نشخوارکنندگان در طی تکامل ویژگی هایی پیدا کرده اند که به آنها اجازه می دهد تا از ترکیبات گیاهی، که برای تک معده ای ها غیر قابل هضم هستند، استفاده کنند. آنها این ترکیبات گیاهی را تجزیه کرده و از انرژی آن برای نگهداری، رشد و تولید استفاده می کنند. بنابراین حفظ سلامت دستگاه گوارش و تقویت عملکرد هضم و جذب در دام به منظور تامین انرژی کافی برای رشد و تولید، امری ضروری می باشد.
پرورش دهندگان برای محافظت از دام های خود در برابر بیماری ها و بهبود عملکرد گوارشی از آنتی بیوتیک ها استفاده می کنند. استفاده از آنتی بیوتیک ها به عنوان محرک رشد در گله ها منجر به بهبود ضریب تبدیل غذایی و رشد حیوانات می شود و میزان شیوع و تلفات ناشی از بیماری های بالینی و تحت بالینی را کاهش می دهد. اما استفاده بیش از اندازه و نادرست از این ترکیبات منجر به پیدایش باکتری هایی شده است که به اکثر این آنتی بیوتیک ها مقاوم می باشند. به همین دلیل اتحادیه اروپا از سال 2006 میلادی استفاده از آنتی بیوتک ها به عنوان محرک رشد را ممنوع اعلام کرده است. بنابراین باید به دنبال ترکیباتی طبیعی و ایمن برای این آنتی بیوتیک ها باشیم.
محصولات کوکسی فیت (پودر مخلوط در خوراک) و کوکسی فیت ال (محلول خوراکی) از جمله ترکیبات گیاهی و ایمنی می باشند که بر پایه ترکیبات موثره موجود در گیاهان جفت بلوط، سیر و آرتمیزیا آنوآ فرموله شده و می توانند جایگزینی مناسب برای محرک های رشد شیمیایی باشند. به دلیل پیچیده بودن ترکیبات تشکیل دهنده این محصولات امکان ایجاد مقاومت دارویی علیه آنها وجود ندارد و از آنجاییکه هیچ گونه باقیمانده دارویی نیز ندارند، بنابراین فاقد دوره پرهیز از مصرف می باشند.
اثرات کوکسی فیت و کوکسی فیت ال بر روند هضم و جذب مواد مغذی
تانن از جمله مواد موثره موجود در جفت بلوط می باشد. یکی از مهمترین فواید تانن ها در تغذیه نشخوارکنندگان، اثرات آن بر هضم پروتئین هاست. تانن ها سبب کاهش تجزیه پروتئین ها در شکمبه و افزایش پروتیئن های قابل دسترس جهت هضم و جذب در روده کوچک می شوند. در نتیجه جذب آمینو اسیدها افزایش می یابد. از طرفی این امر سبب کاهش دفع نیترژون از طریق ادرار و فقط افزایش خفیفی در نیتروژن دفعی از طریق مدفوع می گردد و در نتیجه دفع نیتروز اکسید (N20)، که از جمله گاز های گلخانه ای است، را کاهش می دهد. هم چنین تانن ها تکثیر آرکی باکترهای متانوژن در شکمبه را هم کاهش می دهند و در نتیجه دفع متان (CH4)، که از دیگر گاز های گلخانه ای است، هم از طریق آروغ زدن کاهش می یابد و بدین ترتیب تانن ها می توانند باعث کاهش انتشار گاز های گلخانه ای هم بشوند، بدون اینکه اختلالی در تخمیر شکمبه و یا ترکیب فلور میکروبی به وجود بیاید. تانن ها در غلظت های مشخص به دلیل افزایش دسترسی پروتئین ها در روده کوچک سبب بهبود بازدهی تولید در نشخوارکنندگان می گردند. هم چنین می توانند هضم فیبر را هم بهبود بخشند و در نتیجه بازدهی خوراک و عملکرد حیوان را تقویت کنند. آنها هم چنین می توانند سبب کاهش تعداد باکتری های مضر و افزایش تعداد باکتری های مفید شوند. به طور کلی تانن ها ، در تغذیه نشخوارکنندگان می توانند باعث کاهش تولید متان، بهبود بازدهی خوراک و تقویت استفاده از مواد مغذی در بدن شوند.
