واکسن چطوری کار میکنه؟
برخلاف تصور رایج، گربه ها نه تنها 9 تا جون ندارن بلکه در برابر بسیاری از بیماری ها حساسند که میتونه سلامتیشون رو به خطر بندازه. اگه تو سن مناسب در برابر این ویروس ها و باکتری ها ایمنی ایجاد نشه در تمام عمرشون در خطر عفونت هایی هستن که از اشخاص و محیط آلوده یا گربه های دیگه بهشون منتقل میشه. واکسیناسیون مثل یه سپر دفاعی بر علیه این بیماری ها عمل میکنه و میتونه از خیلی از بیماری های مسری شایع و کشنده جلوگیری کنه. واکسن ها حاوی آنتی ژن ها، ویروس ها و باکتری های کشته یا تخفیف حدت یافته اند که وقتی وارد بدن میشن سیستم ایمنی رو تحریک کرده و در نتیجه بر علیه شون آنتی بادی ترشح میشه ولی قدرت بیماری زایی ندارن. این آنتی بادی ها تا قبل از اینکه نیاز به دوز یادآور یا بوستر باشه در خون در گرشند و به محض مواجهه با پاتوژن های بیماری زا به سرعت و در تعداد بالا تولید شده و از بدن دفاع می کنند. این باعث میشه که بیماری در گربه نتونه بروز کنه و اگر هم بیماری ایجاد شد بسیار خفیف و سبک خواهد بود.
از چه سنی برنامه واکسیناسیون گربه ها رو باید شروع کرد؟
نوزاد گربه بلافاصله بعد از اینکه متولد میشه از شیر مادرش تغذیه میکنه. این شیر یا همون آغوز سرشار از آنتی بادی و مواد مغذیه که میتونه تو هفته های اول زندگی از بچه گربه در برابر عفونت ها و میکروب های بیماری زا محافظت کنه. تغذیه از این شیر برای حداقل 40 روز ضروریه و نقش مهمی تو سلامتشون در سنین بالاتر داره. بهترین حالت اینه که بچه گربه ها در سن 8 هفتگی از شیر گرفته بشن. این ایمنی بعد از 6 الی 8 هفته از بین میره و در این زمان نسبت به شروع برنامه واکسیناسیون باید اقدام کرد. شروع برنامه واکسیناسیون و زدن واکسن اول به این معنی نیست که بچه گربه کاملا ایمن شده و بدنش میتونه در برابر بیماری ها از خودش دفاع کنه. حتما باید به این نکته توجه کرد که تا تکمیل واکسیناسیون و حتی تا چند هفته بعد از تزریق آخرین واکسن ایمنی کامل نیست و امکان ابتلا به عفونت ها همچنان وجود داره. پس باید این مدت از افراد غریبه و محیط های آلوده و گربه های بیرون یا واکسینه نشده دور باشن حتما.
واکسن گربه برعلیه چه بیماری هایی ایمنی ایجاد میکنه؟
یه سری واکسن ها که بهشون میگن واکسن های اصلی تزریقشون برای گربه ها اجباریه. واکسن های اصلی شامل واکسن بر علیه بیماری های پن لکوپنی، کلسی ویروس، هرپس ویروس 1 یا همون رینوتراکئیت به علاوه واکسن هاری میشه. یه سری واکسن ها هم اختیارین و بسته به سبک زندگی، تعداد گربه هایی که تو یه خونه زنگی میکنن و اینکه آیا دسترسی به بیرون دارن یا نه دامپزشک میتونه این واکسن ها رو توصیه کنه. از واکسن های غیر ضروری میشه به واکسن های علیه لوسمی گربه ها (FeLV)، پریتونیت عفونی گربه ها (FIP)، ویروس نقص ایمنی گربه ها (FIV) و کلامیدوفیلا فلیس اشاره کرد.
