تخم مرغ یکی از بزرگ ترین منابع پروتئین مورد نیاز انسان و یک منبع عالی برای اسید های چرب، ویتامین ها و مواد معدنی است. در سال 2021 ، چین با تولید 586/31 میلیارد تخم مرغ، بیشترین تولید را در جهان داشته است و هند، اندونزی و آمریکا به ترتیب در رتبه های بعدی قرار گرفتند. در ایران نیز طبق آخرین آمار، 1 میلیون و 200 هزار تن تخم مرغ در سال تولید می شود. با این حال، حدود 10 تا 15% تخم مرغ ها به دلیل مشکلات و کیفیت بد پوسته در زمان جمع آوری تخم مرغ ها، از دست می روند که منجر به خسارت های شدید اقتصادی می شود. بنابراین، تامین تخم مرغ با پوسته با کیفیت، یکی از نگرانی های اصلی در تولید تخم مرغ های با کیفیت بالا است و تاثیر قابل توجهی بر صنعت تجارت تخم مرغ دارد. تولید تجاری تخم مرغ اغلب باعث نسبت بالاتر تخم مرغ هایی با پوسته آسیب دیده و یا شکسته می شود.
پوسته تخم مرغ عمدتا در رحم پرنده ساخته می شود و 95% آن مواد معدنی و 3.5% آن مواد ارگانیک است. بیشترین ماده معدنی موجود در پوسته تخم مرغ، کلسیم (به شکل کربنات کلسیم) است و هر پوسته تخم مرغ بیش از 3 گرم کلسیم دارد. بنابراین جیره مرغ ها باید حاوی مقادیر کافی و شکل مناسب کلسیم باشد. کلسیم و فسفر دو ماده معدنی مهم در تشکیل پوسته تخم مرغ هستند و میزان نیاز آنها تحت تاثیر سن پرنده می باشد. دئودنوم و ژِژونوم مکان های اصلی جذب کلسیم می باشند که در کنار مسیرهای جانبی آن، مثل بازجذب کلسیم از کلیه و یا جذب مجدد آن از استخوان، کلسیم را برای تشکیل پوسته تخم مرغ، ،از طریق خون به رحم پرنده می رسانند.
یون بیکربنات برای تشکیل کربنات پوسته تخم مرغ ضروری است و به همین دلیل در زمان تشکیل پوسته، کاهش بیکربنات خون و اسیدوز متابولیک رخ می دهد و در صورتیکه سطوح بیکربنات خون به طور مزمن و طولانی مدت پایین بماند باعث کاهش ذخیره کلسیم کربنات در پوسته شده و کیفیت پوسته را کاهش می دهد. فسفر در دئودنوم جذب شده و با کاهش اسیدوز خون از طریق افزایش دفع یون هیدروژن، سطوح بیکربنات را ثابت نگه می دارد و از این طریق نقش مهمی در طی تشکیل پوسته تخم مرغ ایفا می کند. هم چنین جذب مقادیر کافی فسفر جیره می تواند از دمینرالیزه شدن اسکلت پرنده جلوگیری کند.
شکل، اندازه و وزن مخصوص تخم مرغ ها، ضخامت دیواره و پخش و انتشار مواد معدنی در پوسته، مقاومت پوسته تخم مرغ را تعیین می کنند.
تولید و کیفیت پوسته تخم مرغ پرنده علاوه بر دستگاه های تولید مثل و درون ریز، ارتباط نزدیکی با سلامت دستگاه گوارش،ساختار و عملکرد سد روده ای، هضم و جذب مواد غذایی و همچنین فلور میکروبی روده دارد.
عوامل موثر بر کیفیت پوسته تخم مرغ
- نژاد پرنده
- سن پرنده
- تولک بری (Molting)
- تغذیه
- انواع مختلف استرس مثل استرس گرمایی
- بیماری ها
- سیستم تولید مثلی
- قابلیت جذب مواد مغذی خوراک
استفاده از مکمل های معدنی (حتی در شکل های قابل جذب) جهت تامین مواد معدنی مورد نیاز طیور و بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ همیشه نتیجه مطلوب را ندارند چرا که این امر به تنهایی کافی نبوده و عوامل مختلفی بر کیفیت پوسته اثر گذار می باشند که مهمترین آن ها قابلیت جذب دستگاه گوارش است. در حقیقت، جذب مقادیر ناکافی کلسیم و فسفر می تواند منجر به کاهش تولید و کیفیت تخم مرغ ها و حتی استئوپروزیس در طیور تخم گذار شود.