آلیسین، ترکیب موثره ضد میکروب موجود در سیر، می تواند با کاهش تولید متان و آمونیاک منجر به استفاده بهتر از مواد مغذی شود. هم چنین با کاهش تعداد باکتری هایی از قبیل گونه های پروتلا (Prevotella) در شکمبه، که مسئول تجزیه پروتئین و آمین زدایی اسید های آمینه می باشند، تجزیه پروتئین در شکمبه را کاهش می دهد. بنابراین آمونیاک کاهش می یابد و قابلیت دسترسی آمینو اسید ها برای جذب در نشخوارکنندگان افزایش می یابد. تمرکز متخصصان تغذیه نیز بر این است که تجزیه پروتئین در شکمبه کاهش پیدا کند تا تولید پروپیونات افزایش پیدا کرده و تولید متان و استات کاهش پیدا کند، بدون اینکه تولید کلی اسید های چرب فرار کاهشی داشته باشند. هم چنین سیر تولید اسید های چرب فرار را نیز افزایش می دهد. اسید های چرب فرار محصول نهایی تخمیر شکمبه می باشند و منبع اصلی انرژی محسوب می شوند.
سیر به دلیل اثرات ضد میکروبی خود از تجمع باکتری های پاتوژن و توکسین زا توسط آنها جلوگیری کرده و از این طریق جلوی التهاب را نیز می گیرد. بنابراین ضخامت دیواره روده را کاهش داده و منجر به بهبود جذب می شود. آلیسین همچنین سبب بهبود ضریب تبدیل خوراک از طریق بهبود مورفولوژی پرزهای روده کوچک می گردد.
علاوه بر این، آرتمیزیا آنووا دارای مقدار زیادی ترکیبات فیتوبیوتیک، فلاونوئیدها و ترکیبات فنولی است که در حفظ تعادل میکروبیوتا و جذب نیتروژن نقش بسزایی دارد. بهبود میکروبیوتای روده منجر به افزایش هضم غذا و جذب مواد مغذی و بهبود پاسخ ایمنی ذاتی و اکتسابی در دام می شود.
بنابراین محصولات کوکسی فیت و کوکسی فیت ال با دارا بودن این ترکیبات می توانند منجر به بهبود هضم و جذب مواد مغذی، کاهش تولید گاز های گلخانه ای و تامین انرژی کافی برای تولید در دام شوند.
قابلیت جایگزینی موننسین و سایر یونوفور ها با کوکسی فیت و کوکسی فیت ال
آنتی بیوتیک های یونوفوره به طور گسترده ای برای دستکاری فلور میکروبی، افزایش پروپیونات، کاهش آمین زدایی پروتئین جیره و کاهش تولید گاز متان استفاده می شوند. اما علی رغم اثرات مثبت آنها، به دلیل ایجاد مقاومت علیه آنها، باقیمانده این ترکیبات در محصولات دام و محیط و خطرات آن برای سلامت انسان ها و حیوانات، استفاده از آنها در بسیاری از کشور ها ممنوع گشته است.
تانن در تنظیم تخمیر شکمبه موثر است و در نتیجه می تواند جایگزین یونوفور ها در کاهش متان در گاو های گوشتی باشد. در حقیقت، مصرف تانن در گاو های گوشتی می تواند به دنبال کاهش غلظت NH3-N (نیتروژن آمونیاکی) شکمبه و افزایش غلظت پروپیونات و بوتیرات شکمبه باعث بهبود تخمیر شکمبه شود. و همان طور که پیش تر ذکر شد از تجزیه شدن پروتئین در شکمبه نیز جلوگیری می کند. بنابراین تانن ها می توانند جایگزین موننسین به عنوان افزودنی خوراک باشند زیرا اثرات منفی افزودنی های سنتتیک مثل موننسین را ندارند و حتی فواید بیشتری مثل اثر ضد انگلی علیه نماتود ها هم دارند.