برنامه واکسیناسیون گربه ها دقیقا چطوریه؟
بچه گربه ها باید اولین واکسنشونو که همون واکسن سه گانه ست، در سن 8 هفتگی بزنن. بعد از اون تا سن 4 ماهگی هر 3 تا 4 هفته واکسن یادآور سه گانه تزریق میشه. واکسن هاری هم فقط یکبار در سن چهارماهگی تزریق میکنند. بعد از اون سالانه یکبار (یکسال بعد از آخرین واکسن چندگانه + هاری) دوز یادآور این واکسن ها تزریق میشه.
| سن | نوع واکسن | تکرار واکسیناسیون |
| 6 تا 8 هفتگی | FVRCP
پن لکوپنی/ کلسی ویروس/ رینوتراکئیت ویروسی |
تکرار 3 تا 4 هفته بعد |
| 10 تا 12 هفتگی | FVRCP
پن لکوپنی/ کلسی ویروس/ رینوتراکئیت ویروسی |
تکرار 3 تا 4 هفته بعد |
| 14 تا 16 هفتگی | FVRCP + Rabies
پن لکوپنی/ کلسی ویروس/ رینوتراکئیت ویروسی/ هاری |
تکرار یک سال بعد |
| گربه های بالغ | FVRCP + Rabies
پن لکوپنی/ کلسی ویروس/ رینوتراکئیت ویروسی/ هاری |
تکرار یک سال بعد |
واکسن کجا ثبت میشه؟
بعد از اولین واکسیناسیون برای گربه تون حتما باید شناسنامه صادر بشه. در این شناسنامه علاوه بر اطلاعات گربه شما مثل اسم، تاریخ تولد، نژاد، جنسیت، شماره میکروچیپ و غیره، تاریخ های مهمی مثل زمان تزریق واکسن و خوردن ضدانگل و نوعشون و همچنین زمان تکرار اون ها هم ثبت میشه. همه ی واکسن های معتبر روشون یه لیبل داره که محتویات واکسن، تاریخ انقضا، شرکت سازنده و شماره بچ واکسن روش نوشته شده. بعد از تزریق دامپزشک حتما باید این لیبل رو به همراه مهر و امضای خودش در شناسنامه سگ شما وارد کنه و تاریخ تکرار اون واکسن رو هم بنویسه. ارائه این شناسنامه به همراه واکسن های معتبر در موارد زیادی مثل پذیرش در پانسیون ها، واگذاری یا فروش به خانواده جدید و یا گرفتن مجوز خروج از کشور به درد میخوره.
قبل از واکسیناسیون چه کارهایی باید انجام داد؟
قبل از انجام واکسیناسیون انجام یه معاینه کامل و دقیق توسط دامپزشک ضروریه. اگر گربه در صحت و سلامت کامل نباشه، واکسیناسیون نه تنها بهش کمکی نمیکنه بلکه میتونه به دلیل ضعف سیستم ایمنی بیماری زایی کنه. برای همین در صورت وجود هر نوع علائم مثل اسهال، استفراغ، بی حالی، بی اشتهایی، سرفه، عطسه، مشکلات انگلی، قارچی و غیره اول باید بیماری شناسایی و کاملا درمان بشه و بعد از بهبودی کامل واکسیناسیون توسط دامپزشک انجام بشه. ممکنه دامپزشک از کیت های تشخیص فوری بیماری های ویروسی، مثل کیت پن لکوپنی، کیت های FIV/FeLV و کیت توکسوپلاسما استفاده کنه. این کیت های تشخیصی ابزار های مناسبی برای اطمینان از سلامت گربه میتونن باشن. برای اطمینان از کارایی و امنیت واکسیناسیون بهتر است که در زمان فحلی، آبستنی، قبل و حین مسافرت، قبل یا بعد از جراحی و بیهوشی، اسباب کشی یا هرگونه شرایط استرس زا واکسیناسیون انجام نشود.
تزریق واکسن به چه صورت انجام میشه؟
تزریق واکسن بعد از چکاپ کامل توسط دامپزشک انجام می شود.
اگر حیوان در سلامت کامل بود، ویال واکسن ها از یخچال خارج شده و به صورت زیر پوستی در ناحیه پشت حیوان بین تیغه های شانه تزریق می شود. رعایت چرخه سرما در نگهداری و انتقال واکسن ها ضروری است. اگر واکسن به مدت طولانی در بیرون یخچال بماند اثربخشی خود را از دست داده و عملا بی فایده است و تیتر ایجاد نمی کند. برای همین مراجعه به مراکز دامپزشکی معتبر برای تزریق واکسن اهمیت ویژه ای دارد. هر ویال برای یک حیوان مصرف می شه و ربطی به سن، نژاد یا جثه ندارد.
