بیماری تب طوطی یا پسیتاکوز چیست؟
بیماری تب طوطی یکی از بیماری های مهلک و کشندهی مشترک بین انسان و پرندگان است. عامل ایجاد این بیماری یک باکتری داخلی سلولی به نام کلامیدیا پسیتاسی (Chlamydia psittaci) است.
بیماری تب طوطی بین پرندگان بسیار واگیردار است و گاهی به انسان هم سرایت میکند.
بیماری تب طوطی چگونه پرنده را آلوده میکند؟
وقتی باکتری از طریق آلودگی با ترشحات آلوده مانند ادرار و مدفوع وارد بدن پرنده شود، تکثیر می شود و سلول های پرنده را از بین می برد. ممکن است سیستم گوارشی، سیستم تنفسی یا کل بدن پرنده با باکتری درگیر شود.
البته ورود باکتری به بدن پرنده به معنی بیمار شدن آن نیست. ممکن است بعد از بلع یا استنشاق باکتری، یک دوره نهفته در بدن پرنده طی شود و بعد از یک عامل استرس زا یا تضعیف کننده سیستم ایمنی، بیماری بروز کند.
کدام پرنده به بیماری تب طوطی مبتلا میشود؟
به صورت بالقوه تمام پرندگان خانگی میتواند به این بیماری مبتلا شود، اما طوطی ها شایعترین گونههای در معرض خطر هستند.
پرندگانی که ممکن است به بیماری تب طوطی مبتلا شوند، سه دسته میشوند:
- پرندگان زینتی به ویژه انواع طوطی ها(کاکلیان، عروس هلندی و طوطی برزیلی)
- پرندگان مزارع (مانند مرغ، اردک، غاز و بوقلمون)
- پرندگان وحشی (کبوتر و مرغان دریایی)
روش های انتقال بیماری تب طوطی از پرنده بیمار به پرنده سالم
- پرنده آلوده ممکن است باکتری را در مدفوع، بزاق، خلط، ذرات تنفسی، کرک و پر کنده شده، ترشحات چشم و بینی خود دفع کنند. ممکن است پرنده سالم با استنشاق یا بلع این باکتری، به بیماری مبتلا شود.
- به علاوه اگر غذا، آب، قفس، بستر و اسباب بازی های مشترک آلوده باشند، احتمال انتقال بیماری از این راه نیز وجود دارد.
- حشرات خونخوار مانند شپش نیز ممکن است باکتری را در بین پرندگان مختلف پخش کنند.
- پرنده مادر هم میتواند باکتری را قبل یا بعد از جوجه ریزی به جوجه های خود منتقل کند.
آیا بیماری تب طوطی از پرنده به انسان منتقل میشود؟
بله! متاسفانه بیماری تب طوطی یکی از امراض مشترک بین انسان و پرنده است که میتواند بسیار هم خطر آفرین باشد و حتی به مرگ منجر شود.
باکتری کلامیدیا پسیتاسی از ادرار، مدفوع و ترشحات تنفسی پرنده دفع می شود. اگر این ترشحات خشک شوند، می توانند باکتری را به صورت گرد و غبار در هوا پخش کنند. تنفس این ذرات یا تماس مستقیم با ترشحات پرنده می تواند بیماری را به انسان منتقل کند.
- به ندرت پیش آمده که پرنده بیمار یا ناقل با گاز گرفتن یا مالیدن منقار خود به انسان، باعث انتقال آلودگی شده است.
- احتمال انتقال پسیتاکوزیس از انسان آلوده به شما بسیار کم است. این بیماری معمولا مستقیماً از پرنده به انسان منتقل میشود.
نشانه های ابتلا به بیماری تب طوطی چیست؟
علائم بالینی تب طوطی در پرنده
- ترشح از چشم و بینی
- تورم چشم ها
- مدفوع زرد یا سبز
- بی حالی و افسردگی
- کاهش فعالیت
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
- ضعف
- پرهای ژولیده
- مشکلات تنفسی
- تب
- اسهال
- علائم نادر: لرزش، تشنج و پیچش سر
علائم بالینی تب طوطی در انسان
- تب
- سردرد
- علائم تنفسی مثل سرفه و تنگی نفس
- درد عضلانی و بدن درد
- اسهال
- حالت تهوع و استفراغ
بیماری تب طوطی یا پسیتاکوز چگونه تشخیص داده می شود؟
-
در پرنده
علائم پسیتاکوز با علائم بسیاری از بیماری های دیگر مشابه است. بنابراین، دامپزشک شما ممکن است آزمایش خون، رادیوگرافی یا آزمایشهای خاص دیگر (مانند PCR و اندازه گیری آنتی بادی خون) را برای تشخیص قطعیتر انجام دهد.
