نقش جرب قرمز طیور در انتقال بیماری ها

جرب قرمز طیور (Poultry Red Mite = PRM) یا درمانیسوس گالینه یا شپشک از جمله انگل های خارجی و خونخوار اصلی طیور محسوب می شود که در سراسر دنیا تاثیر اقتصادی گسترده ای بر صنعت طیور دارد. چرخه زندگی این جرب شامل یک مرحله بدون تغذیه (لارو) و 3 مرحله خونخواری (پروتونیمف، دئوتونیمف و بالغ) در هر دو جنس نر و ماده می باشد. این چرخه در طی 2 هفته یا حتی کمتر اتفاق می افتد.

اثرات خونخواری جرب درمانیسوس گالینه بر طیور شامل استرس شدید، تحریک و التهاب، کاهش وزن گیری و حتی مرگ در موارد شدید خونخواری می باشد. هم چنین این جرب اثرات مخربی بر کیفیت و تعداد تخم مرغ های تولیدی نیز دارد. در مجموع اتحادیه اروپا هزینه های کلی مرتبط با درمان و پیشگیری و کاهش تولید مربوط به این مشکل را حدود 231 میلیون یورو در سال تخمین زده است.

علاوه بر اثرات منفی مستقیم جرب قرمز، بسیاری از تحقیقات نقش جرب درمانیسوس گالینه به عنوان ناقل بسیاری از عوامل بیماری زا را نیز تایید کرده اند. بسیاری از گونه های ویروسی و باکتریایی مثل ویروس آنفلوآنزای پرندگان، آبله، نیوکاسل، سالمونلا، پاستورلا مولتوسیدا، اریزیپلوتریکس روزیوپاتیه و … توسط جرب قرمز منتقل می شوند.

ناقل (vector) چیست؟

دو تعریف برای ناقل (vector) وجود دارد:

• بندپایی که در انتقال عوامل بیماری زا بین میزبان های مهره دار نقش دارد.
• ارگانیسم زنده ای که علاوه بر اینکه می تواند عوامل بیماری زا را منتقل کند، در انتشار بیماری های مربوطه هم نقش دارد.

تعریف دوم که توسط سازمان بهداشت جهانی حیوانات (OIE=WOAH) بیان شده است، تعریف کامل تر و دقیق تری می باشد.

هم چنین ناقل ها به دو دسته ناقلین زیستی و ناقلین مکانیکی تقسیم می شوند. به بیان ساده اگر عامل بیماری زا داخل بدن ناقل (وکتور) تکثیر پیدا کند، بندپا ناقل زیستی، و اگر تکثیر پیدا نکند، ناقل مکانیکی محسوب می شود. با توجه به این تعریف، از آنجاییکه جرب قرمز بر چرخه زندگی پاتوژن هایی نظیر سالمونلا تاثیر می گذارد، بنابراین جزء دسته ناقلین زیستی طبقه بندی می شود.

نقش جرب قرمز طیور در انتقال بیماری ها چیست؟

ویژگی های خون خواری جرب های درمانیسوس گالینه و این که می توانند به مدت طولانی بدون غذا خوردن زنده بمانند، باعث شده است تا برای انتقال عوامل بیماری زا سازگاری پیدا کرده باشند.

بر اساس مطالعات انجام شده جرب های درمانیسوس گالینه نه تنها منجر به انتقال عوامل بیماری زا می شوند، بلکه بیماری را نیز منتقل می کنند؛ به این معنی که هیچ تفاوتی در رخداد و شدت بیماری در طیوری که خود، عفونت داشته اند و آنهایی که از طریق جرب عفونت را گرفته اند، وجود ندارد.

عوامل بیماری زا می توانند از طریق نیش جرب یا بلعیدن جرب های آلوده منتقل شوند. در حقیقت بلعیدن جرب های آلوده منبع اصلی عفونت محسوب می شود.

جرب قرمز می تواند با محافظت از پاتوژن ها در برابر شرایط نامساعد محیطی مانند کم آبی (دهیدراتاسیون)، مقادیر بیش از حد ترکیبات آمونیوم، کمبود مواد مغذی و حتی تماس با ترکیبات ضد میکروبی، به زنده ماندن آنها کمک کند. برای مثال باکتری پاستورلا مولتوسیدا می تواند تا 2 ماه و سالمونلا تا 4 ماه پس از بلعیدن خون پرنده عفونی، داخل بدن جرب قرمز زنده بماند. بنابراین پاتوژن هایی که داخل جرب زنده مانده و تکثیر شده اند می توانند به طور مستقیم از طریق نیش جرب و یا بلعیدن جرب های آلوده (هنگامی که مرغ ها در حال نوک زدن به پر های خود هستند)، منجر به عفونت طیور شوند. در حقیقت جرب درمانیسوس گالینه به عنوان یک مخزن دراز مدت برای عوامل بیماری زا عمل می کند. در نتیجه این پاتوژن ها تا زمانیکه جرب ها از مزرعه پرورش طیور تخم گذار به طور کامل حذف نشوند، در محیط باقی می مانند.

