کولیک اسب چیست؟
کولیک اسب به نوعی درد شدید شکم در اسب ها گفته می شود که علت به وجود آمدنشان می تواند عوامل مختلفی مانند مشکلات گوارشی، انسداد روده، انواع عفونت یا جابجایی روده باشد. درمان کولیک اسب به نوع کولیک و شدت آن بستگی دارد. به طور کلی بعد از تشخیص علت بیماری معمولاً درمان های حمایتی، دارویی و در موارد شدید، جراحی انجام می شود.
پیشگیری از کولیک با تغذیه مناسب، مدیریت استرس و مراقبت های بهداشتی نیز بسیار مهم است. کولیک یک بیماری جدی و بالقوه کشنده در اسب ها است و نیاز به توجه فوری دامپزشکی دارد.
این بیماری می تواند از دلایل ساده ای مثل مصرف بیش از حد علوفه خشک یا تغییر ناگهانی غذا تا مشکلاتی مانند پیچ خوردگی روده یا انسداد شدید نشأت بگیرد.
شدت کولیک در اسب ها متفاوت است و بسته به دلیل اصلی آن، ممکن است یک مورد خفیف با استراحت و درمان های ساده رفع شود یا نیاز به مداخله دامپزشکی فوری پیدا کند. به همین دلیل شناخت به موقع این بیماری برای صاحبان اسب ضروری است.
علت های ابتلای اسب به کولیک
کولیک در اسب ها به دلایل مختلفی بروز می کند که مهم ترین آن ها انگل های گوارشی، تغییرات ناگهانی در برنامه غذایی، مصرف خوراک کم کیفیت یا کپک زده، نوشیدن آب سرد بلافاصله پس از تحرک سنگین، و استرس ناشی از حمل و نقل یا تغییر محیط است.
تغییر ناگهانی جیره غذایی باعث بر هم خوردن تعادل میکروفلور روده و افزایش تولید گاز یا اسید می‌شود که به کولیک منجر می‌گردد. مصرف غذای با کیفیت پایین، پرنشاسته یا کم آب هم می‌تواند حرکات روده را مختل کرده و خطر انسداد یا تخمیر غیرطبیعی را افزایش دهد. استفاده از مکمل های سین بیوتیک مناسب مثل MLC می تواند اثر خوبی بر توازن میکروفلور دستگاه گوارش داشته باشد. سین بیوتیک به معنای ترکیب پروبیوتیک ها و پری بیوتیک هاست. این ترکیبات در واقع از رشد میکروب ها در دستگاه گوارش جلوگیری کرده و باعث تقویت فلور میکروبی طبیعی روده می شوند. علاوه بر آن با بهبود هضم و جذب مواد مغذی به تامین انرژی بدن کمک میکنند.
برای اطلاعات بیشتر درباره مکمل سین بیوتیک اسب MLC کلیک کنید
برای خرید مکمل پروبیوتیک اسب MLC اینجا را کلیک کنید
7 علت شایع کولیک اسب
طبق گزارش دانشکده دامپزشکی دانشگاه ایالتی اوهایو، مشکلات حرکتی دستگاه گوارش به دلیل کم‌تحرکی یا استرس از اصلی‌ترین عوامل کولیک شناخته شده‌اند. مدیریت مناسب تغذیه و برنامه ورزشی اسب نقش مهمی در پیشگیری از این بیماری خطرناک دارد.
1. انسداد روده: تجمع غذا یا شن در روده و ایجاد گرفتگی.
2. گاز زیاد: تولید بیش از حد گاز در روده به دلیل تغذیه نامناسب یا تغییر ناگهانی جیره.
3. پیچ‌خوردگی روده: چرخش روده و انسداد جریان خون یا عبور مواد.
4. جابه‌جایی روده: حرکت غیرطبیعی بخش‌هایی از روده در حفره شکمی.
5. انگل‌های داخلی: آسیب به عروق خونی روده در اثر مهاجرت انگل ها یا انسداد ناشی از آلودگی به کرم‌های انگلی.
6. استرس اکسیداتیو: افزایش رادیکال‌های آزاد در اثر استرس یا تغذیه نادرست که باعث آسیب به سلول‌های روده و اختلال در عملکرد دستگاه گوارش می‌شود.
7. عفونت‌های باکتریایی: رشد بیش از حد یا ورود باکتری‌های بیماری‌زا به دستگاه گوارش که باعث التهاب، تولید سم و درد شکمی می‌شود.
8. استفاده طولانی مدت از داروی های ضد التهاب غیر استروئیدی.
علائم بیماری کولیک در اسب ها
وقتی اسب دچار کولیک می‌شود، نخستین علائمی که ممکن است دیده شود بی‌قراری، لگد زدن به شکم و غلت زدن مداوم است. این رفتارها نشان می‌دهند که اسب احساس درد شدیدی در ناحیه شکم دارد. در مواردی هم کاهش اشتها و تمایل به دراز کشیدن بیش از حد معمول، از نشانه‌های اولیه محسوب می‌شود.
از دیگر علائم کولیک در اسب‌ها می‌توان به عرق کردن غیرعادی، نگاه کردن مداوم به پهلوها و تغییرات در وضعیت مدفوع اشاره کرد؛ گاهی اسب دچار یبوست و در مواردی دیگر اسهال می‌شود. همچنین نبض و تنفس اسب ممکن است سریع‌تر از حالت طبیعی شوند که این تغییرات می‌تواند هشداردهنده وخامت وضعیت حیوان باشد. شناسایی سریع و اقدام فوری در درمان کولیک اسب اهمیت زیادی دارد، چرا که تأخیر در درمان می‌تواند به صدمات جبران‌ناپذیری منجر شود.
