مقدمه
کلیه ها در طیف وسیعی از عملکردهای اساسی و حیاتی بدن طیور نقش دارند. از جمله مهم ترین وظایف کلیه ها می توان به دفع مواد زائد و دارو ها، حفظ تعادل مایعات و الکترولیت ها و تنظیم فشار خون اشاره کرد.
ضایعات کلیوی و نقرس احشایی از شایع ترین علل مرگ و میر در طیور محسوب می شوند. عوامل متعددی همانند محرومیت از آب ،کلسیم زیاد یا فسفر کم در جیره و بیماری های ویروسی چون گامبورو، آنگارا، IBH و برونشیت عفونی نفروپاتوژنیک در گله طیور، می توانند باعث اختلال در عملکرد کلیه ها شوند و مشکلات زیادی از قبیل افزایش تلفات و کاهش تولید را برای صنعت طیور ایجاد کنند. هنگامی که عملکرد طبیعی کلیه برای حفظ متابولیسم از بین برود، مقدار اوره در سرم خون افزایش پیدا می کند (اورمی) و نهایتا منجر به مرگ پرنده می شود.
تشخیص سریع اختلالات کلیوی و درمان مناسب برای زنده ماندن طیور ضروری است.
چالش پیشرو
دارو های محدودی که برای درمان بیماری ها و مشکلات کلیوی به کار می روند، به طور عمده حاوی کلرید آمونیوم می باشند که عوارضی از قبیل اسیدوز متابولیک، تولید تخم مرغ های غیر طبیعی، علائم مسمومیت با آمونیاک، خارش و تحریک و … ایجاد می کنند. به علاوه معمولا اثرگذاری کامل، به خصوص در موارد نفریت و عفونت های ویروسی هم ندارند. مشکل دیگری که در رابطه با درمان اختلالات و بیماری های کلیوی طیور وجود دارد، این است که اکثر دارو های مورد استفاده، از سوی FDA برای مصارف دامپزشکی تایید نشده اند. بنابراین به دلیل عدم وجود داروی موثر و کارآمد کلیوی در طیور، معمولا درمان بیماری های کلیوی آنها بر پایه اقدامات حمایتی و غیر اختصاصی نظیر مایع درمانی و … صورت می گیرد. به همین جهت نیاز به یافتن جایگزینی موثر که به طور اختصاصی منجر به بهبود عملکرد کلیوی شود، به شدت احساس می شود.
لاوارن (LAVAR REN)
لاوارن حاوی عصاره طبیعی گیاه گزنه بوده و به نحوی فرموله شده که اجزای مختلف آن اثرات درمانی یکدیگر را تشدید و تقویت می کنند. اثرات مثبت گیاه گزنه در بهبود عملکرد سیستم ایمنی، کلیه، کبد و … و تاثیرات آنتی اکسیدانی و آنتی میکروبی (ویروس، باکتری، قارچ) آن با مستندات علمی گزارش شده است. نسبت بالای پتاسیم به سدیم گیاه گزنه در خاصیت ادرارآوری آن موثر است. همچنین بر اساس مطالعات، ماده موثره گیاه گزنه کافئین، اسید مالیک و اسید کلروژنیک است که حجم و جریان ادرار را افزایش می دهد و میزان ادرار باقیمانده در مجاری ادراری را کاهش می دهد. از این رو استفاده از آن در اختلالات کلیوی که به علل مختلف ویروسی چون گامبورو ،آنگارا و برونشیت عفونی نفروپاتوژنیک یا علل محیطی رخ می دهد کارآمد خواهد بود.
به طور کلی لاوارن کارایی بالایی در درمان و پیشگیری از اختلالات کلیوی دارد و از آن برای ضد عفونی مجاری ادراری، هنگام بروز سندرم آسیت، نقرس، هنگام ابتلا به بیماری های ویروسی و باکتریایی که موجب التهاب و نکروز کلیه ها شود، می توان بهره برد. لاوارن حاوی ویتامین C طبیعی و املاح (آهن،..) بوده، از این رو در شرایط استرس گله بویژه استرس گرمایی، به عنوان آنتی اکسیدان عمل کرده و در کاهش بار کلیوی و بهبود عملکرد آن ها نقش دارد.