در گذشته، از آنتی بیوتیک های محرک رشد به منظور پیشگیری از بیماری ها و بهبود سلامت دستگاه گوارش استفاده می شده که این امر در نهایت کیفیت پوسته را نیز بهبود می بخشیده اما استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک ها باعث توسعه میکروارگانیسم های مقاوم به آنتی بیوتیک شده و این میکروارگانیسم ها می توانند در اثر مصرف گوشت و یا محصولات حیوانات به انسان منتقل شوند، به همین دلیل در بسیاری از کشور ها استفاده از آنتی بیوتیک ها به عنوان محرک رشد ممنوع شده است. از این رو، مرغداران به دنبال روش های جایگزین برای تقویت عملکرد طیور تخم گذار و بهبود کیفیت تخم مرغ هستند. روش هایی مثل استفاده از پروبیوتیک ها، پری بیوتیک ها، سین بیوتیک ها، روغن های گیاهی و اسید های ارگانیک می توانند جایگزین مناسبی برای آنتی بیوتیک ها باشند.
اثرات پروبیوتیک ها، پری بیوتیک ها و سین بیوتیک ها بر قابلیت جذب مواد معدنی در روده
پروبیوتیک ها اثرات امیدوارکننده ای در بهبود مصرف خوراک، کاهش بار پاتوژن ها، بهبود کیفیت تخم مرغ و افزایش قابلیت هضم مواد مغذی در طیور تخم گذار نشان داده اند. این باکتری های مفید همچنین بر پارامتر های کیفیت پوسته تخم مرغ، نرخ جذب و استفاده از مواد معدنی و افزایش تولید اسید های چرب فرار نیز موثرند. پروبیوتیک ها از طریق تنظیم میکروفلور روده، تقویت آنزیم ها و عملکرد گوارشی، بهبود و تقویت وضعیت سلامت پرنده، کاهش انتشار گاز های نیتروژنی، بهبود رشد و رقابت با میکروب ها بر سر محل اتصال، اثرات مثبتی بر عملکرد طیور و افزایش تولید و کیفیت تخم مرغ می گذارند. هم چنین، باکتری های پروبیوتیک با بهبود ساختار مورفولوژیک لایه مخاطی روده باریک منجر به افزایش جذب مواد مغذی و معدنی می شوند.
بر اساس نتایج بررسی های انجام شده، pH پایین به منظور افزایش یونیزه شدن و حلالیت و در نتیجه جذب نمک های معدنی کلسیم و فسفر لازم است. پروبیوتیک ها از طریق افزایش تخمیر و تولید اسید های چرب کوتاه زنجیره، سبب کاهش pH و در نتیجه افزایش حلالیت کلسیم و فسفر و قابلیت جذب و نگهداری آنها شده که در نهایت منجر به افزایش وزن و ضخامت پوسته تخم مرغ می شوند.
درصد پوسته تخم مرغ (وزن پوسته تخم مرغ نسبت به وزن کل تخم مرغ) نیز به عنوان شاخصی جهت ارزیابی ذخیره مقادیر کافی مواد معدنی در پوسته تخم مرغ عمل می کند. پروبیوتیک ها با بهبود شرایط فیزیولوژیک هضم و سلامت روده منجر به تقویت جذب کلسیم و فسفر و سایر مواد معدنی شده و درصد پوسته تخم مرغ را نیز افزایش می دهند هم چنین باعث افزایش محتوی کلسیم و فسفر و مواد معدنی پوسته می شوند.
