رپورتاژ محصول هپامارین

کبد نقش بسیار مهمی در متابولیسم بدن، سلامت روده، هضم غذا، تولید صفرا، سم زدایی، انعقاد خون، ایمنی، تولید گرما و تنظیم آب و الکترولیت ها دارد. برخی از کشورهای جهان دارای سطوح بالایی از مایکوتوکسین در ذرت هستند. این شرایط باعث می شود که مایکوتوکسین ها به طور واضح به کبد طیور آسیب بزنند و در نتیجه عملکرد آن ها را تحت تاثیر قرار دهند. از سوی دیگر بسیاری از بیماری های ویروسی همچون گامبورو، آنگارا، هپاتیت­ های دارای گنجیدگی (IBH) و کم خونی عفونی جوجه ها (CAV) باعث اختلالات گسترده کبدی می شوند.

یکی از عوامل کاهش تولید و مرگ و میر خصوصا در گله های مرغ تخم گذار سندرم کبد چرب است. سندرم کبد چرب هموراژیک (خونریزی دهنده) یا Fatty liver hemorrhagic syndrome (FLHS) یک بیماری متابولیک و غیر عفونی بوده که به دلیل تجمع بیش از حد چربی در کبد و محوطه شکمی رخ می دهد. در نتیجه این بیماری، کبد پاره شده و خونریزی داخلی اتفاق می افتد که سبب مرگ ناگهانی پرنده می شود. این بیماری در طیور مادر و تخمگذار بیشتر دیده می شود و مرتبط با جیره پر انرژی و تحرک محدود شده پرنده است.

از جمله بیماری های عفونی درگیر کننده کبد که اخیرا در کشور نیز شایع شده آنگارا است. بیماری آنگارا یک بیماری ویروسی خطرناک به شدت مسری با تلفات ناگهانی و شدید است که توسط آدنوویروس طیور سروتیپ 4  (FAV-4) ایجاد شده و می تواند کلیه طیور اعم از گوشتی، پولت، تخم گذار و مادر را درگیر کند. این بیماری عمدتاً با تجمع مایع در کیسه پریکارد و کانون های نکروتیک فراوان در کبد همراه بود و از این رو سندرم آب آوردگی پریکارد و هپاتیت (Hydropericardium-hepatitis syndrome) یا HHS نامیده می شود. گله های مبتلا علائم کلینیکی اختصاصی ندارند و مشخصه آن درصد بالای ابتلا و تلفات ناگهانی و شدید است.

از این رو با توجه به اهمیت سلامت کبد در طیور تجاری و کمبود درمانی مناسب، ایمن و کارآمد، شرکت دانش بنیان ماکیان دام پارس داروی هپامارین (Hepamarin) را با اثر درمانی بر اختلالات کبدی و  ارتقا عملکرد کبد بر پایه ترکیبات موثره گیاهی فرموله کرده و قابل ذکر است که مطالعات فارمی این محصول نیز با موفقیت انجام شده است. هپامارین حاوی عصاره گیاه خار مریم است که در ادامه به بررسی ترکیبات موجود در این فرآورده و ارزیابی عملکرد آن می پردازیم.

خارمریم

از دیر باز گیاه خار مریم (Silybum.marianum) برای درمان بیماری های کبدی قابل توجه بوده است. سیلیمارین، ماده اصلی تشکیل دهنده عصاره خار مریم (مجموعه فلاونولیگنان ها مانند سیلیبین A و B، ایزوسیلیبین A و B، سیلیبینین، سیلیدیانین و سیلی کریستین) در دانه ها، برگ ها و میوه های این گیاه یافت می شود. مطالعات معتددی نشان می دهد که سیلیمارین قادر است با بهبود اثرات مضر واکنش های رادیکال آزاد، محافظت آنتی اکسیدانی سلول ها را افزایش دهد. سیلیمارین در درجه اول به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می کند و تولید گونه های فعال اکسیژن و پراکسیداسیون لیپیدی را کاهش می دهد و از طرفی تولید آنزیم های آنتی اکسیدانی مانند گلوتاتیون پراکسیداز، گلوتاتیون ردوکتاز، سوپراکسید دسموتاز و کاتالاز را افزایش می دهد. اثرات ضدالتهابی خار مریم، عمدتاً با مهار رونویسی، فاکتور NFκB اعمال میشود. در نتیجه سایتوکاین های التهابی در پارانشیم کبدی کاهش می یابد و علاوه بر این مقدار بیان سیکلواکسیژناز که یکی از آنزیم های دخیل در ایجاد التهاب می باشد نیز کاهش می یابد. مطالعات نشان می دهد که سیلیمارین به چهار روش مختلف اثرات خود را  اعمال می کند:

الف) بوسیله فعالیت پايدارکنندگي غشا سلول کبد و از طريق تغییر در ساختمان غشا خارجي سلول مانع ورود سموم به سلول مي شود. اين تغییر به واسطه توانايي سیليمارين در مسدود کردن محل اتصال توکسین ها ايجاد مي شود.

ب) مکانیسم ديگر اثرات ضد سمي سیليمارين به علت خواص آنتي اکسیداني آن از طريق حذف راديکال های آزاد اکسید کننده و افزايش غلظت داخل سلولي گلوتاتیون است. سیليمارين همچنین فعالیت آنزيم های پراکسیداز مثل لیپواکسیژناز را مهار مي کند. در نتیجه سبب مهار پراکسیداسیون اسیدهای چرب و آسیب به چربي ها ی غشا مي شود.

ج) سیلیمارین به عنوان فعال کننده سنتز RNA ریبوزومی باعث افزایش پروتئین سازی و تحریک بازسازی سلول کبدی می شود.

د) سیلیمارین به عنوان بازدارنده‌ تبدیل سلول‌های کبدی هپاتوسیت به میوفیبروبلاست عمل می کند و در واقع باعث مهار، فرآیندی می گردد که منجر به سیروز کبدی خواهد شد. با این حال به نظر می رسد مکانیسم کلیدی که محافظت از کبد را تضمین می کند، مهار رادیکال های آزاد است.

جوجه ها به علت مصرف ذرت می توانند در معرض آلودگی کبدی با آفلاتوکسین باشند و این سموم سبب افزایش سطوح آنزيم های کبدی مانند آلانین آمینو ترانسفراز و آسپارتات آمینو ترانسفراز در جوجه ها می شود، مصرف سیلیمارین می تواند سبب تنظیم سطوح این آنزیم ها شده و از کاهش وزن جوجه هايي که با آفلاتوکسین مواجه هستند، جلوگیری نماید.

مطالعات نشان می دهد که سیلیمارین از طریق مهار جذب کلسترول می تواند سبب بهبود پروفایل لیپوپروتئین و کلسترول پلاسما و محتوای چربی در کبد شود. علاوه بر نقش محافظت کنندگی کبد گیاه خار مریم، اثرات مثبت آن بر بیماری های مختلف، نیز در مطالعات نشان داده شده است. سیلیمارین در کلیه با افزایش سنتز پروتئین و اسیدهای نوکلئیک به بازسازی سلول های این اندام کمک می کند. سیلیمارین می تواند تا 30% تکثیر سلولی را افزایش دهد که این عملکرد مربوط به 2 جزء مهم سیلیمارین شامل سیلیبین و سیلی کریستین است.

علاوه بر این سیلیمارین دارای اثرات آنتی باکتریالی و اثرات ضد ویروسی بر علیه ویروس هایی مانند هپاتیت C نیز می باشد. در آزمایشات متعددی که در موارد ابتلا به سندرم  کبد چرب و هپاتیت انجام شده است، بی عارضه بودن استفاده از سیلیمارین نیز اثبات شده است.

با توجه به اثرات سیلیمارین موجود در داروی هپامارین و نتایج بدست آمده از مطالعه فارمی که با هدف ارزیابی اثر بخشی و ایمنی محصول انجام گرفت می توان گفت که این فرآورده کارایی بالایی در درمان اختلالات کبد و کیسه صفرا دارد. به این منظور می توان از داروی هپامارین با دوز مصرف 250 سی سی در 1000 لیتر آب آشامیدنی طیور تا حصول نتیجه مطلوب و بهبود علائم استفاده نمود. همچنین با توجه به گزارشات متعدد فارمی بدست آمده از گله های درگیر بیماری آنگارا، استفاده از داروی هپامارین در کنترل بیماری و کاهش تلفات ناشی از آن بسیار موثر است.

پروتکل درمانی پیشنهادی برای بیماری آنگارا را در اینجا مطالعه کنید.