نیازهای تغذیه ای حیوان برآورده شده و احساس گرسنگی کاذب در او نیز از بین برود. بهتر است غذاهای آماده در کنار وعده های طبخ شده مورد استفاده قرار گیرند و در استفاده از تشویقی نیز زیاده روی نشود. دامپزشک می تواند در انتخاب غذای مناسب و مشخص نمودن مقدار و وعده ها، به شما کمک کند. همزمان با تنظیم رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. پیشنهاد می شود این کار به صورت تدریجی و در قالب بازی انجام گیرد.

برند غذای حیوانات خانگی، موضوع مهم دیگری است که هنگام انتخاب غذای مناسب برای حیوان، باید مورد توجه قرار گیرد. بهترین برندها، آنهایی هستند که تحت نظر دامپزشکان و متخصصان تغذیه، غذای مناسب با نیازهای خاص و عام حیوانات تولید می کنند و تولیدات آنها، آزمایشات و بررسی های لازم را با موفقیت از سر گذرانیده اند. اطلاعات مربوطه معمولا بر روی جلد و یا در وبسایت به دقت درج شده اند.

توجه داشته باشید که با توجه به محدودیت های واردات، بسیاری از غذاهای وارداتی موجود در بازار اصل نیستند و علاوه بر هزینۀ بالا، از کیفیت پایینی برخوردارند. پیش از خریداری و مصرف از اصالت بارکد آنها اطمینان حاصل نمایید و یا از محصولات مورد تایید داخلی استفاده نمایید.

ملاحظۀ مهم دیگر در رابطه با غذای حیوانات خانگی، میزان غذادهی است. حتی اگر غذاهای مورد استفاده باکیفیت و متناسب باشند، غذادهیِ بیش از نیاز حیوان باعث چاقی و بیماری می گردد. معمولا مقدارهای درج شده بر روی محصولات، بیش از نیاز حیوان است. دامپزشک می تواند در محاسبۀ مقدار غذای لازم بر اساس جثه و سن حیوان، به شما کمک نماید.

غذای مناسب گربه ها

برآورده شدن نیازهای تغذیه ای گربه ها نقش کلیدی در رشد و سلامت آنها دارد. با توجه به مواردی که پیشتر به آنها اشاره شد، انتخاب غذای مناسب می تواند موضوعی چالش برانگیز باشد. هر حیوان نیازهای تغذیه ای خاصی دارد. برای مثال، گربه سانان برخلاف انسان ها، سگ ها، و بسیاری از گونه های دیگر جانوران، به کربوهیدرات در رژیم غذایی خود احتیاج ندارند. ساختار بدنی گربه های خانگی مانند اجداد بزرگترشان، با رژیم غذایی سرشار از پروتئین و چربی، و کربوهیدرات پایین سازگار است. آنها در طبیعیت برای تسهیل گوارش و مراقبت از دندان هایشان نیز معمولا به سراغ گیاهان می روند و گنجاندن مقداری سبزیجات در وعده هایشان، می تواند این نیاز تغذیه ای را نیز برآورده سازد.

با توجه به موراد ذکر شده، غذای مناسب برای گربه ها، غذایی است که بر اساس تکامل و آناتومی بدن گربه سانان و نیازهای غذایی خاص آنها فرموله شده باشد.

غذاهای گربه به سه صورت موجودند که استفاده از هریک مزایا و معایبی دارد:

• کیبل (غذای خشک): غذای خشک معمولا اصلی ترین بخش غذای گربه های خانگی است. این غذای خشک به نسبت انواع دیگر ارزان و به صرفه تر است، اما معمولا مقدار کربوهیدرات موجود در آنها بسیار بیشتر از مقدار موردنیاز بدن گربه هاست.
• کنسرو (غذای خیس): غذای خیس یا کنسروهای گربه به نسبت غذای خشک قیمت بیشتری دارند، ولی مواد مغذی موجود در آنها بیشتر است.
• غذای تازه: استفاده از غذای تازه که به صورت پروتئین خام یا غذای پخته شدۀ انسانی است، نسبت به موارد دیگر صرفۀ اقتصادی کمتری دارد، اما خوراک کامل تری محسوب می شود و برای سلامت گربه بهتر است. با این حال معمولا بیشتر گربه ها طعم غذای خشک و کنسرو را ترجیح می دهند و احتمال دارد از خوردن غذای تازه امتناع نمایند.