کولیک یک بیماری جدی و بالقوه کشنده در اسب ها است و نیاز به توجه فوری دامپزشکی دارد.
اگر مشاهده کردید که اسب‌ها در شرایطی مثل حمل و نقل، مراجعه به دامپزشک، یا دریافت آمپول و واکسن، رفتارهایی مانند بی‌قراری، کوبیدن سم به زمین، تعریق بیش‌ازحد، شیهه‌کشیدن مداوم، یا مقاومت در برابر کنترل از خود نشان می‌دهند، این نشانه‌ی بروز استرس و اضطراب در آن‌هاست.
درمان کولیک اسب
برای درمان باید علت اصلی مبتلا شدن اسب به کولیک را تشخیص داده و سپس به روش درمان هر کدام بپردازیم. اگر کولیک به علت وجود عفونت های باکتریایی به وجود آمده باشد از آنتی بیوتیک ها استفاده می شود. داروی های مسکن برای مدیریت و کاهش درد ممکن است توسط دامپزشکان تجویز شوند.
درمان‌های حمایتی
- آب و الکترولیت: فراهم کردن آب تازه و الکترولیت ها برای جلوگیری از کم آبی و کمک به تعادل الکترولیتی بدن اسب بسیار مهم است.
- استراحت: اسب باید در یک محیط آرام و راحت استراحت کند.
- مدیریت درد: استفاده از مسکن ها برای کاهش درد و ناراحتی اسب.
داروی مناسب برای کولیک اسب
- داروهای ضد اسپاسم : برای کاهش انقباضات عضلانی روده اسب.
- روان‌کننده‌های مدفوع : برای کمک به دفع مدفوع و جلوگیری از انسداد.
- داروهای ضد التهاب: برای کاهش التهاب و تورم در دستگاه گوارش.
- آنتی‌بیوتیک ها: در صورت وجود عفونت باکتریایی.
- مکمل‌های گوارشی: مانند سین بیوتیک ها (ترکیب پروبیوتیک و پری‌بیوتیک) برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش
- درمان جراحی: در موارد انسداد روده یا پیچ‌خوردگی روده، ممکن است نیاز به جراحی باشد.
- تغذیه مناسب: استفاده از جیره غذایی متعادل و باکیفیت، تقسیم وعده‌های غذایی به دفعات بیشتر و اجتناب از تغذیه بیش از حد.
- مراقبت‌های بهداشتی: معاینات منظم توسط دامپزشک، واکسیناسیون و ضد انگل کردن اسب.
- مدیریت استرس: فراهم کردن محیط آرام و بدون استرس برای اسب خیلی مهم است. داروهای گیاهی نظیر نوروکالم (Neuro Calm) با اثر آرام‌بخشی طبیعی خود می‌توانند به کاهش تنش و اضطراب که از عوامل اصلی کولیک ناشی از استرس هستند کمک کنند.
عصاره ی گیاهان با بهبود عملکرد سیستم عصبی و کاهش ترشح هورمون های استرس، انقباضات غیرطبیعی دستگاه گوارش را کاهش داده و از اسپاسم‌های شکمی که موجب درد کولیکی می‌شوند، جلوگیری میکنند. در نتیجه، مصرف درست و به‌موقع این ترکیب گیاهی می‌تواند به تسکین سریع‌تر علائم کولیک مرتبط با استرس و بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کند.
برای اطلاعات بیشتر راجع به داروی آرامبخش نوروکالم کلیک کنید.
برای خرید داروی ضد استرس اسب نوروکالم کلیک کنید.
جراحی کولیک اسب
در این روش باید برایمان واضح باشد که اگر پس از ۱۲ تا ۱۸ ساعت درمان اولیه که شامل مراحل آبرسانی، کنترل درد و تلاش برای بازگرداندن حرکات دستگاه گوارش است، وضعیت اسب بهبود نیابد، پیشنهاد جایگزین می تواند جراحی (لاپاراتومی) باشد.
نشانه‌های هشدار شامل افزایش مداوم ضربان قلب بالای ۶۰، رفلاکس معده، درد شدید و طولانی، خونریزی یا اختلالات در آزمایشات خونی هستند.
تقریباً ۴–۱۰٪ موارد کولیک نیاز به جراحی دارند، که نرخ بقا تا ترخیص بین ۷۳–۸۰٪ اعلام شده است. در یک مطالعه، ۸۵٫۹٪ از اسب‌هایی که تا یک سال پس از ترخیص زنده ماندند، همچنان عملکرد ورزشی خود را حفظ کردند و ۶۳–۹۷٪ از اسب‌های جراحی‌شده، کارکرد قبل از کولیک را باز یافتند.
عوارض پس از جراحی
عوارض شایع شامل کولیک‌های مجدد، انسداد یا نشت در محل اتصال روده، عفونت محل جراحی، چسبندگی میان اعضای داخل شکم، پریتونیت و ایلئوس پس از عمل هستند.
همچنین، چسبندگی‌ها در ۱۶–۲۰٪ موارد پس از عمل اتفاق می‌افتند، مخصوصاً بعد از عمل روده کوچک و در هنگام نیاز به بخیه مجدد.
چند نکته مهم
- در صورت مشاهده علائم کولیک، بلافاصله با دامپزشک تماس بگیرید.
- از خود درمانی خودداری کنید و همیشه تحت نظر دامپزشک درمان را انجام دهید.
- همیشه به اسب آب و علوفه تازه و تمیز بدهید.
- از دادن غذای یخ زده و آب سرد در فصول سرد سال به اسب خودداری کنید.
با رعایت این نکات و مراقبت‌های لازم، می‌توانید از بروز کولیک در اسب خود پیشگیری کنید یا در صورت بروز، به درمان مؤثر آن کمک کنید.
