فرونکلوزیس یک بیماری به شدت مسری در ماهی هاست که توسط باکتری آئروموناس سالمونیسیدا ایجاد می شود و می تواند تلفات بالا، به خصوص در آزاد ماهیان، ایجاد کند.
این بیماری در سراسر دنیا، به جز استرالیا و نیوزیلند، و در انواع ماهیان گرمابی و سردابی و در هر سنی رخ می دهد.
شیوع و گسترش بیماری اغلب در درجه حرارت بالای 10 درجه سانتیگراد اتفاق می افتد. گرچه در ماهیان خیلی جوان و دمای 24 درجه سانتیگراد نیز رخ می دهد. عوامل استرس زای مختلف مثل تخم ریزی، کیفیت پایین آب، نوسان دما و …. و هر عاملی که سبب آسیب پوست و مخاط ماهی شود، می تواند احتمال رخداد بیماری را بیشتر کنند.
انتقال بیماری
ماهی های سالم می توانند در اثر تماس با ماهیان بیمار یا ناقل، مبتلا به فرونکلوزیس شوند. باکتری عامل بیماری از طریق آب آلوده نیز منتقل می شود. هم چنین لباس و تجهیزات آلوده کارکنان مرکز پرورش ماهی و مرغ های ماهی خوار یا برخی بی مهرگان نیز ممکن است در انتقال بیماری نقش داشته باشند. ماهی ها از طریق بلع باکتری و تماس آن با زخم های خارجی نیز به باکتری آلوده می شوند.
علائم بالینی بیماری
در ماهیان مبتلا به فرونکلوزیس، خون ریزی در قاعده باله ها، اطراف مخرج و سطح شکمی آنها مشاهده می گردد. هم چنین زخم هایی در باله های سینه ای آنها ایجاد می شود. ماهیان کوچک و جوان معمولا دچار عفونت عمومی شده و به طور ناگهانی تلف می شوند. اما در ماهیان بزرگ تر و در صورت مزمن شدن بیماری تاول هایی در سطح بدن آنها دیده می شود که ممکن است حاوی یک ماده زرد غیر شفاف یا خون باشد. سایر علائمی که در این بیماری مشاهده می گردد چشم های بیرون زده، تلفات بالا، بی اشتهایی، مشکلات تنفسی و از آب بیرون پریدن می باشند.
علائم کالبدگشایی
- تاول در پوست و یا عضله
- خون ریزی در پوست، عضله، دهان، قاعده باله ها (به خصوص باله های جفت) و اندام های داخلی
- ترشحات خونی از بینی و مخرج
- تیره شدن رنگ بدن و رنگ پریدگی آبشش ها
- محوطه بطنی پر از خون
- طحال بزرگ و گیلاسی شکل (Cherry Like Spleen) و نکروز کبد
- روده های ملتهب و پر خون
البته در فرم فوق حاد بیماری در ماهیان آزاد جوان، مرگ ناگهانی بدون هیچ گونه علامتی رخ می دهد.
کنترل و درمان بیماری
کنترل و درمان بیماری در مراکز پرورش ماهی از طریق حذف ماهی های آلوده از گله و آنتی بیوتیک تراپی صورت می گیرد. اما با توجه به مشکل مقاومت آنتی بیوتیکی و باقیمانده آن در گوشت ماهی و انتقال به انسان، می توان سین بیوتیک ها را جایگزین آنتی بیوتیک ها نمود. مکمل سین بیوتیک MLC، حاوی پروبیوتیک لاکتوباسیلوس کازئی و پری بیوتیک اختصاصی آن یعنی دکستران می باشد. لاکتوباسیلوس کازئی با کانت بالا در روده مستقر شده و با تنظیم و تقویت عملکرد فلور میکروبی روده منجر به تقویت ایمنی ماهی می شود. به علاوه با رقابت با باکتری های پاتوژن و بیماری زا مثل آئروموناس، آنها را حذف کرده و جلوی رشد و تکثیر آنها را می گیرد. هم چنین لاکتوباسیلوس به سطح خارجی بدن ماهی نیز می تواند بچسبد و از ماهی در برابر عوامل بیماری زا محافظت می کند. دکستران نیز منجر به تقویت زنده ماندن و رشد و تکثیر لاکتوباسیلوس کازئی و فلور میکروبی ماهی شده، به علاوه قادر به تحریک سیستم کمپلمان و ایمنی ماهی نیز می باشد.