هدف
با توجه به عدم وجود داروی امن، اختصاصی و کارآمد برای درمان اختلالات و بیماری های کلیوی در طیور، نیاز به جایگزینی مناسب و موثر به شدت احساس می شود. از آنجاییکه استفاده از ترکیبات طبیعی همیشه جایگزینی ایمن تر و کارآمد تر هستند، بنابراین، این مطالعه با هدف ارزیابی تاثیر مصرف داروی گیاهی لاوارن بر غلظت فاکتور های کلیوی اسید اوریک، کراتینین و BUN انجام گرفت.
مطالعه فارمی
این آزمایش در روز هفتم دوره پرورش جوجه های گوشتی انجام شد. در ابتدا از جوجه ها خون گرفته شد و فاکتور های مرتبط با کلیه اندازه گیری گردید. سپس جوجه ها به دو گروه 20 تایی شاهد و تیمار تقسیم شدند که به گروه تیمار لاوارن تجویز شد. سپس در روز های 21 و 35 نیز مجددا خون گیری صورت گرفت و فاکتور های کلیوی اسید اوریک، کراتینین و BUN ارزیابی شد.
نتایج
محصولات نهایی متابولیسم نیتروژن در گردش خون طیور از قبیل اوریک اسید، BUN و کراتینین باید توسط کلیه دفع شوند. در صورت آسیب کلیه دفع این مواد مختل شده و در نتیجه غلظت آنها در خون طیور افزایش می یابد. از این رو، اندازه گیری غلظت این فاکتور ها در خون می تواند بازتابی از عملکرد کلیه باشد.
بر اساس آنالیز نتایج، غلظت اوریک اسید، کراتینین و BUN در گروه تیمار که لاوارن مصرف کرده بودند در مقایسه با گروه کنترل کمتر بود؛ که این امر نشان دهنده تاثیر لاوارن در بهبود عملکرد کلیوی جوجه های این گروه می باشد.
جدول 1 – ارزیابی غلظت اسید اوریک (mg/dl)
جدول 2 – ارزیابی غلظت کراتینین (mg/dl)
جدول 3 – ارزیابی غلظت BUN (mg/dl)
جمع بندی
نقش کلیه در بدن طیور بسیار مهم و حیاتی می باشد به طوری که آسیب کلیوی در طی مدت کوتاهی می تواند منجر به مرگ آنها شود. نارسایی کلیه یکی از علل اصلی مرگ و میر در طیور تخمگذار تجاری محسوب می شود. طبیعتا حفظ سلامت کلیه در طیور منجر به تقویت سلامت عمومی، بهبود عملکرد و کاهش تلفات می شود. اغلب دارو های شیمیایی که برای درمان و بهبود مشکلات کلیوی طیور استفاده می شوند علاوه بر داشتن عوارض جانبی متعدد، تاثیر کافی هم ندارند. اکثر این ترکیبات یا فقط مدر هستند و یا آنتی بیوتیک هایی هستند که به دلیل ایجاد مقاومت علیه آنها، بی اثر گشته اند؛ بنابراین به خصوص در موارد التهاب و نفریت یا عفونت های ویروسی مصرف آنها بی فایده است. محصول گیاهی لاوارن که حاوی عصاره گیاه گزنه می باشد به دلیل داشتن اثرات ضد التهابی، آنتی اکسیدانی، ضد میکروبی و ضد ویروسی، علاوه بر مدر بودن، و نداشتن عوارض جانبی، می تواند جایگزینی مناسب برای دارو های شیمیایی رایج باشد. نتایج این مطالعه نیز نشان داد که استفاده از لاوارن در جوجه های گوشتی سبب کاهش غلظت فاکتور های کلیوی اوریک اسید، کراتینین و BUN و در نتیجه بهبود عملکرد کلیه ها گردید. از این رو می توان از این محصول برای درمان مشکلات و بیماری های کلیوی از قبیل نفریت، عفونت های ویروسی و …. به خوبی بهره گرفت.