سیر نیز دارای متابولیت های ثانویه فراوانی است که ویژگی های ضد میکروبی دارند و می توانند در بهبود تخمیر شکمبه موثر باشند. آلیسین موجود در سیر می تواند منجر به کاهش استات و افزایش تولید پروپیونات شود و همان طور که ذکر شد از دآمینه شدن پروتئین ها و تولید متان نیز جلوگیری می کند.
با توجه به این موارد مواد موثره موجود در محصولات کوکسی فیت و کوکسی فیت ال قادر به انجام تمام وظایف آنتی بیوتیک های یونوفوره از جمله موننسین در دام می باشند. به علاوه اثرات منفی آنها از قبیل مقاومت دارویی، باقیمانده دارویی و دوره پرهیز از مصرف را نیز ندارند.
اثرات کوکسی فیت و کوکسی فیت ال بر نفخ
نفخ یکی از رایج ترین مشکلات گوارشی در نشخوارکنندگان می باشد که به دلیل تجمع گازها در شکمبه ایجاد می شود و می تواند هم عملکرد گوارشی و هم عملکرد تنفسی را تحت تاثیر قرار دهد.
یکی از موفق ترین کاربردهای تانن در تولید نشخوارکنندگان، کاهش نفخ کفی است. عوامل مختلفی می تواند سبب نفخ گردد اما لیز شدن سریع سلول های گیاهان و آزاد شدن پروتئین آن ها به درون شکمبه سبب افزایش ویسکوزیته مایع درون شکمبه شده که اصلی ترین علت نفخ می باشد. تانن ها از طریق رسوب پروتئین ها در هنگام جویدن و نشخوار، سبب کاهش قابلیت حل آن ها درون شکمبه و در نتیجه کاهش ایجاد نفخ می گردند.
اثرات کوکسی فیت و کوکسی فیت ال بر آنتریت در دام
تانن ها به دلیل ویژگی های ضد التهابی خود و با جلوگیری از رشد باکتری های بیماری زا می توانند در جلوگیری از بروز آنتریت هم موثر باشند. تانن ها دارای فعالیت ضد میکروبی در مقابل باکتری ها، قارچ ها، انگل ها و مخمرها بوده و فعالیت ضد میکروبی خود را از طریق مکانیسم های مختلفی از جمله مهار آنزیم های خارج سلولی میکروب ها، کاهش دسترسی میکروب ها به سوبستراهای مورد نیاز جهت رشد و یا از طریق مستقیم با مهار فسفریلاسیون اکسیداتیو، خارج کردن یون های فلزی از دسترس و یا تشکیل کمپلکس با غشا سلولی باکتری ها که سبب تغییرات مورفولوژیکی در دیوراه سلولی و افزایش نفوذ پذیری غشا می گردد، اعمال می کنند.
سیر به عنوان یک آنتی بیوتیک طبیعی شناخته می شود و علیه بسیاری از باکتری های گرم مثبت و گرم منفی موثر است. این ویژگی سیر به دلیل ترکیبات گوگرد دار آن از جمله آلیسین است. اثرات ضد میکروبی سیر به دلیل تیوسولفونات های آن است که منجر به مهار آنزیم های حاوی تیول میکروارگانیسم ها می شود. به علاوه سیر با تقویت ایمنی، مقاومت دام را به انواع عفونت های باکتریایی و ویروسی و انگلی افزایش می دهد. هم چنین اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی آن نیز به اثبات رسیده است و می تواند با حفظ سلامت و بهبود مورفولوژی روده به درمان آنتریت در دام کمک کند.
آرتمیزینین که یکی از مواد موثره موجود در گیاه آرتمیزیا آنوآ می باشد، دارای خواص ضد باکتریایی است و اثر آن بر طیف وسیعی از باکتری ها نظیر اشرشیا کلای، استافیلوکوکوس اورئوس و … نیز ثابت شده است. هم چنین اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی آن نیز به اثبات رسیده است. بنابراین می تواند برای درمان آنتریت دام موثر باشد.
