نفخ در نشخوارکنندگان به معنی اتساع و بزرگ شدن بیش از حد شکمبه و نگاری توسط گاز های ناشی از تخمیر است. این گاز ها ممکن است در ترکیب با محتویات شکمبه باشند و نفخ کفی یا اولیه را به وجود بیاورند یا اینکه جدا از محتویات شکمبه به صورت آزاد در شکمبه و نگاری تجمع پیدا کرده که در این صورت نفخ گازی یا ثانویه نامیده می شود.
نفخ غالبا مشکل گاو ها محسوب می شود اما امکان رخداد آن در گوسفند ها هم وجود دارد.
نفخ چگونه اتفاق می افتد؟
در حالت طبیعی در شکمبه نشخوارکنندگان طی فرایند هضم مواد مغذی، در اثر تخمیر مقدار زیادی گاز تولید می شود که این گاز یا از طریق آروغ زدن دفع می شود یا از لوله گوارش عبور می کند و خارج می شود. هر عاملی که خروج گاز از شکمبه را مختل کند باعث نفخ می شود.
نفخ کفی
زمانی که گاو و گوسفند مقدار زیادی علوفه لگومینه (حبوبات) مثل یونجه، شبدر و …، مواد دانه ای (کنسانتره) و علوفه حاوی پروتئین بالا بخورند، یک کف پایدار داخل شکمبه تولید می شود و گاز های ناشی از تخمیر در آن گیر می افتند و دیگر نمی توانند از طریق آروغ زدن خارج شوند. در این حالت نفخ کفی اتفاق می افتد و حتی می تواند منجر به مرگ ناگهانی دام در اثر خفه شدن شود.
نفخ گازی
نفخ گازی زمانی اتفاق می افتد که یک انسداد فیزیکی جلوی خروج گاز از طریق آروغ زدن را بگیرد. برای مثال اگر عقده های لنفاوی بین ریه ها متورم شوند، با فشار وارد کردن به مری جلوی خروج گاز را می گیرند.
نفخ در گاو و گوسفند چه علائمی دارد؟
- اتساع و بزرگ شدن سمت چپ شکم
- قطع چرا
- عدم تمایل به حرکت کردن
- ناله کردن
- چشم های بیرون زده
- به سختی ادرار و مدفوع کردن
- سریع نفس کشیدن
چگونه می توان از نفخ پیشگیری کرد؟
نفخ در صورت عدم درمان می تواند منجر به تلفات شود و در موارد خفیف تر که تلفات ایجاد نمی کند، تولید شیر را کاهش می دهد اما به هر حال با ضرر اقتصادی همراه است. بنابراین پیشگیری از آن امری مهم و ضروری می باشد. برای این منظور می توان از محصول کاملا گیاهی کوکسی فیت استفاده نمود. این محصول حاوی عصاره طبیعی جفت بلوط، سیر و آرتمیزیا آنوا است و عمده ترین و مهم ترین ترکیب موثره آن تانن موجود در جفت بلوط می باشد. همان طور که ذکر شد عوامل مختلفی می توانند سبب نفخ گردند اما لیز شدن سریع سلول های گیاهان و آزاد شدن پروتئین آن ها به درون شکمبه که سبب افزایش ویسکوزیته مایع درون شکمبه می شود، اصلی ترین علت نفخ می باشد. تانن ها از طریق رسوب پروتئین ها در هنگام جویدن و نشخوار، سبب کاهش قابلیت حل آن ها درون شکمبه و درنتیجه کاهش ایجاد نفخ می گردند. بنابراین می توان برای پیشگیری از نفخ از کوکسی فیت استفاده نمود.
برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.
برای خرید محصول اینجا کلیک کنید.
هم چنین می توان از سین بیوتیک MLC به منظور تقویت فلور میکروبی دستگاه گوارش و در نتیجه بهبود عملکرد گوارشی استفاده نمود. در اصل برخی از باکتری های شکمبه گاز تولید می کنند. بنابراین پروبیوتیک ها با تنظیم فلور میکروبی جلوی تشکیل بیش از حد گاز را گرفته و به بهبود نفخ کمک می کنند. سین بیوتیک MLC حاوی پروبیوتیک لاکتوباسیلوس کازئی و پری بیوتیک دکستران است و می تواند در کنترل نفخ کمک کننده باشد.