جرب های ماده ای که به باکتری ها آلوده شده اند، می توانند این عفونت را به فرزندان خود هم منتقل کنند. هم چنین این وکتور ها انتقال Transstadial هم دارند. یعنی می توانند هنگام تبدیل مراحل پروتونیمف به دئوتونیمف، باکتری را نیز منتقل کنند.

بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده، عفونت همزمان با آدنوویروس های پرندگان و ویروس کم خونی عفونی ماکیان منجر به بروز بیماری های هپاتیت همراه با گنجیدگی (Inclusion Body Hepatitis=IBH) و آنگارا یا سندرم هپاتیت – هیدروپریکاردیوم (Hepatitis – Hydropericardium Syndrome=HHS) در طیور می گردد. جرب های درمانیسوس گالینه می توانند به صورت همزمان آدنو ویروس ها و ویروس کم خونی عفونی ماکیان را در گله های تخم گذار پخش و منتشر کنند؛ بنابراین قادرند منجر به شیوع گسترده بیماری های IBH و آنگارا (HHS) در گله های تخم گذار گردند.

 به علاوه، برخی پاتوژن هایی که توسط جرب قرمز منتقل می شوند، مانند ویروس کم خونی عفونی ماکیان یا آدنوویروس های طیور، انتقال عمودی دارند؛ در نتیجه مرغ های مادری که توسط درمانیسوس گالینه آلوده به این پاتوژن ها شده اند، می توانند این عوامل بیماری زا را به فرزندان خود، یعنی مرغ های تخم گذار تجاری، منتقل کنند. بنابراین پایش و مانیتورینگ مداوم و حذف جرب قرمز از گله های مادر به منظور پیشگیری از بیماری هایی که انتقال عمودی دارند، امری مهم و ضرورری است.

با اینکه انجام برنامه های واکسیناسیون در کنترل و پیشگیری عفونت های ویروسی نقش دارد، اما مدیریت جرب قرمز در گله های تخم گذار نیز برای پیشگیری موثر این بیماری ها امری ضروری می باشد.

به علاوه جرب درمانیسوس گالینه در شرایطی که میزبان اولیه آن، یعنی طیور در محیط نباشد، می تواند از پستانداران، از جمله انسان، هم خونخواری کند که در این صورت ممکن است منجر به انتقال بیماری های زئونوز به انسان ها شود.

راه حلی برای کنترل جرب قرمز طیور

با توجه به نقش جرب های درمانیسوس گالینه در کاهش تولید، انتقال بیماری های مختلف در گله و حتی انتقال بیماری های زئونوز به انسان ها، از جمله کارکنان مزارع پرورش، و وارد کردن خسارت های اقتصادی فراوان، کنترل و از بین بردن آنها اهمیت زیادی دارد. اما در حال حاضر به دلیل افزایش مقاومت جرب ها به محصولات آفت کش رایج، روش موثری برای کنترل جرب قرمز در مزارع پرورش وجود ندارد. بنابراین سالن های پرورش مرغ های تخم گذار به طور مکرر درگیر آلودگی با جرب قرمز می شوند. در حقیقت این جرب ها، که مخزن انواع عوامل بیماری زا می باشند، در سالن باقی مانده و هر بار که پولت های جدید وارد سالن می شوند، آنها را آلوده کرده و منجر به شیوع بیماری های مختلف در گله می شوند. در نتیجه یافتن ترکیبی موثر برای از بین بردن جرب های درمانیسوس گالینه که علیه آن مقاومت شکل نگرفته باشد، امری ضروری است.

پودر مخلوط در خوراک مایتوفید پلاس، محصول ماکیان دام پارس، از ترکیبات موثره موجود در گیاهان اکالیپتوس، بابونه، سیر و آویشن تشکیل شده است و می تواند جایگزینی مناسب برای کنه کش های شیمیایی در کنترل و از بین بردن جرب های قرمز طیور باشد.

مطالعات بسیاری قابلیت بابونه و عصاره های آن، در مهار کردن رشد طیف وسیعی از انگل ها و حشرات، از جمله جرب های درمانیسوس گالینه را نشان داده اند.

