بیماری مخملک ماهی یا ولوت (Velvet)
مخملک ماهی یکی از مخوف ترین بیماری های انگلی ماهی های آکواریومی و استخرهای گرمابی است که در صورت عدم درمان و تشخیص به موقع، قادر است تمام جمعیت آکواریومی را از بین ببرد. علائم مخملک ماهی تا حد زیادی به بیماری سفیدک ماهی شباهت دارد. این بیماری که با حالت گرد و غبار زرد و خاکستری روی پوست ماهی مشخص می شود میتواند راندمان تولید را پایین بیاورد و با کاهش وزن و تلفات بالا به صنعت پرورش ماهی صدمات جبران ناپذیری وارد کند. این بیماری با نام بیماری زنگ، بیماری گرد و غبار طلا و بیماری ولوت نیز شناخته می شود.
عامل ایجاد بیماری مخملک ماهی
عامل ایجاد بیماری زنگ یا مخملک ماهی یک تاژکدار تک سلولی به نام اودینیوم پیلولاریس (Oodinium pillularis) است. این تک سلولی با دو تاژک خود قادر به حرکت است و از طرفی هم دارای کلروفیل و قابلیت فتوسنتز نیز هست بنابراین موجودی مابین جلبک و پروتوزوآ دانسته میشود.
چرخه زندگی اودینیوم پیلولاریس تقریباً شبیه به چرخه ی زندگی انگل ایجاد کننده ی بیماری لکه سفید یا ich است. دانستن این چرخه حائز اهمیت است چرا که فقط در یک مرحله از زندگی این انگل (شنای آزاد) میتوانیم درمان دارویی موثری داشته باشیم.
عوامل زمینه ساز بروز بیماری زنگ یا مخملک ماهی
عامل اصلی ایجاد بیماری زنگ همان تاژک دار تک سلولی است اما شایع ترین علت هجوم این انگل و چرایی بروز این بیماری در ماهی ها نقض مدت پیشنهادی قرنطینه است. اگر وقتی ماهی جدیدی خریداری میکنید آن را به مدت چهار تا شش هفته به درستی قرنطینه نکنید، خطر ابتلای ماهی های آکواریوم شما به بیماری های عفونی از جمله باکتری، ویروس و انگل ها افزایش می یابد.
به طور کلی اگر عامل زمینه سازی وجود نداشته باشد احتمال درگیری آکواریوم یا استخر با بیماری مخملک به حداقل میرسد. این عوامل زمینه ساز شامل:
- انواع استرس
- تراکم بالا
- تغذیه نامناسب
- آب آلوده
- عدم تعادل کلرِ آب
- تنش دمایی
و انواع مشکلات مدیریتی است.
علائم بیماری مخملک ماهی
علائم بیماری مخملک میتواند بسیار شبیه به بیماری سفیدک ماهی باشد.
متاسفانه اگر این انگل در ابتدا و مستقیماً به آبشش ها حمله کند با اختلال در روند تنفس باعث خفگی و مرگ میشود. در غیر این صورت علائم میتواند شامل موارد زیر باشد:
- در مراحل اولیه ماهی دچار بی حالی و کمبود اشتها میشود؛ سپس منزوی شده و از شنا کردن امتناع میکند.
- ممکن است پس از گذشت مدتی ماهی سعی کند بدن خود را با اجسام سخت موجود در آکواریوم بخاراند.
- ماهی بر خلاف جهت جریان پمپ آب آکواریوم شنا میکند.
- کم کم گرد مخملی ظریفی به رنگ زرد-خاکستری بر سطح بدن ماهی ظاهر میشود.
- تنفس ماهی تغییر میکند و با عمق کمتر و به تعداد بیشتر نفس میکشد. این موضوع را میتوان با چک کردن درپوش آبشش دریافت.
- ممکن است دانه هایی سفید رنگ مشابه با ضایعات بیماری سفیدک بر بدن ماهی ظاهر شود.
- در مراحل پیشرفته باله ها و دم پوسته پوسته میشود و پوشش خارجی ماهی کنده میشود.
تشخیص بیماری مخملک ماهی
شاید گویاترین علامت بالینی بیماری زنگ یا مخملک ماهی، تشکیل همان لایه ی مخملی و دانه های ریز سفید و زرد-خاکستری بر روی بدن ماهی باشد. اگر در فضای تاریک با چراغ قوه بر ماهی نور بتابانید، به راحتی میتوانید این لایه را مشاهده کنید.
تشخیص های قطعی و تخصصی صرفاً توسط دامپزشک و با نمونه گیری از باله ها انجام میشود.
پیشگیری از بیماری مخملک ماهی
- بهتر است تمام عوامل زمینه ساز را مدیریت و تا حد ممکن حذف کنید.
- ماهی های جدید را حداقل به مدت 1 ماه قرنطینه و بعد به آکواریوم اضافه کنید.
- تعداد ماهی های آکوایوم شما باید متناسب با اندازه ی آن باشد.
- دمای آب را متعادل و متناسب با گونه های ماهی و در حد مطلوب نگه دارید.
- از غذاهای با کیفیت استفاده کنید.
- از پودر مخلوط در خوراکِ کوکسی فیت بهره ببرید.
برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.
برای خرید محصول اینجا کلیک کنید.
درمان بیماری مخملک ماهی
- بهتر است زمانی که در مراحل اولیه درگیری هستید کمی دمای آب را افزایش دهید. البته باید دقت داشته باشید که ماهی ها از گونه ای باشند که میتوانند دماهای بالاتر را تحمل کنند در غیر این صورت با افزایش غیر اصولی دما میزان درگیری و تلفات را بالا میبرید.
- توصیه شده بین 10 تا 14 روز از سولفات مس استفاده کنید؛ این کار را حتماً زیر نظر دکتر دامپزشک و با مشورت گرفتن از آن انجام دهید چرا که میتواند عوارض جدی و مسمومیت به دنبال داشته باشد.
- حداقل به مدت 10 روز از پودر کوکسی فیت استفاده کنید. این دارو یک ضد انگل گیاهی است که با سازگاری بالا با طبیعت بدن ماهی ها و بدون هیچ گونه عوارض و تداخلی با انواع انگل ماهی مقابله میکند.
- اضافه کردن مقداری نمک میتواند کمک کننده باشد.
- به علاوه از آنجایی که تک سلولیِ عامل این بیماری زندگی وابسته به نور دارد، تاریک کردن محیط میتواند به کاهش میزان عفونت کمک کند.