از طرفی با افزایش سن پرنده، قابلیت جذب روده به طور قابل توجهی کاهش می یابد که می تواند بخشی از علت کیفیت پایین تخم مرغ در مرغ های تخمگذار پیر باشد. بنابراین تقویت قابلیت جذب روده ای در این زمان می تواند منجر به بهبود عملکرد تولید و کیفیت تخم مرغ ها در طیور تخم گذار شود. پروبیوتیک ها از جمله عواملی هستند که جذب روده ای را تقویت کرده و می توانند به بهبود تولید و کیفیت تخم مرغ ها کمک کنند.
پری بیوتیک ها نیز مواد خوراکی غیر قابل هضمی هستند که با تحریک رشد یک یا تعداد محدودی از باکتری های روده به میزبان سود می رسانند. پری بیوتیک ها توسط باکتری های پروبیوتیک تخمیر شده و منجر به افزایش تولید اسید های چرب کوتاه زنجیر توسط آنها می شوند. همانند آن چه که قبل تر ذکر شد، این اسید های چرب کوتاه زنجیر تولید شده با کاهش pH روده، حلالیت مواد معدنی را افزایش داده و از طرفی منجر به بلوغ و تکامل انتروسیت ها (سلول های روده) شده و با تغییر در مخاط روده، منجر به افزایش سطح جذب می شوند. آنها هم چنین منجر به افزایش بیان پروتئین های اتصال به کلسیم و رها سازی فاکتور های تنظیم کننده استخوانی و بهبود جذب کلسیم می شوند. پری بیوتیک ها هم چنین با افزایش آنزیم های ساخته شده توسط باکتری های پروبیوتیک منجر به تجزیه فیتات موجود در خوراک و افزایش فسفر قابل دسترس می شوند و با تقویت جذب مواد معدنی، منجر به بهبود ویژگی های پوسته تخم مرغ می شوند. بکار بردن پروبیوتیک ها در کنار پری بیوتیک سازگار با آن،که تحت عنوان سین بیوتیک شناخته می شوند، منجر به تقویت و تسریع اثرات آن ها می شود.
مکمل سین بیوتیک MLC، محصول ماکیان دام پارس، حاوی باکتری پروبیوتیک لاکتوباسیلوس کازئی (Lactobacillus casei) و پری بیوتیک دکستران الیگوساکارید است. باکتری لاکتوباسیلوس کازئی پروبیوتیکی بسیار مقاوم است و می تواند بدون آسیب از محیط اسیدی دستگاه گوارش عبور کرده و در کانت بسیار بالا در روده جایگزین شود. دکستران، پلی ساکاریدی است که از تخمیر و رشد باکتری لوکونوستوک مزنتروئیدس در محیط پایه ساکارز تولید می شود. دکستران در برابر آنزیم های گوارشی و اسیدهای صفراوی و اسید معده مقاوم بوده و بدون تغییر از آن ها عبور کرده و به روده می رسد. در محیط روده تنها باکتری های تولید کننده ی آنزیم دکستراناز مانند باکتری های مفید تولید کننده اسید لاکتیک از جمله پروبیوتیک لاکتوباسیلوس کازئی قادر به استفاده از دکستران می باشند. استفاده همزمان باکتری لاکتوباسیلوس کازئی به همراه دکستران در محصول سین بیوتیک MLC با تقویت عملکرد جذب مواد معدنی و مغذی مورد نیاز در روده منجر به بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ می شود.
مقدار و نحوه مصرف: 200 گرم به ازای 10 هزار پرنده در آب مصرفی
برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.
برای خرید محصول اینجا کلیک کنید.
جهت دریافت مشاوره تخصصی اینجا کلیک کنید.
