استرس گرمایی یکی از استرسور های محیطی اصلی در صنعت طیور است که منجر به ضرر اقتصادی می شود و سلامت و عملکرد طیور را تحت تاثیر قرار می دهد. از سال 2003، استرس گرمایی منجر به ضرر اقتصادی سالانه 128 تا 156 میلیون دلار در صنعت طیور شده است و با افزایش دمای جهان، انتظار می رود که این عدد در سال های آینده باز هم افزایش پیدا کند.
صنعت طیور در سرتاسر جهان در حال رشد است تا تقاضا های در حال افزایش برای گوشت مرغ و تخم مرغ را تامین کند. گوشت طیور حاوی مقادیر کمی از اسید های چرب اشباع شده است و غنی از پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی است. از طرفی، تخم مرغ هم ارزان ترین منبع پروتئین حیوانی است و سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و پروتئین ها و آنتی اکسیدان هایی مثل لوتئین و زی زانتین است که برای سلامت چشم مفیدند. به همین دلیل، مصرف جهانی گوشت مرغ و تخم مرغ در طی دهه گذشته 2برابر شده است و انتظار می رود تا سال 2050 باز هم 2 برابر شود. برای تامین این تقاضاها، تغییرات وسیعی در ژنتیک جوجه ها در دهه گذشته انجام شده است. که این دست کاری های ژنتیکی باعث ایجاد جوجه های گوشتی و مرغ های تخم گذاری شده که عملکرد تولیدی بالاتر و در نتیجه نرخ متابولیک بالاتری دارند و به دنبال نرخ متابولیک بالاتر، حرارت بیشتری در بدن آنها تولید می شود و به استرس گرمایی حساس هستند.
استرس گرمایی
استرس گرمایی در نتیجه واکنش فاکتور های مختلفی مثل دمای بالای محیط، رطوبت، تابش حرارت و سرعت هوا اتفاق می افتد که از میان آنها دمای بالای محیط نقش مهمی را ایفا می کند. دمای طبیعی بدن جوجه ها حدود 41 تا 42 درجه سانتی گراد است و دمای مناسب محیط برای رشد حداکثری آنها هم بین 18 تا 21 درجه سانتی گراد است. در واقع هر دمای محیطی که بیشتر از 25 درجه سانتی گراد باشد، باعث استرس گرمایی در طیور می شود.
حساسیت پرندگان به هوای گرم بیشتر از هوای سرد است زیرا:
- غده عرق ندارند
- بدن پوشیده از پر دارند
- طبیعت چرب دارند
- دمای طبیعی بدن آنها بالا است
استرس گرمایی زمانی اتفاق می افتد که ماکیان نتوانند یک تعادل بین گرمای تولید شده در بدن و از دست دادن حرارت برقرار کنند.
استرس گرمایی منجر به افزایش مرگ و میر و کاهش بازدهی خوراک، وزن بدن، مصرف خوراک، و تولید تخم مرغ می شود و هم چنین، کیفیت گوشت و تخم مرغ را هم کاهش می دهد. به علاوه، باعث آسیب شدید به ارگان های مختلف از جمله قلب و کلیه هم می شود.
روش های مدیریت استرس گرمایی
- تهویه مناسب هوا
- غذا ندادن به پرنده ها از 6 ساعت قبل از اوج گرمای هوا
- مدیریت آبخوری و تامین آب خنک و فضای کافی برای آب خوردن
- استفاده از الکترولیت ها در آبخوری تا 3 روز
- مصرف سدیم بیکربنات برای برگرداندن تعادل اسید – باز که به دلیل له له زدن به هم می خورد
- مصرف ویتامین ها
هم چنین می توان از محصول طبیعی لاوارن استفاده کرد. این محصول حاوی عصاره گیاه گزنه است و مواد موثره موجود در آن اثرات مثبتی در بهبود عملکرد سیستم قلبی – عروقی و کبد و کلیه دارد و اثرات آنتی اکسیدانی آن هم به اثبات رسیده است. گیاه گزنه حاوی آنتی اکسیدان هایی از جمله ویتامین C و املاحی مانند آهن است و به همین دلیل در شرایط استرس گرمایی می تواند منجر به کاهش بار کلیوی و بهبود عملکرد آن شود.
