امروزه علی رغم بهبود وضعیت تغذیه، بهداشت و درمان، مشکلات سلامت حیوانات همچنان ادامه دارد. برای درمان بسیاری از بیماری های حیوانات، آنتی بیوتیک ها و داروهای شیمیایی تجویز میشوند که:
- عوارض جانبی آن ها به سختی قابل کنترل است.
- باقی مانده آن ها در محصولات حیوانی سلامت انسان را هم به خطر می اندازد.
به دلیل مشکلات به بار آمده از مصرف مواد شیمیایی و آنتی بیوتیک ها از سالیان قبل استفاده از آنها در خوراک حیوانات_که قبلاً برای کنترل آسیب‌های گوارشی و تنفسی و همچنین آلرژی‌ها بوده است_ محدود و ممنوع شد، از این رو بود که محققان شروع کردند به جستجو برای یافتن جایگزین گیاهی آنتی بیوتیک مناسب و بی ضرر!
از آن زمان، مفهوم افزودنی‌های گیاهی به وجود آمد و به تدریج مصرف این عصاره‌های گیاهی طبیعی در دامپروری افزایش یافت. بهتر است ما نیز همسو با جریان جهان پیشرفته به سوی طبیعت بازگردیم و آن چه برای سلامت ما بهتر است برگزینیم.
ویژگی جایگزین گیاهی آنتی بیوتیک ها
بررسی فعالیت ضد میکروبی عصاره های گیاهی امید جدیدی برای مبارزه با خطر پدیده مقاومت ضد میکروبی در دل دوست داران طبیعت ایجاد کرده است. عصاره های گیاهی از طریق ترکیبات فیتوشیمیایی موجود، با عوامل میکروبی مقابله میکنند و اثر باکتری‌کشی یا باکتریواستاتیکی قابل توجهی نیز دارند. این مواد به عنوان جایگزین گیاهی آنتی بیوتیک ها به صورت گسترده مورد مطالعه قرار گرفته اند و به دلیل اثرات مفیدشان بر حیوانات و همچنین امکان حذف پدیده مقاومت آنتی بیوتیکی، راه حلی امیدوارکننده برای کاهش و حذف مصرف آنتی بیوتیک ها به نظر می رسند.
چالش های استفاده از جایگزین گیاهی آنتی بیوتیک ها
با این حال، باید در نظر گرفت که در برخی موارد اثربخشی ترکیبات فیتوشیمیایی فقط به صورت آزمایشگاهی و خارج از شرایط واقعی پرورش حیوانات و مزارع پرتراکم آزمایش شده است. بنابراین، برای ورود جایگزین های گیاهی به فارم و توصیه قاطع به مصرف آن ها؛ لازم است آزمایشات بالینی بیشتری برای ارزیابی تجربی عصاره‌های گیاهی انجام شود و تحقیقات گستره تر با تکرار و آزمایش انجام شوند تا این یافته های بالینی را به صورت مستند و مکتوب ثبت کنند. به علاوه بعد از انجام آزمایشات تجربی و بالینی کافی جایگزین گیاهی آنتی بیوتیک باید توسط مدیریت مزارع پرورش دام مورد از منظر سهولت در استفاده، مورد تایید باشد. همچنین پذیرش نتایج تحقیق توسط مراجع ذیصلاح و ایجاد مبنای قانونی برای استفاده بر اساس روش استاندارد، ضروری است.
ترکیبات موثره گیاهی یا فیتوکمیکال ها در حمایت از:
- فرآیندهای رشد
- تشدید تولید
- پیشگیری یا درمان بیماری‌های مختلف
کارایی بالایی داشته اند. اما در استفاده از جایگزین گیاهی آنتی بیوتیک، باید ویژگی‌های فیزیکو-شیمیایی ترکیبات گیاهی و نحوه عملکرد آنها، تاثیرات فردی هر جزء و اثرات هم افزایی را در نظر گرفت.
به دامداران و پرورش دهندگان توصیه میشود که قبل از انتخاب جایگزین گیاهی آنتی بیوتیک و افزودنی های خوراک گیاهی؛ در مورد مواد موثره و مکانیسم اثر آن ها اطلاعات کافی کسب کنند و از متخصصان مشورت بگیرند. متاسفانه ضعف یا فقدان آموزش می تواند اثرات منفی بر سلامت یا تولید حیوانات داشته باشد که منجر به کاهش سود اقتصادی نیز میگردد.