محصول سین بیوفیت پی، مکمل پرو بیوتیک و پری بیوتیک به همراه عصاره شیرین بیان است که منجر به بهبود عملکرد دستگاه گوارش طیور می شود. پروبیوتیک های به کار رفته در این محصول شامل باکتری های لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس (Lactobacillus acidophilus)، لاکتوباسیلوس کازئی (Lactobacillus casei)، بیفیدوباکتریوم بیفیدوم (Bifidobacterium bifidum) و انتروکوکوس فاسیوم (Enterococous faecium) می باشند. پری بیوتیک آن نیز دکستران الیگوساکارید است. عصاره گیاه شیرین بیان نیز حاوی ترکیبات متنوعی از جمله ساپونین های تری ترپنوئید، فلاونوئیدها، ایزوفلاون ها، کومارین ها و پلی ساکاریدها می باشد که سبب بهبود محیط روده جهت فعالیت بهتر دو جزء دیگر ( پروبیوتیک و پری بیوتیک) می گردد و با افزایش ارتفاع ویلی ها و نسبت ارتفاع ویلی به عمق کریپت، جذب روده ای را تقویت می کند. شیرین بیان همچنین از طریق افزایش ترشح موکوس و فعالیت ضد پپسین خود سبب پیشگیری و بهبود زخم های گوارشی می گردد. در کل این محصول با بهبود عملکرد دستگاه گوارش و تقویت جذب مواد معدنی منجر به بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ می گردد.
مقدار و نحوه مصرف: در جوجه گوشتی تا 21 روزگی: 200 گرم در هر تن خوراک و از 21 روزگی تا پایان دوره پرورش: 100 گرم در هر تن خوراک، در پولت تخم گذار و مادر تا 21 روزگی: 300 گرم در هر تن خوراک و از 21 روزگی تا پایان دوره پرورش: 200 گرم در هر تن خوراک، در مرغ تخم گذار و مادر در دوره تولید 100 گرم در هر تن خوراک، در بوقلمون، بلدرچین و شترمرغ تا 21 روزگی: 200 گرم در هر تن خوراک و از 21 روزگی تا پایان دوره پرورش: 100 گرم در هر تن خوراک، در مرغ اجداد: 200 گرم در تن خوراک توصیه می شود.
برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.
برای خرید محصول اینجا کلیک کنید.
جهت دریافت مشاوره تخصصی اینجا کلیک کنید.
اثرات افزودنی های طبیعی بر قابلیت جذب مواد معدنی در روده
افزودنی های طبیعی از طریق مکانیسم هایی مثل تغییر در ساختار روده، تنظیم پاسخ های ایمنی ذاتی و اکتسابی، افزایش مقاومت به استرس و کاهش میکروارگانیسم های پاتوژن از انواع اختلالات در هضم و جذب مواد مغذی جلوگیری می کنند. عصاره های طبیعی غنی از ترکیبات فعال زیستی مثل فیتواسترول ها، گلوکزینولات ها، کاروتنوئید ها و پلی فنول ها هستند که منجر به اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد باکتریایی می شوند و می توانند جایگزینی مناسب برای آنتی بیوتیک ها باشند و به حفظ سلامت و عملکرد روده کمک کنند.
جفت بلوط
تانن ها ترکیبات فنولی موجود در برخی گیاهان از جمله جفت بلوط هستند و خواص بیولوژیکی مختلفی از جمله اثرات ضد میکروبی، ضد انگلی، ضد ویروسی، آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و تنظیم ایمنی از خود بروز می دهند.
مصرف تانن ها در مقادیر مشخص می تواند باعث بهبود کیفیت تخم مرغ، به خصوص کیفیت پوسته در طیور جوان شود؛ که می تواند به دلیل پتانسیل تانن ها در طویل کردن روده باشد. در این حالت فضای بیشتری برای جذب مواد معدنی فراهم می شود و در نتیجه مواد معدنی موجود در خوراک، به مقدار بیشتری جذب شده و در پوسته تخم مرغ استفاده و ذخیره می شوند و درصد پوسته نیز افزایش می یابد. به علاوه، تانیک اسید سبب بهبود مورفولوژی و حاملین مواد مغذی در روده می شود و فلور میکروبی دستگاه گوارش را نیز تنظیم می کند. تانن ها با تشکیل یک لایه غیر قابل حل تانن-پروتئین در سطح غشای سلولی باکتری ها می توانند مانع از رشد و تکثیر بیش از حد و زیان بار پاتوژن ها و تولید توکسین توسط آنها شده و از طریق حفظ سلامت روده منجر به افزایش جذب مواد معدنی شوند.
