کبد چرب (hepatic lipidosis) یک اختلال اساسی متابولیکی است که بسیاری از گاوهای شیرده را درگیر می کند و با آسیب به سلامت و عملکرد تولیدی آنها، خسارات قابل توجهی به صنایع وارد می سازد. در موارد شدید، مصرف خوراک و تولید شیر بسیار کاهش می یابد. از این رو، به کارگیری راهکارهایی برای پیشگیری از این عارضه و یا درمان آن، می تواند باعث به حداقل رساندن آسیب ها و خسارات قابل توجهی گردد.
کبد چرب هنگامی بروز می یابد که جذب چربی از طریق کبد، از اکسیداسیون و دفع آن بیشتر باشد. چربی اضافه به صورت تریاسیلگلیسرول در کبد انباشته شده و باعث کاهش عملکرد سوخت و سازی آن می شود. بر این اساس، می توان وضعیت کبد را به سه صورت چربی طبیعی، چربی متوسط، و چربی شدید دسته بندی کرد. رژیم غذایی ناکافی یا نامناسب، چاقی، و بالا رفتن هورمون استروژن از عوامل دخیل در بروز عارضۀ کبد چرب هستند. با توجه به اینکه حتی چربی متوسط کبد نیز می تواند باعث افت عملکرد تولیدی و مشکلات سلامتی گاوهای شیرده شود، پیشگیری و کنترل آن، نسبت به درمان در مراحل پیشرفتۀ بیماری، از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است.
در حال حاضر، تشخیص کبد چرب تنها از طریق جراحی و بیوپسی امکان پذیر است. برخی کشورهای پیشرفته نیز در حال استفاده از تکنیک های تصویربرداری فراصوتی به عنوان یک روش احتمالی تشخیص می باشند.
آثار کبد چرب بر گاوهای شیرده
- تحت تاثیر قرار دادن سلامت کلی
- افت تولید شیر
- افت عملکرد تولیدمثلی و قدرت باروری
- آسیب دیدگی ارگان های داخلی
- افزایش هزینه های خدمات درمانی دامپزشکی
- طولانی تر شدن فواصل گوساله آوری
- کاهش متوسط طول عمر گاوها
- مهیا شدن شرایط برای بروز دیگر بیماری ها
بیماری کبد چرب علاوه بر موارد گفته شده، با تغییرات دائمی بر بافت های اندام ها (و به دنبالش بر عملکرد آنها)، متابولیسم بدن و هورمون ها نیز همراه است.
پیشگیری و درمان
در پیشگیری از کبد چرب، رویکرد اصلی مقابله با آسیب ناشی از اکسیداسیون و یا سیتوتوکسین به کبد، اندوتوکسمی باکتریایی، اسیدوز شکمبه ای، و از همه مهم تر بهبود وضعیت متابولیسم گاوها به خصوص در دوران پیش از زایمان می باشد.
راهکارهای پیشگیری عمدتا شامل استفاده از درنچ های خوراکی پروپلین گلیکول در حوالی زمان زایمان، و یا تزریق گلوکوکورتیکوئید، گلوکاگون، و یا انسولین در اولین روز پس از زایمان می باشد. با این حال، استفاده از این گزینه ها در عمل با دشواری و محدودیت هایی همراه است؛ برای مثال استفاده از انسولین و گلوکاگون برای گاوهای شیری در برخی کشورها مانند ایالات متحده مجاز نیست. در موارد شدید، نیازمند مداخلات تهاجمی تر و طولانی تری هستند. به طور کلی در رابطه با کبد چرب در گاوها، با توجه به مشکل بودن تشخیص و آسیب های قابل توجه و گستردۀ آن به عملکرد تولیدی، بهترین راهکار، پیشگیری به وسیلۀ تنظیم رژیم غذایی مناسب و متعادل برای دام ها، تقویت عملکرد کبد، کنترل مشکلات و ناکارایی های آن در مراحل ابتدایی، رعایت بهداشت محل نگهداری، فراهم کردن فضای کافی، داشتن فعالیت روزانه، می باشد.
هپامارین بر پایه ترکیبات موثره گیاه خارمریم (سیلیمارین) فرموله شده است. گیاه خار مریم به دلیل ارزش دارویی بالا از گذشته تا به حال در بین مردم سراسر جهان شناخته شده است. سیلیمارین مهمترین ماده موثره موجود در گیاه خار مریم است. هپامارین از طریق خاصیت ضد توکسینی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی موجود در سیلیمارین کبد را از آسیب ناشی از سموم، توکسین ها، ترکیبات شیمیایی و رادیکال های آزاد محافظت می کند. هپامارین در درمان انواع بیماری های کبدی، سندرم کبد چرب و بیماری های التهابی کبدی مزمن و حاد موثر است و از نارسایی کبد جلوگیری می کند. همچنین استفاده از هپامارین به باسازی بافت کبد و کاهش بار کبدی ناشی از مصرف آنتی بیوتیک ها کمک می کند. هپامارین از طریق افزایش ترقشحات صفراوی به افزایش متابولیسم و هضم چربی ها در دستگاه گوارش کمک کرده و علاوه بر بهبود جذب و ضریب تبدیل از بروز آسیب های کبدی ناشی از استفاده از ترکیبات پرکالری و چرب در رژیم غذایی حیوان جلوگیری می کند. به طور کلی هپامارین باعث بهبود عملکرد کبد و پیشگیری و درمان اختلالات و بیماری های کبد و کیسه صفرا در دام ها می شود.
موارد مصرف :
- کمک به بهبود عملکرد کبد
- درمان حمایتی هپاتیت مزمن، حاد و عفونی و جلوگیری از نارسایی کبدی
- درمان و پیشگیری از سندرم کبد چرب (سیروز کبدی)
- پاکسازی، بازسازی و دتوکس کبد
- درمان حمایتی مسمومیت های کبدی ناشی از داروها، سموم و مایکوتوکسین ها
- درمان حمایتی کبد در مواردی نظیر بیماری حاد کبدی
- پیشگیری از ابتلا به کبد چرب در گاوهای شیری آبستن نزدیک به زایمان
- پیشگیری و درمان انگل های کبدی مانند فاسیولا
- بهبود شرایط کتوز و اسیدوز
- پس از مصرف آنتی بیوتیک ها
- در موارد بروز کلانژیت، سنگ صفرا و مشکلات صفراوی
- محافظت از کبد در مقابل آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد
- در مشکلات مادرزادی کبد مثل شانت پورتوسیستمیک
- کمک به متابولیسم چربی در بدن
- تحریک ترشح صفرا و در نتیجه بهبود فعالیت های گوارشی و کاتابولیسم اسید های چرب
- پیشگیری از فیبروز کبدی