معرفی بهترین درمان گیاهی بیماری کوکسیدیوز

معرفی بیماری کوکسیدیوز

کوکسیدیوز در طیور

کوکسیدیوز یکی از بیماری های شایع و خسارت بار صنعت طیور است که توسط یک انگل پروتوزایی تک یاخته ای از جنس آیمریا ایجاد میشود. این بیماری برای سلامت حیوان و بازدهی عملکرد دامداری و مرغداری تهدیدی جدی به شمار میرود. کوکسیدیوز علاوه بر آسیب مستقیم زمینه را برای بروز بیماری های ثانویه هم فراهم میکند.

از بین 7 گونه آیمریایی که تاکنون شناخته شده، دو گونه آیمریا تنلا و آیمریا نکاتریکس خطرناک ترین گونه ها بوده اند. شایع ترین ها نیز به ترتیب آیمریا اسرولینا، آیمریا ماگزیما و آیمریا تنلا هستند.

آیمریا در سلول های بافت پوششی روده حیوان تکثیر میشود و موجب تخریب اپیتلیال روده و در نتیجه اختلال در هضم و جذب مواد غذایی میشود.اسهال، خونریزی، افزایش ابتلا به سایر عوامل عفونی و تلف شدن حیوان از عواقب آلودگی با آیمریاها است.

کوکسیدیوز در بوقلمون ها نیز یکی از مهم ترین بیماری های گوارشی است که در اغلب موارد موجب آنتریت نکروتیک میشود.

کوکسیدیوز در نشخوارکنندگان

تمامی نشخوار کننده ها ممکن است به صورت بالقوه طی تماس با مدفوع آلوده و بلع تخم کوکسیدیا به بیماری کوکسیدیوز مبتلا شوند. کوکسیدیوز با آیمریاهای مختلف باعث درگیری گونه های خاص می شود. گونه بیماری­زا در گاوها آیمریا زورنئی و آیمریا بوویس و در گوسفندان ايمريا اوينوئيداليس و ايمريا آهساتا است.

اسهال کوکسیدیایی در نشخوارکننده موجب اسهال شديد و خونی میشود. دام­های مسنی كه با كوكسيديوز درگیر میشوند عموماً ناقل بدون علامتند. یعنی علائم خاصی بروز نمی­کنند ولی انگل را دفع میکنند و باعث آلودگی گله میشوند. کوکسیدیا در دام­های جوان، با سركوب سيستم ايمنی منجر به بروز علائم شديد و در نهایت مرگ شود.

برای اطلاعات بیشتر به کوکسیدیوز در گوسفند و بز مراجعه کنید.

کوکسیدیوز در اسب

آیمریا و استرونژیلوس دو انگل تک یاخته ای گوارشی مهم در اسب هستند که میتوانند موجب اسهال و صدمات جبران ناپذیر شوند.

کوکسیدیوز در سگ و گربه

در سگ و گربه نیز مانند سایر گونه ها، کوکسیدیاها میتوانند موجب عفونت های گوارشی حاد و مزمن شوند. انگل درون سلولی اجباری آیمریا بخشی از چرخه زندگی خود را در سلول های اپیتلیال روده میگذراند و بعد با آسیب به آن از سلول های میزبان خارج میشود و به روده سگ و گربه آسیب جدی وارد میکند.

علاوه بر کوکسیدیوز، توکسوپلاسموز نیز یکی دیگر از بیماری های انگلی تک یاخته ای مهم در دام کوچک است که میتواند به انسان نیز سرایت کند و  موجب مشکلاتی در کودکان و زنان باردار شود. 

برای کسب اطلاعات بیشتر به کوکسیدیوز در سگ و گربه مراجعه کنید.

چالش های درمانی کوکسیدیوز و انگل های تک یاخته ای

متاسفانه در پی استفاده مداوم از داروهای شیمیایی در مزارع پرورش صنعتی طیور، آیمریاها در برابر بسیاری از ضدکوکسیدیوزهای رایج مقاومت شده اند. اتحادیه اروپا از سال 2006، مصرف کوکسیدیواستات ها را برای پیشگیری از کوکسیدیوز محدود کرده است چرا که مصرف این دست داروها با دوز پایین یکی از عوامل بروز مقاومت دارویی است. استفاده از ترکیبات کوکسیدیواستات یونوفوره علاوه بر ایجاد مقاومت، عوارض جدی به دنبال خواهد داشت. 

مورد دیگر، اثرات باقی مانده است. متاسفانه اکثر ضد کوکسیدیوزهای شیمیایی به دلیل ایجاد اثرات باقیمانده در تولیدات حیوان، یک دوره پرهیز از مصرف دارند و قابل استفاده دردوران تولید و شیردهی نمی باشند.

متاسفانه واکسن موثر و مقرون به صرفه ای هم علیه کوکسیدیوز وجود ندارد.

علاوه بر چالش های درمانی، تک یاخته آیمریا نیز یک سری چالش ایجاد میکند. برای مثال آلودگی در اکثر مناطق کشور ایران به صورت اندمیک در آمده و پاکسازی آن کار ساده ای نیست. اووسیست آیمریا در خاکی که علوفه نشخوارکنندگان در آن کشت میشود به فراوانی وجود دارد و موجب تشدید آلودگی میشود.

سرعت تکثیر آیمریا بسیار زیاد است در یک دوره کوتاه موجب آلودگی جمعیت زیادی از دام ها میشود.