گربه ها معمولا به نوع خاصی از غذا که به آنها داده شود شدیدا عادت می کنند و در نتیجه تغییر نوع غذای آنها می تواند چالش برانگیز و سخت باشد. پیشنهاد می شود از ابتدا و زمانی که گربه هنوز کوچک است، ترکیبی از انواع غذاهای خشک، خیس و تازه به آنها داده شود تا مقاومت در برابر تغییر نوع غذا در آنها به حداقل برسد.

غذای مناسب هر سن

نیازهای تغذیه ای حیوانات در سنین مختلف متفاوت است. برای حفظ سلامتی حیوان، لازم است این تفاوت ها مورد توجه قرار گرفته و رژیم و وعده های غذایی با توجه به آنها تنظیم گردند.

رژیم غذایی بچه گربه ها باید سرشار از پروتئین، چربی، کالری و متناسب با فرآیند رشد و تکامل آنها باشد. در هفته های اول تولد، بچه گربه ها فقط شیر می خورند. در صورتی که بچه گربه مادر نداشته باشد، باید از شیرخشک های مخصوص گربه و یا شیر بدون لاکتوز برای آنها استفاده کرد. برای شیردهی می توان از شیشه های مخصوص و یا سرنگ کمک گرفت. در حدود 4 هفتگی، می توان از غذای کمکی استفاده کرد؛ این غذاها هم به صورت آماده در بازار موجودند، و هم می توان آنها را به صورت خانگی آماده کرد. دقت کنید این غذای کمکی باید بافت نرم و آسیاب شده داشته باشد و خوردن آن برای بچه گربه دشوار نباشد. پیشنهاد می شود این وعده ها به مقدار مشخص، 4-6 بار در روز به گربه داده شود. بین 5 تا 8 هفتگی، بچه گربه باید کم کم به غذاهای جویدنی عادت کند. وعده های سرشار از پروتئین و انرژی، 3-4 بار در روز در این سن ایده آل است. انواع دیگری از غذای مخصوص گربه نیز در بازار موجودند که می توانند مورد استفاده قرار گیرند. بهتر است پیش از استفاده از آنها، با دامپزشک مشورت نمایید.

در رابطه با گربه های بالغ، با اینکه غذای خشک معمولا به دلیل سهولت استفاده و صرفۀ اقتصادی محبوب ترین گزینه برای صاحبان است، باید توجه داشت که با توجه به مواردی که پیشتر گفته شد، برای سلامت بیشتر گربه و جلوگیری از بیماری ها و مشکلاتی از جمله چاقی، بهتر است که این نوع غذا در کنار غذای تازه و کنسروهای تامین کنندۀ نیازهای غذایی گربه مورد استفاده قرار گیرد.

گربه ها پس از هفت سالگی، وارد مرحلۀ سالمندی می شوند. این مرحله از زندگی، با تغییرات قابل توجهی در بدن آنها همراه است از جمله تغییر وزن، پوست و مو، مفاصل و استخوان ها، دندان ها، ارگان های داخلی، سیستم تنفسی و دستگاه عصبی. در صورتی که گربه با رژیم غذایی خود مشکلی ندارد، لزومی به تغییر آن نیست. هرچند برخی گربه ها در سنین بالا، معمولا دچار مشکلات کلیه و یا مشکلاتی در هضم و گوارش غذا می شوند. مشورت با دامپزشک می تواند کمک کننده بوده و در کنار برآورده کردن نیازهای غذایی گربه های مسن، از مشکلات مرتبط با بالا رفتن سم در آنها نیز جلوگیری کند.

غذای مناسب سگ ها

با اینکه چاقی و بیماری های به همراه آن، در سگ ها نسبت به گربه ها شیوع نسبتا کمتری دارند، با این حال ملاحظاتی که پیشتر دربارۀ انتخاب غذای مناسب دربارۀ آنها صحبت شد، در رابطه با سگ ها نیز باید در نظر گرفته شوند.

رژیم غذایی توله سگ ها، باید متناسب با نیازهای غذایی آنها در جریان رشد و تکامل سریع آنها باشد. توله ها تا حدود 4 هفتگی تنها از شیر مادر (یا شیرخشک مخصوص) تغذیه می کنند و پس از آن، می توانند غذای کمکی بخورند. سه بار غذادهی در روز، برای آنها مناسب است. به مرور زمان ودر حدود 4 ماهگی، می توان این وعده ها را به 2 بار در روز تقلیل داد. پایبندی به یک برنامۀ غذایی مشخص، باعث می شود سگ از همان ابتدا به این نظم عادت کرده و در آینده نیز چالش های کمتری در بحث آموزش با او داشته باشید.

