مقاومت آنتی بیوتیکی و آلودگی ناشی از کارخانه های داروسازی

مقاومت ضدمیکروبی (AMR) یکی از مهم ترین و جدی ترین تهدیدهای سلامتی در سراسر دنیا در قرن حاضر می باشد. مقاومت آنتی بیوتیکی در سال 2019 میلادی جان 5 میلیون نفر را در سراسر دنیا گرفت و اگر با آن مقابله نشود ضررهای مالی و جانی جبران ناپذیری به وجود می آورد. بر اساس گزارش برنامه محیط زیستی سازمان ملل متحد (UNEP) مقاومت آنتی بیوتیکی تا دهه آینده 24 میلیون نفر را دچار فقر شدید خواهد کرد.

نقش کارخانه های داروسازی در توسعه و گسترش مقاومت آنتی بیوتیکی چیست؟

صنعت داروسازی با شیوه های مختلف مدیریت پساب، یکی از عوامل مهم آلودگی محیط زیست با آنتی بیوتیک هاست.

انتشار غلظت های بالای آنتی بیوتیک از کارخانه های تولیدکننده باعث ایجاد و توسعه مقاومت آنتی بیوتیکی در باکتری ها شده و انواع جدیدی از مقاومت را در میکروب های بیماری زا ایجاد کرده است.

آلودگی ناشی از کارخانه های داروسازی خطری جدی برای اکوسیستم و سلامت انسان ها و حیوانات محسوب می شود. اثرات مخرب آنها در حال حاضر در هند و چین که اکثر ماده موثره های دارویی (API) در آنجا تولید می گردند، دیده می شود. مطالعات جدید در حیدرآباد هند نشان می دهند که مواد دارویی با غلظت های خیلی زیاد و بیش از محدوده های قانونی و ایمن، محیط زیست را آلوده کرده اند.

API ها و آنتی‌بیوتیک ‌های نهایی تولید شده در نقاط خاصی از محیط متمرکز شده و غلظت آنها در آن نقطه بالا می رود و توسعه مقاومت دارویی را تسهیل می کند. افراد حساسی که در نزدیکی کارخانه های تولیدکننده داروهای شیمیایی و آنتی بیوتیک زندگی می کنند، بیشتر و سریع تر تحت تاثیر اثرات منفی مقاومت آنتی بیوتیکی قرار می گیرند.

آلودگی منابع و محیط های آبی با باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک و ژن های مقاومت یکی از مهم ترین مشکلات محیط زیستی محسوب می گردد. یکی از مهم ترین عواملی که سبب این نوع آلودگی در آب ها شده اند، صنعت داروسازی است. این صنعت به منظور برطرف نمودن تقاضا برای آنتی بیوتیک های شیمیایی به خصوص در کشورهای با درآمد کم یا متوسط، روز به روز در حال رشد می باشد. بر اساس مطالعات انجام شده، بیش از یک چهارم رودخانه های سراسر دنیا توسط داروها، آن هم با دوز سمی، آلوده شده اند.

پساب کارخانه های داروسازی حاوی ترکیبی از مقادیر زیاد آنتی بیوتیک و ژن های مقاومت آنتی بیوتیکی است و این کارخانه ها جزو نقاط اصلی آلوده کننده محیط زیست می باشند و نقش مهمی در گسترش مقاومت ضد میکروبی ایفا می کنند.

تلاش‌های مشترک و فوری سیاست‌گذاران، تنظیم‌کننده‌ها، تولیدکنندگان، محققان و جامعه برای مقابله با مقاومت آنتی بیوتیکی ضروری است. توسعه استانداردهای جهانی در مورد باقی مانده‌های آنتی‌بیوتیکی و پساب های دارویی، روش‌های مؤثر برطرف نمودن این باقی مانده ها و پیشرفت روش های تشخیصی در مورد اثرات زیست‌محیطی مقاومت آنتی بیوتیکی و برای جلوگیری از گسترش AMR و حفظ سلامت عمومی و محیط‌زیست ضروری می باشد.