واکسن دقیقا چیکار میکنه؟
هدف از واکسیناسیون در سگ مثل آدم ها تقویت سیستم ایمنی و ایجاد مقاومت در برابر یه سری بیماری های مسری ویروسی و باکتریایی هستش. کاری که واکسن انجام میده اینه که قبل از مواجهه با بیماری واقعی به بدن یاد میده که چطوری از خودش دفاع کنه. واکسن در واقع یه سری آنتی ژن ها و یا ویروس یا باکتری های کشته یا ضعیف شده ان که وقتی وارد بدن میشن میتونن سیستم ایمنی رو تحریک کنن تا بر علیه شون آنتی بادی بسازه ولی اونقدر قدرت ندارن که بتونن بیماری زایی کنند. وقتی بعد از واکسن بدن با پاتوزن های بیماری زا مواجه میشه آنتی بادی هایی که در خون وجود دارند به سرعت با بیماری مقابله می کنند و بیماری ایجاد نمیشه و اگر هم بشه به صورت خیلی خفیف و با حدت پایین اتفاق میوفته.
واکسیناسیون توله سگ ها از چه سنی شروع میشه؟
زمانی که توله ها به دنیا میان، متکی به آنتی بادی هایی هستند که از طریق شیر مادر یا آغوز دریافت می کنند. این آنتی بادی ها میتونه 6 تا حداکثر 8 هفته ازشون در برابر میکروب های بیماری زا محافظت کنه. تغذیه از شیر مادر برای سلامت و تقویت سیستم ایمنی توله سگ ها ضروریه برای همین خیلی مهمه که بچه ها بتونن حداقل تا 40 روزگی کنار مادرشون باشن. بهترین حالت اینه که توله ها در سن 8 هفتگی از شیر گرفته بشن.
البته این محافظت به مرور زمان از بین میره و توله سگ نسبت به بیماری های عفونی مختلف حساس میشه. با انجام واکسیناسیون مناسب در سن مناسب در برابر این بیماری های مسری و بعضا مرگبار ایمنی ایجاد میشه. نکته مهم درباره توله سگ ها اینه که تا وقتی برنامه واکسیناسیونشون کامل نشده و حتی تا چند هفته بعد اون بهتره اصول بهداشتی دربارشون سفت و سخت رعایت بشه. یعنی تا چندین هفته بعد از آخرین واکسن نباید با سگ های دیگه، آدم های غریبه یا محیط های آلوده در ارتباط باشن چون در اون شرایط باز هم ریسک انتقال بیماری و ایجاد عفونت وجود داره. پس اگر بعد از واکسن اول یا دوم سگتون رو بیرون بردید تا با سگ های دیگه بازی کنه و بعد مبتلا به بیماری هایی مثل پاروو یا دیستمپر شد، ایراد از واکسن نیست.
برنامه زمانی واکسیناسیون سگ ها چیه؟
توله سگ ها باید اولین واکسنشونو در سن 8 هفتگی بزنن. بعد از اون تا سن 4 ماهگی هر 3 تا 4 هفته واکسن یادآورشون تزریق میشه. واکسن هاری هم فقط یکبار در سن چهارماهگی تزریق میکنند. بعد از اون سالانه یکبار (یکسال بعد از آخرین واکسن چندگانه + هاری) دوز یادآور این واکسن ها تزریق میشه.
| سن | نوع واکسن | تکرار واکسیناسیون |
| 6 تا 8 هفتگی | DHP یا DHPPi
دیستمپر/ هپاتیت/ پاروویروس/ پاراآنفولانزا* |
تکرار 3 تا 4 هفته بعد |
| 10 تا 12 هفتگی | DHPPiL
دیستمپر/ هپاتیت/ پاروویروس/ پاراآنفولانزا/ لپتوسپیروز* |
تکرار 3 تا 4 هفته بعد |
| 14 تا 16 هفتگی | DHPPiL + Rabies
دیستمپر/ هپاتیت/ پاروویروس/ پاراآنفولانزا/ لپتوسپیروز*/هاری |
تکرار یک سال بعد |
| سگ های بالغ | DHPPiL + Rabies
دیستمپر/ هپاتیت/ پاروویروس/ پاراآنفولانزا/ لپتوسپیروز/هاری |
تکرار یک سال بعد |
گرفتن شناسنامه بعد واکسن به چه درد میخوره؟
اگر فکر میکنید به خاطر سپردن همه این تاریخ ها سخته لازم نیست نگران بشید. زمانی که برای اولین واکسیناسیون به مراکز دامپزشکی معتبر مراجعه میکنید، برای سگتون شناسنامه صادر میشه. در این شناسنامه علاوه بر اطلاعات سگ شما مثل اسم، تاریخ تولد، نژاد، جنسیت، شماره میکروچیپ و غیره، تاریخ های مهمی مثل زمان تزریق واکسن و خوردن ضدانگل و همچنین زمان تکرار اون ها هم ثبت میشه. همه ی واکسن های معتبر روشون یه لیبل داره که محتویات واکسن، تاریخ انقضا، شرکت سازنده و شماره بچ واکسن روش نوشته شده. بعد از تزریق دامپزشک حتما باید این لیبل رو به همراه مهر و امضای خودش در شناسنامه سگ شما وارد کنه و تاریخ تکرار اون واکسن رو هم بنویسه. ارائه این شناسنامه به همراه واکسن های معتبر در موارد زیادی مثل پذیرش در پانسیون ها، واگذاری یا فروش به خانواده جدید و یا گرفتن مجوز خروج از کشور به درد میخوره.