عصاره سیر نیز بر انگل های خارجی خاصیت نوروتوکسیک دارد و باعث فلجی سریع و مرگ آنها می شود. به علاوه مصرف آن در طیور درگیر جرب قرمز باعث بهبود شاخص های خونی و رفتار و عملکرد پرنده می شود که به دلیل توانایی سیر در کاهش انگل های خارجی است زیرا جرب ها تمایلی به مکیدن خون طیوری که سیر مصرف کرده اند ندارند. سیر هم چنین باعث مرگ تخم های انگل و جرب های قرمز بالغ نیز می گردد. به علاوه سیر باعث کاهش قابل توجه مصرف گلوکز، میزان گلیکوژن، مصرف اکسیژن و فعالیت های وابسته به فسفومونواستراز های اسید و باز در انگل نیز می گردد.

بر اساس مطالعات انجام شده، اوکالیپتوس و آویشن نیز قادر به از بین بردن جرب های قرمز طیور می باشند. کارواکرول موجود در آویشن یک کاندیدای حشره کشی مناسب است و اثرات سمی بر جرب درمانیسوس گالینه دارد. آویشن علاوه بر اثرات سمی بر جرب، باعث دفع و دور شدن آنها نیز می شود. تیمول و کارواکرول موجود در آویشن حتی از پرمترین (کنه کش شیمیایی) نیز بهتر عمل می کنند. کارواکرول به طور غیر رقابتی گیرنده های نیکوتین-استیل کولین انگل را مهار می کند و از این طریق منجر به فلجی و از بین رفتن جرب می شود.

سیر می تواند به تقویت ایمنی همورال و افزایش تیتر آنتی بادی در مرغ های تخم گذار بعد از واکسیناسیون نیوکاسل کمک کند؛ بنابراین حتی اگر جرب قرمز ناقل این ویروس باشد، نمی تواند پرنده را بیمار کند. به علاوه با افزایش تکثیر لنفوسیت ها و شمارش کلی گلبول های سفید، بیان ژن اینترلوکین 2 (IL-2) و اینترفرون گاما، فعالیت میکروب کشی و تولید گونه های فعال اکسیژن در ماکروفاژ ها و کاهش سایتوکاین های پیش التهابی باعث تنظیم ایمنی پرنده نیز می گردد. مطالعات بسیاری خواص تقویت کننده ایمنی سیر را تایید می کنند. به علاوه آلیسین موجود در سیر دارای خواص آنتی بیوتیکی، آنتی اکسیدانی، ضد انگلی و ضد قارچی است و باعث بروز پاسخ های ایمنی علیه حمله انگل های خارجی می شود و در کل ایمنی ذاتی و اکتسابی را تقویت می کند. به علاوه، در برابر بسیاری از عفونت ها از جمله عفونت با ای کلای، سالمونلا، کلستریدیوم پرفرنژنس و … نیز مقاوم است و باعث کاهش تلفات ناشی از آنها می شود که می تواند به دلیل ترکیبات فنولی و یا غیر فنولی موجود در سیر باشد. هم چنین سیر می تواند بر مرحله تکثیر ویروس ها تاثیر بگذارد.

اکالیپتوس دارای مولکول های فعال مثل منتول و 1و8 – سینئول است، که می توانند تحریک سیستم ایمنی، مهار پاسخ های التهابی و اثر ضد میکروبی ایجاد کنند.

آویشن دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضد باکتریایی و ضد ویروسی است و با تقویت و تنظیم سیستم ایمنی منجر به افزایش مقاومت پرنده به انواع عفونت ها می گردد. هم چنین با افزایش تیتر آنتی بادی باعث تقویت ایمنی همورال می شود و تعداد ماکروفاژ ها و لنفوسیت های T روده ای را نیز افزایش می دهد.

بنابراین، ترکیبات موثره به کار رفته در محصول ضد جرب قرمز مایتوفید پلاس، علاوه بر اینکه منجر به دور شدن جرب ها از بدن پرنده شده، تمایل آنها به خون خواری از پرنده را از بین می برد و از این طریق امکان انتقال عفونت ها از جرب به مرغ های تخم گذار کاهش می یابد، بلکه با خواص ضد میکروبی خود و تنظیم و تقویت ایمنی، طیور را به بیماری هایی که ممکن است جرب قرمز ناقل آنها باشد نیز مقاوم می کند و در مجموع از خسارت های اقتصادی ناشی از خود جرب و یا بیماری هایی که توسط جرب در گله شایع می شوند، جلوگیری می کند.

مقدار و روش مصرف:

1تا 2.5 کیلوگرم در تن خوراک مطابق با پروتکل درمانی

برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.

برای خرید محصول اینجا کلیک کنید.

جهت دریافت مشاوره تخصصی اینجا کلیک کنید.