اووسیست آیمریا میتواند در زیر چندین لایه برف و در سرمای شدید تا یک سال زنده بماند. اووسیست عفونی تا چندین ماه در علوفه انبار شده باقی میماند.

تاثیر داروی کوکسی در کنار زدن چالش های درمان کوکسیدیوز

تاثیر داروهای گیاهی بر کنترل، پیشگیری و درمان کوکسیدیوز با مقالات بسیاری به اثبات رسیده است. به دلیل وجود ترکیبات فیتوکمیکال مختلف به ویژه ترکیبات فنولی و ترپنوئیدها در عصاره های به کار برده شده برای فرمولاسیون داروی کوکسی فیت، استفاده از این دارو میتواند مسیرهای سیگنالینگ متفاوتی را در انگل مختل کند.

یکی از مهم ترین ترکیباتی که در داروی گیاهی کوکسی فیت استفاده شده، تانن است. تانن با نفوذ به دیواره انگل و از کار انداختن آنزم های درون ریز؛ اسپورولاسیون آن را مختل میکند و سبب مهار چرخه زندگی آن میشود.

آرتمیزین به عنوان جزء اصلی عصاره آرتمیزیا آنوا باعث کاهش دفع اووسیت و مهار اسپورولاسیون میشود. آلیسین نیز با بهبود ضریب تبدیل خوراک از طریق بهبود مورفولوژی پرزهای روده به بهبود حال عمومی بیمار کمک میکند.

این ترکیبات علاوه بر تاثیر تک به تک بر هم اثر هم افزایی هم دارند. داروی ضد کوکسیدیوز گیاهی کوکسی فیت بر خلاف داروهای شیمیایی رایج عوارض، تداخل و زمان باقی مانده ندارد و باعث بروز مقاومت دارویی هم نمیشود.

برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله علمی داروی کوکسی فیت رجوع کنید.

اثر داروی کوکسی فیت بر درمان انواع اسهال 

به صورت خلاصه، خواص داروی کوکسی فیت در درمان انواع اسهال عبارت است از:

• بهبود عملکرد رشد
• افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی کل (T-AOC)
• ارتقاء سطح ایمنی (افزایش IgA، IgG، IgM و لیزوزیم (LZM) سرم)
• بهبود مورفولوژی روده (افزایش ارتفاع پرز ژژنوم و عمق کریپت)
• تعدیل فلور میکروبی
• افزایش فعالیت آنزیم های کاتالاز (CAT)، گلوتاتیون پراکسیداز (GSH-px) و سوپراکسید دیسموتاز (SOD)
• کاهش محتوای مالون دی آلدئید (MDA) در سرم
• کاهش IL-6 و سایر واسطه های التهابی مانند IL-1β و TNF-α 
• افزایش تنوع میکروبی سکوم

برای کسب اطلاعات بیشتر به لینک درمان اسهال گوساله با کوکسی فیت مراجعه کنید.

اثر داروی کوکسی فیت بر سایر انگل های تک یاخته ای

در این مورد میتوانید به مقاله ی تاثیر داروی کوکسی فیت بر درمان تریکومونیازیس  یا وبلاگ تاثیر داروی کوکسی فیت بر توکسوپلاسموز مراجعه کنید.

اثر داروی کوکسی فیت بر بهبود کیفیت تخم مرغ

داروی کوکسی فیت با دو روش بر بهبود کیفیت تخم مرغ موثر است:

• کاهش بار میکروبی

یکی از مواردی که بر روی کیفیت پوسته تخم مرغ موثر است، عدم آلودگی پوسته به باکتری بیماری زاست.

آلیسین جز فعال سیر است و با فعالیت ضد باکتریایی خود موجب کاهش بار آلودگی تخم مرغ به انواع باکتری از جمله گونه‌های مختلف اشریشیا، سالمونلا، استافیلوکوک، استرپتوکوک، کلبسیلا، پروتئوس، باسیلوس و کلستریدیوم میشود. مهار برخی از آنزیم‌های حاوی تیول در میکروارگانیسم‌ها، در اثر واکنش تیوسولفینات‌ها با گروه‌های تیول؛ مکانیسم اصلی اثر آنتی‌بیوتیکی سیر است. آلیسین همچنین به طور اختصاصی آنزیم های باکتریایی دیگر مانند استات کیناز و فسفوترانس استیل کوآ سنتتاز را به صورت برگشت ناپذیر مهار می کند و می تواند با مهار تولید RNA و سنتز لیپیدها، باکتری های گرم مثبت و منفی را مهار کند و جلوی رشد آن ها را بگیرد.

• بازسازی روده و افزایش قدرت جذب

برگ های آرتمیزیا آنوا حاوی مقادیر زیاد کلسیم، فسفر، منیزیم و گوگرد است که از مواد معدنی ضروری تشکیل پوسته تخم مرغ به شمار می روند و می تواند منجر به افزایش ضخامت پوسته تخم مرغ شود. 

آلیسین موجود در داروی طبیعی کوکسی فیت، منجر به بهبود و بازسازی اپیتلیوم روده می شود و عمق کریپت و ارتفاع ویلی ها را افزایش می دهد و به این ترتیب با افزایش عرض و سطح جذب دئودنوم، ژژونوم باعث افزایش قدرت جذب می شود.