واکسیناسیون برعلیه چه بیماری هایی انجام میشه؟
زدن بعضی واکسن ها الزامیه ولی بعضیاشون اختیارین. مهم اینه که با مشورت دامپزشک بهترین برنامه واکسیناسیون رو بر اساس نیازها و سبک زندگی سگتون انجام بدین. به واکسن هایی که باید حتما تزریق بشه میگن واکسن های ضروری یا اصلی. این واکسن ها شامل دیستمپر (Canine distemper virus)، پاروو (Canine Parvovirus)، هپاتیت عفونی (Canine adenovirus-2) و هاری (Rabies) هستش. از واکسن های غیر ضروری میشه به کنل کاف (kennel cough)، پاراآنفولانزا (Parainfluenza)، لپتوسپیروز (leptospirosis) و بیماری لایم (lyme disease) اشاره کرد.
قبل از واکسیناسیون چه کارهایی باید انجام داد؟
انجام یه معاینه کامل و دقیق توسط دامپزشک قبل از تزریق هر نوع واکسنی ضروریه. برای یه واکسیناسیون موفقیت آمیز و ایجاد ایمنی علیه بیماری ها، سگ باید در سلامت کامل باشه. دامپزشک برای اینکه از سلامت کامل سگ یا توله سگ مطمئن بشه ممکنه از کیت های فوری تشخیص بیماری هایی مثل پاروویروس و دیستمپر استفاده کنه. همچنین اگر کوچکترین نشانه ای مثل اسهال، استفراغ، سرفه، عطسه، بی حالی، بی اشتهایی، انگل خارجی یا هر چیز دیگه ای نشون داد باید اول دلیل اون مشکل پیدا و حل بشه و بعد به صلاحدید دامپزشک واکسیناسیون بعد از بهبودی کامل انجام بشه. اگر سگ در سلامت کامل نباشه آنتی ژن های موجود در واکسن نه تنها ایمنی ایجاد نمی کنند بلکه به دلیل ضعیف شدن سیستم ایمنی ممکنه بیماری زایی کنند. بطور کلی بهتر است در زمان فحلی، آبستنی، قبل و حین مسافرت، قبل یا بعد از جراحی و بیهوشی، اسباب کشی یا هرگونه شرایط استرس زا واکسیناسیون انجام نشود.
تزریق واکسن به چه صورت انجام میشه؟
تزریق واکسن بعد از چکاپ کامل توسط دامپزشک انجام می شود.
اگر حیوان در سلامت کامل بود، ویال واکسن ها از یخچال خارج شده و به صورت زیر پوستی در ناحیه پشت حیوان بین تیغه های شانه تزریق می شود. رعایت چرخه سرما در نگهداری و انتقال واکسن ها ضروری است. اگر واکسن به مدت طولانی در بیرون یخچال بماند اثربخشی خود را از دست داده و عملا بی فایده است و تیتر ایجاد نمی کند. برای همین مراجعه به مراکز دامپزشکی معتبر برای تزریق واکسن اهمیت ویژه ای دارد. هر ویال برای یک حیوان مصرف می شه و ربطی به نژاد یا جثه ندارد.