سگ ها معمولا اشتهای زیادی دارند و در نتیجه بیشتر اوقات از هرمقدار غذایی که به آنها داده شود استقبال می کنند. صاحبان آنها نیز به گمان اینکه سگ گرسنه است، و یا به خصوص درمورد توله ها برای بالا بردن سرعت رشد آنها، گاهی به سگ ها بیش از حد غذا می دهند. باید از این کار پرهیز کرد، چرا که این کالری دریافتی اضافه می تواند باعث اضافه وزن یا حتی بیماری شود. بسته به نژاد، ابعاد، وزن، نرخ رشد، وضعیت سلامتی، هر سگ نیازهای غذایی ویژه ای دارد. دامپزشک می تواند در با توجه به تمام موارد ذکر شده، در انتخاب غذای مناسب و مقدار آن به شما کمک نماید.

در رابطه با سگ های بالغ، هیچ غذای خاصی برای تمام سگ ها مناسب و برآورده کنندۀ تمام نیازهای تغذیه ایِ آنها نیست. به طور کلی در انتخاب غذای مناسب، مانند مواردی که برای گربه ها گفته شد، سعی کنید ترکیبی از غذای خشک، غذای کنسروی و غذای تازه را برای سگ فراهم نمایید. هنگام خریداری غذاهای آماده، از برندهای استفاده نمایید که بر روی محصولات خود اطلاعات کامل مربوط به فرآورده را درج نموده اند، مورد تاییدند، و آزمایشات و بررسی های لازم بر روی محصولات و نحوۀ تولید آنها انجام گرفته است.

درمورد مقدار هر وعدۀ غذایی، بهتر است با دامپزشک مشورت نمایید.

سگ ها در حدود سن 7 سال و بالاتر، مسن محسوب می شوند. هرچند بسته و نژاد و جثه، این مورد کمی متفاوت است.

• سگ های کوچک – کمتر از 10 کیلوگرم وزن – 8 سال
• سگ های متوسط – 10 تا 20 کیلوگرم وزن – 8 سال
• سگ های بزرگ – 20 تا 40 کیلوگرم وزن- 6 سال
• سگ های بسیار بزرگ- بیشتر از 40 کیلوگرم وزن- 5 سال

در صورتی که سگ ها در سنین بالا دچار بیماری و مشکل با رژیم غذایی خود نشوند، معمولا پیشنهاد می شود همان برنامۀ غذایی قبلی ادامه داده شود. هرچند معمولا با بالا رفتن سن، بسیاری از سگ ها دچار بیماری های می شوند که به دنبال آن نیازهای غذایی آنها نیز تغییر کرده و باید رژیم جدیدی برایشان فراهم شود. به دلیل پایین آمدن متابولیسم بدن، عمدۀ رژیم های غذایی مخصوص سگ ها در سنین بالا، بر کاهش کربوهیدرات و چربی، و در عوض افزایش پروتئین دریافتی تمرکز دارند.

غذاهای دیگر برای سگ ها؛ غذای انسانی و غذای خام

همۀ صاحبان سگ ها، همیشه مقداری از غذای خود را به حیوانشان می دهند. این غذاها تا زمانی که در مقادیر کم استفاده شوند، معمولا باعث اشکال نمی شوند. اما توجه داشته باشید که غذای انسانی، باید تنها تا 20 درصد رژیم غذایی سگ را تشکیل داده و علاوه بر این، به همان مقدار کالری دریافتی، از رژیم غذایی سگ کم شود. همچنین پشنهاد می شود در این مورد با دامپزشک صادق بوده و در مورد دادن این قبیل غذاها به سگتان با او مشورت نمایید.

در رابطه با غذاهای خام (مانند گوشت و مرغ خام) برخلاف باور اکثریت، استفاده از غذای خام خاصیت قابل توجهی برای حیوان ندارد و برعکس، می تواند باعث مشکلات در هضم شود. همچنین غذاهای خام در صورتی که به درستی نگهداری نشوند، می تواند منشاء انواع آلودگی های میکروبی از جمله سالمونلا، لیستریا، اشرشیا کولی، و کمپیلوباکتر بوده و باعث بیماری حیوان شوند.