سیر
ترکیبات ارگانوسولفور، پلی فنول ها، ساپونین ها، فروکتان ها و فروکتوالیگوساکارید ها از جمله مواد موثره موجود در سیر می باشند که خواص فیزیولوژیک بسیاری مثل اثرات آنتی اکسیدانی، ضد باکتریایی، ضد ویروسی، تحریک ایمنی، حفظ همئوستاز روده و کاهش کلسترول دارند.
آلیسین، یکی از مواد موثره موجود در سیر، منجر به بهبود و بازسازی اپیتلیوم روده می شود و عمق کریپت و ارتفاع ویلی ها را افزایش می دهد که منجر به بهبود عملکرد روده و تقویت جذب می شود. هم چنین مصرف سیر عرض و سطح جذب دئودنوم، ژژونوم و ایلئوم را نیز افزایش می دهد که باعث افزایش قدرت جذب می شود. به علاوه عصاره سیر برای درمان عفونت های دستگاه گوارش مثل عفونت با آیمریا، ای کلای و کلستریدیوم پرفرنژنس نیز به کار می رود. بنابراین سیر نیز با تقویت عملکرد جذب روده ای منجر به بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ می شود.
آرتمیزیا آنوآ
آرتمیزیا آنوآ حاوی ترکیبات فنولی و فلاونوئید ها می باشد و ماده موثره اصلی آن، آرتمیزینین نام دارد. این گیاه دارای اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضد باکتریایی، ضد انگلی و ضد سرطانی است و تاثیر مثبت آن بر دستگاه گوارش طیور به اثبات رسیده است.
این گیاه به دلیل خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی خود می تواند منجر به کاهش میکروب ها و عوامل بیماری زا در دستگاه گوارش شود و به حفظ سلامت و عملکرد جذبی دستگاه گوارش کمک می کند. به علاوه برگ های این گیاه حاوی مقادیر زیاد کلسیم، فسفر، منیزیم و گوگرد است که از جمله مواد معدنی ضروری برای تشکیل پوسته تخم مرغ می باشند و می تواند منجر به افزایش ضخامت پوسته شود.
محصول کوکسی فیت حاوی مواد موثره جفت بلوط (تانن)، آرتمیزیا آنوآ (آرتمیزینین) و سیر (آلیسین) می باشد. این ترکیبات در کنار یکدیگر، خاصیت سینرژیستی دارند و اثر یکدیگر را تقویت می کنند و همان طور که پیشتر توضیح داده شد، با بهبود مورفولوژی روده و افزایش سطح جذب منجر به تقویت جذب مواد معدنی در روده پرنده شده و هم چنین به دلیل خواص ضد میکروبی، ضد انگلی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی خود از بیماری های گوارشی جلوگیری کرده و یا در صورت رخداد آن را درمان می کنند و با حفظ سلامت و عملکرد روده، قابلیت جذب مواد معدنی را افزایش می دهند. هم چنین این محصول با پیشگیری از کوکسیدیوز و آنتریت های کلستریدیایی و سایر عفونت های گوارشی باکتریایی و در نتیجه کاهش اسهال، تعداد تخم مرغ های کثیف را کم می کند.
مقدار و روش مصرف: 0/5 کیلوگرم در تن خوراک
برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.
برای خرید محصول اینجا کلیک کنید.
جهت دریافت مشاوره تخصصی اینجا کلیک کنید.
در نهایت می توان گفت با اینکه تامین مقادیر کافی مواد معدنی از جمله کلسیم در جیره مرغ به منظور تجمع آنها در پوسته تخم مرغ، امری ضروری است؛ اما جذب این مواد در روده از اهمیت بالاتری برخوردار است. زیرا اگر عملکرد جذبی روده به هر دلیلی کاهش یافته باشد، افزودن مکمل های معدنی به جز هزینه اضافی نتیجه دیگری نخواهند داشت. محصولات کوکسی فیت، MLC و سین بیوفیت پی، همان طور که پیشتر توضیح داده شد، می توانند با تقویت جذب مواد معدنی در روده، منجر به بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ شوند و خسارات ناشی از حذف تخم مرغ های با پوسته بی کیفیت را کاهش بدهند.
