“در سال 2012 در ایالات متحده، بیش از 70 درصد آنتی بیوتیک های مهم پزشکی در تولید خوراک دام و تنها 30 درصد آن برای درمان خود انسان ها استفاده شده است”.
خواندن همین یک جمله میتواند یادآور خوبی برای گوشزد کردن جایگاه حرفه دامپزشکی و علم کشاورزی در رخداد مقاومت آنتی بیوتیکی باشد. به همین منظور قوانین سلامت واحد باید به گونه ای وضع و اجرا شوند که با کاهش استفاده از آنتی بیوتیک های کشاورزی و کنترل مصرف آنتی بیوتیک در پزشکی و دامپزشکی سلامت تمام موجودات زنده و محیط زیست را در مقابل مقاومت ضد میکروبی تضمین کند.
بررسی گزارش هایی که سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) در سال 2018 منتشر کرده، نشان می دهد که قوانین جدید برای جلوگیری از تشدید مقاومت ضد میکروبی ناکافی بوده است. علی رغم ممنوعیت فروش بدون نسخه (OTC) و استفاده از آنتی بیوتیک ها تحت عنوان محرک های رشد، در سال 2018، 5.5 میلیون کیلوگرم آنتی‌بیوتیک مهم پزشکی؛ به منظور تولید خوراک دامی فروخته شده است. البته که این مقدار 28 درصد کمتر از سال 2009 و 33 درصد کمتر از سال 2016 است اما تا رقم ایده آل فاصله ی بسیاری دارد.
متاسفانه مصرف سفالوسپورین از سال 2009 تا 2018؛ 46 درصد افزایش یافته است. قوانین FDA مصرف سفالوسپورین را تنها 5 درصد از سال 2016 (31.010 کیلوگرم) تا سال 2017 (29.369 کیلوگرم) کاهش داده است.
علت شکست قوانین FDA پیرامون ممنوعیت استفاده از سفالوسپورین ها
در سال 2012 سازمان غذا و داروی ایالات متحده در مورد استفاده های از آنتی بیوتیک های سفالوسپورین در تهیه ی خوراک دام قوانینی وضع کرد که مورد انتقاد گروه های صنعتی مختلفی قرار گرفت در حالی که حامیان ایمنی مواد غذایی این قوانین را در بهترین حالت گامی جزئی برای رسیدگی به مشکلات گسترده در مورد مقاومت آنتی بیوتیکی دانستند.
نارضایتی صنعتگران و انتقاد تند آن ها احتمالا بخشی از شکست این قوانین را توجیه میکند. بخش دیگری از این شکست معطوف به نظارت ضعیف بر استفاده از آنتی بیوتیک هاست. از طرفی داده های دقیق فروش و استفاده از داروهای دامپزشکی در آمریکای شمالی به راحتی در دسترس نیستند. بنابراین، تغییراتی که تحت تأثیر قانون وضع شده ایجاد شده است را نمی توان به راحتی تشخیص داد.
مقاومت باکتریایی نسبت به سفالوسپورین چگونه ایجاد میشود؟
این قانون در 6 ژانویه 2012، به منظور کاهش شیوع Salmonella Heidelberg مقاوم به سفالوسپورین در گوشت، مرغ و انسان وضع شد. چرا که در سال 2009، شیوع سالمونلای مقاوم به سفتیوفور از 4.2 درصد در خوک تا 14.5 درصد در گاو متغیر و رو به افزایش بود. سفتیوفور بسیاری از پاتوژن های باکتریایی را هدف قرار می دهد و به همین دلیل به صورت گسترده در دامداری ها برای مقابله با ورم پستان و گندیدگی سم مورد استفاده قرار میگیرد.
برخی از باکتری های هدف با تولید آنزیم β-لاکتاماز با این دارو سازگار می شوند و سفالوسپورین ها را غیرفعال می کنند، همین امر به پاتوژن ها اجازه می دهد از درمان دارویی جان سالم به در ببرند. از این بدتر اینکه پاتوژن های مقاوم ممکن است ژن مقاومت را به میکروب های حساس به دارو انتقال دهند و باعث گسترش مقاومت ضد میکروبی شوند.
انتقال مقاومت به انسان
با استفاده از سفالوسپورین ها در دام ها میکروارگانیسم های مقاومِ حاوی آنزیم β-لاکتاماز به وجود می آوریم. این باکتری های مقاوم از طریق مصرف محصولات لبنی و یا گوشت حاوی میکروارگانیسم های مقاوم، تماس مستقیم با حیوان آلوده، غذا و آب آلوده به میکروارگانیسم مقاوم و البته مصرف گیاهان رشد یافته با کود حیوانی و آب آلوده؛ به انسان منتقل میشود.
طبق مطلعات انجام شده، میزان ژن های β-لاکتاماز در نمونه های گوشت، مرغ و بافت انسانی تقریباً یکسان هستند. “این تایید میکند که پاتوژن‌های مقاوم در حال انتقال از منابع غذایی به جمعیت‌های انسانی هستند.”
چگونه میتوان مطابق با قوانین FDA مصرف سفالوسپورین ها را کاهش داد؟
مسئله مقاومت آنتی بیوتیکی، مسئله ای مشترک بین دامپزشکی، پزشکی، کشاورزی و محیط زیست است و برای کنترل آن نباید تنها بر یک بخش تمرکز کرد. همچنین واکسیناسیون درست و به موقع در کنار استفاده از جایگزین های آنتی بیوتیکی میتواند راهگشا باشد.