به علاوه تمام این ترکیبات با بهبود و تقویت فلور میکروبی نیز می توانند منجر به بهبود آنتریت شوند.
در مجموع محصولات کوکسی فیت و کوکسی فیت ال می توانند به دلیل اثرات ضد میکروبی، ضد التهابی و تنظیم فلور میکروبی ناشی از مواد موثره خود برای پیشگیری و درمان آنتریت به کار روند.
اثرات کوکسی فیت و کوکسی فیت ال بر کوکسیدیوز و کریپتوسپوریدیوز در دام
کریپتوسپوریدیوم یک انگل داخل سلولی کوکسیدیایی است که اختلالات گوارشی ایجاد کرده و منجر به اسهال در دام و انسان ها می شود. این عفونت بیشتر در گوساله ها ایجاد می شود و یکی از دلایل اصلی تلفات در کشور های در حال توسعه است. بلعیدن اووسیست های اسپوروله انگل های آیمریا (عامل کوکسیدیوز) و کریپتوسپوریدیوم می تواند منجر به عفونت دام ها شود. (انتقال دهانی مدفوعی). در کشور های در حال توسعه مشکل اصلی برای کنترل این بیماری ها، فقدان یک روش موثر برای کنترل این انگل های تک یاخته و کاهش آلودگی محیطی با اووسیسیت ها می باشد.
تانن ها به دلیل توانایی ایجاد کمپلکس با آنزیم های انگلی و یون های فلزی که برای حیات گونه های آیمریا و کریپتوسپوریدیوم ضروری هستند و همچنین تحریک سیستم ایمنی اثر ضد انگلی خود را اعمال می کنند. تانن با کاهش اسپورولاسیون اووسیست های آیمریا و کریپتوسپوریدیوم باعث مهار چرخه زندگی این انگل ها می شود. گمان می رود که تانن ها با نفوذ به دیواره اووسیست و آسیب به سیتوپلاسم، آنزیم های درون سلولی مسئول فرآیند اسپورولاسیون را غیرفعال می کنند.
آرتمیزیا آنوآ و ترکیب فعال آن آرتمیزینین دارای اثر ضد کوکسیدیایی هستند. آرتمیزینین با از بین بردن ترکیبات پراکسید آهن دار و تولید گونه های فعال اکسیژن (ROS) باعث ایجاد استرس اکسیداتیو در انگل های آیمریا و کریپتوسپوریدیوم می شود. ترکیبات ROS با ممانعت از اسپورولاسیون و تشکیل دیواره سلولی، باعث تداخل در چرخه زندگی انگل می شوند. کاهش دفع اووسیست می تواند به کنترل بیماری و جلوگیری از انتقال و گسترش آن کمک نماید.
سیر به دلیل اثر سیتوتوکسیک مستقیم بر اسپوروزوئیت ها دفع اووسیست را کاهش می دهد. سیر با مهار سنتز لیپید می تواند اثر ضد میکروبی خود را ایفا کند. به علاوه می تواند منجر به تقویت فاگوسیتوز و افزایش فعالیت سلول های کشنده طبیعی و در مجموع تقویت ایمنی شود. هم چنین عملکرد های فیزیولوژیک انگل از قبیل حرکت، جذب غذا و تولید مثل را مختل می کند.
بنابراین محصولات کوکسی فیت و کوکسی فیت ال می توانند به خوبی برای پیشگیری و درمان کوکسیدیوز و کریپتوسپوریدیوم در دام به کار روند و می توانند جایگزین ترکیبات ضد کوکسیدیوز شیمیایی چون پارامومایسین (آمینوزیدین)، آزیترومایسین، نیتازوکساناید، موننسین و … باشند.
مقدار و روش مصرف
کوکسی فیت:
3 تا 5 گرم به ازای هر راس دام
برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.
برای خرید محصول اینجا کلیک کنید.
کوکسی فیت ال:
1 تا 2 سی سی به ازای هر 10 کیلوگرم وزن بدن