عوارض واکسیناسیون چیه و بعد از واکسن چه مراقبت هایی باید انجام بشه؟
تزریق واکسن در حیوانات مثل انسان ها میتونه یه سری عوارض ایجاد کنه. این عوارض معمولا خفیف هستند و بعد چند روز خودبخود رفع میشن. مثلا ممکنه جای واکسن و حوالی اون تا چند روز حالت دردناک و کوفتگی داشته باشه برای همین بهتره وقتی سگمون رو بغل یا بلند میکنیم حواسمون به اون ناحیه باشه. اگر این کوفتگی طولانی شد گذاشتن یه حوله یا کمپرس گرم روی محل درد میتونه کمک کننده باشه. همچنین بعد واکسن بهتره سگمون رو حموم نبریم. یکم بی حالی، بی اشتهایی، اسهال، استفراغ و حتی تب خفیف بعد واکسن زدن طبیعیه و نیازی به دارو نداره. خیلی وقت ها صاحب های پت به اشتباه بعد واکسن به سگ یا گربه شون استامینوفن میدن که بسیار خطرناکه و میتونه باعث مسمومیت یا حتی مرگ بشه. واکسن ممکنه تو بعضی سگ ها ایجاد واکنش آلرژیک کنه. در این موارد محل تزریق ممکنه متورم شه و تا مدتی هم بمونه. این موارد معمولا جای نگرانی نداره و بعد از یه مدتی از بین میره ولی اگه از بین نرفت یا برجستگی بزرگتر شد حتما به دامپزشکتون اطلاع بدین. تنها مراقبت لازم بعد واکسیناسیون آرامشه. هرچیزی که ایجاد استرس و اضطراب کنه سیستم ایمنی سگ رو سرکوب میکنه و در نتیجه تیتر آنتی بادی بر علیه واکسن ایجاد نمیشه. بهتره بعد واکسن تا مدتی از هر نوع سفر، جراحی، استحمام، جاهای شلوغ و غیره پرهیز بشه.
اگر بعد ابتلا به یک بیماری عفونی واکسن اون بیماری رو بزنیم اثری داره؟
واکسن درمان نیست و فقط به منظور پیشگیری استفاده میشه. اگر سگ شما مبتلا به بیماری دیستمپر یا پاروو شد زدن واکسن نه تنها کمکی به اون نمیکنه حتی میتونه شرایطش رو خیلی وخیم تر کنه. تنها بعد از بهبودی کامل از بیماری و زمانی که دامپزشک صلاح دید باید برنامه واکسیناسیون ادامه پیدا کنه.
اگر زمان واکسیناسیون سگمون رو فراموش کنیم چی میشه؟
اگر به هر دلیلی زمان واکسیناسیون سگتون رو فراموش کردین یا براتون مقدور نبود در زمان مشخص شده واکسنش رو تکرار کنید، در اولین فرصتی که پیدا کردین به دامپزشک مراجعه کنید تا تزریق واکسن انجام بشه. اگر فاصله بین واکسن ها طولانی بشه، ایمنی از بین میره و امکان ابتلا به بیماری های عفونی افزایش پیدا میکنه. تکرار واکسن های بعدی بر اساس آخرین واکسن انجام میشه و ربطی به واکسن هاس قبل اون نداره.
اگر نمیدونیم سگمون قبلا واکسینه شده یا نه چیکار باید کرد؟
اگر سگی رو به سرپرستی گرفتیم، پیدا کردیم و یا به هر دلیلی نمیدونیم تاریخچه ش چیه و آیا قبلا واکسن دریافت کرده یا نه باید فرض رو بر این بذاریم که واکسینه نشده. اگر سگ هنوز بالغ نشده بود باید برنامه واکسیناسیون توله سگ ها (سه نوبت به فاصله یک ماه) رو انجام بدیم. در صورتی که سگ بالغ باشه دریافت یه دوز واکسن چندگانه به همراه هاری کافیه و تکرار اون سالانه انجام میشه.
اگه به سگمون واکسن نزنیم چی میشه؟
همیشه گفتن که پیشگیری بهتر از درمانه. این در مورد واکسن هم صدق میکنه. توله سگ هایی که واکسینه نشدن به شدت به بیماری هایی مثل پاروویروس و دیستمپر حساسند. ابتلا به این بیماری ها علاوه بر دوره درمان فشرده و مراقبت های شبانه روزی، هزینه خیلی سنگینی رو به صاحب سگ تحمیل میکنه. حتی بعد از همه تلاش ها ممکنه درمان جواب نده و سگ نتونه از پس بیماری بربیاد و از بین بره. حتی اگر زنده بمونه هم ابتلا به چنین بیماری هایی خصوصا در سنین پایین تو روند رشد و سیستم ایمنی اون ها اختلال ایجاد میکنه و تا پایان عمر دایما درگیر بیماری های مختلف و انواع مشکلات و اختلالات خواهند شد. جدا از این موارد یک سری واکسن ها از بیماری های مشترک بین انسان و سگ جلوگیری میکنه مثل هاری یا لپتوسپیروز.