-
در انسان
متاسفانه رشد باکتری و تشخیص ممکن است به مدت زیادی طول بکشد. به همین دلیل، تشخیص معمولاً بر اساس علائم بالینی، سابقه قرار گرفتن در معرض پرنده، تصویربرداری تشخیصی و نمونه گیری صورت میگیرد.
بیماری تب طوطی چگونه درمان می شود؟
-
درمان پرنده
داکسی سایکلین آنتی بیوتیک انتخابی برای مبارزه با بیماری تب طوطی در پرندگان است. متاسفانه برای جلوگیری از ناقل شدن پرنده، دوره درمان با آنتی بیوتیک تا 45 روز طول میکشد که میتواند عوارض زیادی به دنبال داشته باشد.
-
درمان انسان
در مورد انسان نیز آنتی بیوتیک ها می توانند پسیتاکوز را درمان کنند که شامل داکسی سایکلین یا تتراسایکلین میشوند.
چگونه می توان از بروز بیماری تب طوطی در پرندگان و انسان پیشگیری کرد؟
- همیشه یک رژیم غذایی سالم برای پرنده خود در نظر بگیرید و سعی کنید تا در شرایط تمیز، آرام و بدون استرس زندگی کند.
- هر پرنده جدیدی که به خانه می آورید باید توسط دامپزشک معاینه و به مدت 30 روز یا بیشتر قرنطینه شود.
- پرنده مبتلا باید جدا شده و تحت درمان قرار گیرد. چیزی که با پرنده آلوده در تماس بوده است باید کاملا تمیز و ضدعفونی شود.
- از آنجایی که پسیتاکوز می تواند از پرندگان به انسان سرایت کند، هنگام تعامل با پرنده همیشه باید از وسایل حفاظتی مانند ماسک، روپوش، عینک و دستکش استفاده کنید. همچنین شستن دست ها امری ضروری است.
- فقط از مراکز معتبر پرنده بخرید.
- تعداد زیاد پرنده را در یک محیط کوچک و یا یک قفس مشترک نگه ندارید.
- تمیز کردن قفس پرندگان و تعویض روزانه کاسه آب و غذای آنها بسیار مهم است.
- قبل از تمیز کردن قفس، با یک آب پاش سطوح مختلف قفس را مرطوب کنید تا از انتشار گرد و غبار در هوا جلوگیری شود.
آیا بیماری تب طوطی کشنده است؟
-
کشندگی در پرنده
متاسفانه بیماری تب طوطی میتواند 50 درصد از جمعیت درگیر را به کام مرگ بکشاند. با این حال، این درصد به عواملی مانند گونه، سلامت پرنده مبتلا، سن و میزان توجه شما به درمان پرنده بستگی دارد.
بهتر است همواره سطح ایمنی پرنده را بالا نگه دارید و از استرس های او بکاهید.
-
کشندگی در انسان
خوشبختانه اکثر افراد مبتلا به پسیتاکوز در صورتی که به موقع و کامل درمان شوند، بهبود می یابند. بدون تجویز پزشک، آنتی بیوتیک مصرف نکنید و حتما دوره درمان خود را کامل کنید.
در برخی موارد باکتری کلامیدیا پسیتاسی می تواند باعث عفونت های جدی ریه انسان شود یا از طریق خون به سایر قسمت های بدن سرایت کند. در این صورت اوضاع وخیم میشود و عوارض شدیدی سلامت انسان را تهدید خواهند کرد:
- ذات الریه
- میوکاردیت
- اندوکاردیت
- آنسفالیت
- هپاتیت (التهاب کبد)
- سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS)
اگر از پرنده بیمار خود تب طوطی گرفتیم، چه کار کنیم؟
خونسردی خود را حفظ کنید و در صورت داشتن علائم زیر سریعاً به پزشک خود مراجعه کنید:
- تب بالا (بیش از 103 درجه فارنهایت / 40 درجه سانتیگراد)
- دشواری در تنفس
- درد قفسه سینه
- کبود شدن پوست، لب یا ناخن ها (سیانوز)
- گیجی
- تشنج
به یاد داشته باشید که اگر میخواهید در خانه خود از پرنده کوچکی مراقبت کنید، هیچ اشکالی ندارد. اما باید مراقب بیماری های مشترک میان انسان و پرنده باشید.
