کلیه ها در طیف وسیعی از عملکردهای اساسی نقش دارند .ضایعات کلیه و نقرس احشایی از شایع ترین علل مرگ و میر در طیور هستند. عوامل متعددی همانند محرومیت از آب ،کلسیم غذایی بالا، فسفر کم در رژیم غذایی و بیماری های ویروسی چون گامبورو ،آنگارا و IBV نفروپاتوژنیک در گله طیور, می توانند باعث اختلال در عملکرد کلیه ها شوند و مشکلات زیادی از قبیل افزایش تلفات و کاهش تولید را برای صنعت طیور ایجاد کنند. هنگامی که عملکرد طبیعی کلیه برای حفظ متابولیسم از بین برود، به دلیل اورمی (افزایش اوره در سرم خون) مرگ رخ می دهد.
از این رو با توجه به اهمیت بیماری های کلیوی در طیور تجاری ,شرکت ماکیان دام پارس شروع به تولید داروی صد در صد گیاهی لاوارن (Lavar Ren) با اثر درمان اختلالات کلیوی و ارتقا عملکرد کلیه ها نموده است. مطالعات فارمی این محصول با موفقیت انجام گردیده است. این محصول حاوی ترکیبات موثره عصاره گیاه گزنه است که در ادامه به بررسی ترکیبات موجود در این فرآورده و ارزیابی عملکرد آن می پردازیم.
گزنه
گزنه با نام علمی . Urtica dioica L متعلق به خانواده Urticaceae گیاهی چند ساله است که به طور گسترده ای در طب سنتی برای درمان بیماری های مختلف مانند هماچوری، نفریت و نقرس استفاده می شود. اجزای اصلی شناسایی شده در آن بطور خلاصه شامل اسکوپولتین، بتاسیتوسترول و کافئوئیل مالیک اسید است که سبب خواص منحصر به فرد آن می شود.
تاثیرات مثبت گیاه گزنه در بهبود عملکرد سیستم ایمنی، قلبی- عروقی، گوارش، کبد، کلیه، کاهش قند خون،کاهش چربی خون و تاثیرات آنتی اکسیدانی و آنتی میکروبی (ویروس،باکتری،قارچ) آن با مستندات علمی گزارش شده است. آزمایشات متعدد نشان می دهد که تجویز عصاره گزنه در بهبود عوارض کلیوی نتایج چشمگیری داشته است. نسبت بالای پتاسیم به سدیم گیاه گزنه در خاصیت ادرارآوری آن موثر است. همچنین بر اساس مطالعات، ماده موثره گیاه گزنه کافئین، اسید مالیک و اسید کلروژنیک است که حجم و جریان ادرار را افزایش می دهد و میزان ادرار باقیمانده در مجاری ادراری را کاهش می دهد. از این رو استفاده از آن در اختلالات کلیوی که به علل مختلف ویروسی چون گامبورو، آنگارا و IBV نفروپاتوژنیک یا علل محیطی رخ می دهد کارآمد خواهد بود.
یافته ها حاکی از این است که گزنه در افزایش بیان ژن های کاتالاز (CAT) و سوپراکسید دیسموتاز 1 (SOD1) در کبد و ریه نقش بسزایی دارد و پراکسیداسیون لیپیدی پس از مصرف گزنه به طور قابل توجهی سرکوب می شود. به همین دلیل مصرف گزنه در نواحی مرتفع که فشار خون بالای ریوی باعث افزایش احتمال آسیت در گله ها می گردد توصیه می شود.
خواص آنتی اکسیدانی این گیاه از آزاد شدن رادیکال های آزاد در پی عارضه ریوی ممانعت می کند و هایپرتروفی بطن راست کاهش می یابد. همچنین با دفع مواد زائد، از ابتلای جوجه ها به آسیت جلوگیری می شود. از سوی دیگر استفاده از گزنه در طیور تاثیر چشمگیری در بهبود عملکرد پارامتر های خونی و کیفیت تخم مرغ دارد و میزان کلسترول تام، تری گلیسیرید و غلظت LDL سرم در جوجه ها کاهش می یابد.
قابل ذکر است که خواص ضد التهابی و ضد دردی گزنه نیز از دیر باز مورد توجه بوده است. این فعالیت ضد التهابی به دلیل مهار سیکلواکسیژناز، لیپوکسیژناز و تولید سایتوکین است. بررسی ها نشان می دهد که عصاره گزنه با کاهش فعال سازی فاکتور هسته ای (NF-kB) اثر ضد التهاب خود را اعمال می کند. از آنجایی که اثبات گشته که NF-kB نقش پاتوفیزیولوژیکی دارد، استفاده از عصاره گیاه گزنه در تسکین درد های التهابی تایید می شود.
فعالیت ضد میکروبی این گیاه در برابر باکتری های گرم مثبت و گرم منفی مختلف آزمایش شده است و فعالیت مهاری قابل توجهی در برابر بعضی سویه ها همچون استافیلوکوکوس پیوژنز، استافیلوکوکوس اورئوس و استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و اشریشیا کلی و … از خود نشان داده است.
لاوارن
با بررسی ترکیباب موثر موجود در لاوارن و نتایج فارمی بدست آمده از محصول، می توان گفت که این فرآورده کارایی بالایی در درمان و پیشگیری از اختلالات کلیوی خواهد داشت و از آن برای ضد عفونی مجاری ادراری، هنگام بروز سندرم آسیت، نقرس، هنگام ابتلا به بیماری های ویروسی و باکتریایی که موجب التهاب و نکروز کلیه ها شود، می توان بهره برد. لاوارن حاوی آنتی اکسیدان های طبیعی مانند ویتامین C و املاح (آهن،..) موجود در عصاره گیاه گزنه بوده از این رو در شرایط استرس گله بویژه استرس گرمایی، به عنوان آنتی اکسیدان عمل کرده و در کاهش بار کلیوی و بهبود عملکرد آن ها نقش دارد.
به این منظور لاوارن جهت درمان نقرس و مشکلات متابولیسمی و عفونت های کلیه به مقدار 500 سی سی در 1000 لیتر آب آشامیدنی طیور و جهت پیشگیری از بیماری های کلیه و پس از درمان های آنتی بیوتیکی به میزان 250 سی سی در 1000 لیتر آب آشامیدنی طیور مصرف می گردد.
لاوارن همچنین در پیشگیری و کنترل بیماری آنگارا که اخیرا در فارم های سرتاسر کشور شایع شده است بسیار کارآمد است. گزارشات متعدد بدست آمده از استفاده لاوارن در گله های درگیر بیماری آنگارا نشان داده است این دارو بطور موثری در کنترل بیماری و جلوگیری از تلفات شدید و ناگهانی در گله کارآمد است.
پروتکل کنترل بیماری آنگارا با استفاده از داروی لاوارن را در اینجا بخوانید.