عوارض واکسیناسیون چیه و بعد از واکسن چه مراقبت هایی باید انجام بشه؟
عوارض واکسن معمولا خفیفه و بعد از چند روز خودش برطرف میشه. ممکنه گربه حس کوفتگی و درد خفیف در ناحیه تزریق داشته باشه برای همین بهتره تا چند روز بعد واکسن موقع بلند کردن و بغل کردنش حواستون به اون ناحیه باشه. از کمپرس گرم هم میشه استفاده کرد (البته بلافاصله بعد تزریق نباید باشه). بهتره بعد واکسن تا یکی دو روز گربه رو حموم نبریم. یکم بی حالی، بی اشتهایی، اسهال، استفراغ و حتی تب خفیف بعد واکسن زدن طبیعیه و نیازی به دارو نداره. خیلی وقت ها صاحب های پت به اشتباه بعد واکسن به سگ یا گربه شون استامینوفن میدن که بسیار خطرناکه و میتونه باعث مسمومیت یا حتی مرگ بشه. واکسن ممکنه تو بعضی گربه ها ایجاد واکنش آلرژیک کنه. در این موارد محل تزریق ممکنه متورم شه و تا مدتی هم بمونه. این موارد معمولا جای نگرانی نداره و بعد از یه مدتی از بین میره ولی اگه از بین نرفت یا برجستگی بزرگتر شد حتما به دامپزشکتون اطلاع بدین. تنها مراقبت لازم بعد واکسیناسیون آرامشه. هرچیزی که ایجاد استرس و اضطراب کنه سیستم ایمنی گربه رو سرکوب میکنه و در نتیجه تیتر آنتی بادی بر علیه واکسن ایجاد نمیشه. بهتره بعد واکسن تا مدتی از هر نوع سفر، جراحی، استحمام، جاهای شلوغ و غیره پرهیز بشه.
اگر بعد ابتلا به یک بیماری عفونی واکسن اون بیماری رو بزنیم اثری داره؟
واکسن درمان نیست و فقط به منظور پیشگیری استفاده میشه. اگر گربه شما مبتلا به بیماری پن لکوپنی یا کلسی شد زدن واکسن نه تنها کمکی به اون نمیکنه حتی میتونه شرایطش رو خیلی وخیم تر کنه. تنها بعد از بهبودی کامل از بیماری و زمانی که دامپزشک صلاح دید باید برنامه واکسیناسیون ادامه پیدا کنه.
اگر زمان واکسیناسیون گربه مون رو فراموش کنیم چی میشه؟
اگر به هر دلیلی زمان واکسیناسیون گربه تون رو فراموش کردین یا براتون مقدور نبود در زمان مشخص شده واکسنش رو تکرار کنید، در اولین فرصتی که پیدا کردین به دامپزشک مراجعه کنید تا تزریق واکسن انجام بشه. اگر فاصله بین واکسن ها طولانی بشه، ایمنی از بین میره و امکان ابتلا به بیماری های عفونی افزایش پیدا میکنه. تکرار واکسن های بعدی بر اساس آخرین واکسن انجام میشه و ربطی به واکسن هاس قبل اون نداره.
اگر نمیدونیم گربه مون قبلا واکسینه شده یا نه چیکار باید کرد؟
اگر گربه ای رو به سرپرستی گرفتیم، پیدا کردیم و یا به هر دلیلی نمیدونیم تاریخچه ش چیه و آیا قبلا واکسن دریافت کرده یا نه باید فرض رو بر این بذاریم که واکسینه نشده. اگر گربه هنوز بالغ نشده بود باید برنامه واکسیناسیون بچه گربه ها (سه نوبت به فاصله یک ماه) رو انجام بدیم. در صورتی که گربه بالغ باشه دریافت یه دوز واکسن چندگانه به همراه هاری کافیه و تکرار اون سالانه انجام میشه.
اگه به گربه مون واکسن نزنیم چی میشه؟
همیشه گفتن که پیشگیری بهتر از درمانه. این در مورد واکسن هم صدق میکنه. بچه گربه هایی که واکسینه نشدن به شدت به بیماری هایی مثل پن لکوپنی حساسند. ابتلا به این بیماری ها علاوه بر دوره درمان فشرده و مراقبت های شبانه روزی، هزینه خیلی سنگینی رو به صاحب سگ تحمیل میکنه. حتی بعد از همه تلاش ها ممکنه درمان جواب نده و گربه نتونه از پس بیماری بربیاد و از بین بره. حتی اگر زنده بمونه هم ابتلا به چنین بیماری هایی خصوصا در سنین پایین تو روند رشد و سیستم ایمنی اون ها اختلال ایجاد میکنه و تا پایان عمر دایما درگیر بیماری های مختلف و انواع مشکلات و اختلالات خواهند شد.
