پوست بدن حیوانات در واقع اولین سد دفاعی آن ها در برابر عوامل آسیب زننده خارجی مثل میکروب ها، اشعه خورشید، گرما، سرما و … است. بنابراین مراقب از پوست در واقع مراقبت از سلامت حیوان است. انواع زخم در حیوانات شامل ساییدگیها ، پارگیها سوختگیها، برشهای ناشی از جراحی ، زخمهای فشاری ، پارگیهای پوستی ، زخمهای شریانی یا زخمهای وریدی هستند. مهم است که نوع زخم به درستی تشخیص داده شود تا درمان مناسب برای آن انجام شود. ترمیم زخم و سرعت بخشیدن به روند بهبودی آن یکی از مسائل مهم هم در انسان و هم در حیوانات محسوب می شود. طولانی شدن روند درمان زخم میتواند باعث اذیت شدن حیوان شود و احتمال بروز عوارض و ایجاد اسکار (جای زخم) را بیشتر می کند. از طرفی زخمهایی که بهدرستی درمان نشوند، میتوانند منجر به نکروز بافتی شوند، که در آن بافتهای اطراف زخم میمیرند. این وضعیت میتواند باعث بزرگتر شدن زخم، ممانعت از بهبودی آن و افزایش خطر عفونت زخم شود.
علت زخم های پوستی در حیوانات
زخم های پوستی در حیوانات خانگی مانند سگها و گربهها می تواند مختلف باشد و اغلب به فعالیتهای حیوان و محیط زندگی آنها بستگی دارد. شایه ترین علل ایجاد زخم در سگ ها و گربه شامل:
- حوادثی مانند افتادن حیوان از ارتفاع، برخورد با وسایل نقلیه یا گرفتار شدن در حصارها میتوانند منجر به ایجاد انواع مختلف زخمها شوند.
- درگیری با حیوانات دیگر از همان گونه و یا با حیوانات غریبه، میتواند موجب گزش و خراشیدگی و آسیب دیدن پوست شود.
- : اشیای خارجی مانند خار، شیشه شکسته یا سوزن میتوانند باعث ایجاد زخمهای سوراخدار یا بریدگی های جدی شوند.
- برخی حیوانات خود را لیس می زنند، خراش میدهند یا گاز میگیرند که ممکن است باعث آسیب به خود و ایجاد زخم شود.
- زخم ها میتوانند بر اثر عملهای جراحی، مانند عقیمسازی یا کشیدن دندان، ایجاد شوند.
- برخی بیماریهای پوستی یا واکنشهای آلرژیک میتوانند موجب خارش زیاد و در نتیجه ایجاد زخم شوند.
- آب و هوای طوفانی، تابش مستقیم آفتاب یا دماهای شدید میتواند به پوست آسیب زده و موجب ساییدگی و زخم شود.
عواملی که سبب تاخیر افتادن روند ترمیم زخم حیوانات می شوند
مراحل ترمیم زخم به طور کلی شامل مرحله هموستاز، مرحله التهاب، مرحله اپیتلیزاسیون، فاز تکثیر (فیبروپلازي) و در نهایـت تمـایز بـافتی یا بازسـازي بافت با شکلگیري کلاژن میباشد. هر عاملی که سبب اختلال در این مراحل گردد شود به تاخیر افتادن روند ترمیم می شود.
- ترمیم ضعیف بافت به دلیل عدم رگ زایی و خونرسانی مناسب به محل زخم که باعث می شود اکسیژن و مواد مغذی کافی برای ترمیم به ناحیه آسیب دیده نرسند.
- تغذیه نامناسب باعث می شود تعادل سوخت و ساز بدن به هم بخورد و بدن انرژی لازم جهت ترمیم زخم را نداشته باشد از این رو استحکام زخم ضعیف شده و روند بهبود آن به کندی انجام می شود.
- عفونت زخم; اگر ناحیه زخم دچار عفونت شود ناحیه آسیب دیده نمی تواند از فاز التهابی ترمیم زخم عبور کند در نتیجه روند ترمیم زخم با مشکل مواجه می شود. علائم عفونت زخم شامل قرمزی، گرم شدن بافت های اطراف زخم، تورم، حساسیت یا درد در ناحیه زخم، ترشحات چرکی در ناحیه زخم، تب کردن حیوان و افزایش تعداد گلبول های سفید در خون باشد. در موارد شدیدتر عفونت می تواند وارد خون شده و منجر به عفونت خون یا سپسیس (sepsis) شود و به دنبال آن به اندام های دیگر گسترش یافته و در صورت عدم درمان به موقع منجر به مرگ حیوان شود.
به همین دلیل استفاده از روش درمانی مناسب جهت کاهش تعداد باکتری ها و میکروب های ناحیه زخم می تواند به ترمیم سریع تر آن کمک کند.
- استفاده از پانسمان نامناسب زخم; استفاده از پانسمان های نامناسب بسته به نوع و مرحله زخم، به جای بهتر شدن سبب بدتر شدن روند ترمیم زخم می شود.
داروی ترمیم زخم حیوانات
درمان و مدیریت صحیح روند ترمیم زخم، از جمله بند آوردن خونریزی، تمیز کردن ناحیه زخم، استفاده از پانسمانهای مناسب، و پیشگیری از عفونت، برای جلوگیری از عوارض بعدی مانند ایجاد عفونت های ثانویه، ایجاد جای زخم یا اسکار لازم است. روند درمانی حتما باید تحت نظر و با مشورت دامپزشک انجام شوند. درمان خانگی زخم های ساده تر و سطحی قابل انجام است که میتوانید جهت اطلاع از نحوه انجام آن این مطلب را بخوانید. در منزل پماد ترمیم زخم حیوانات اغلب پمادهای آنتی بیوتیکی بوده که به کنترل عفونت ناحیه زخم کمک می کنند. این پمادها اکثرا انسانی بوده و مخصوص حیوانات یا سگ و گربه نمی باشند. زخم های اندام های حرکتی در اسب ها نیز به دلیل فعالیت زیاد آن ها شایع بوده که برای اطلاع از نحوه مدیریت زخم در اسب ها اینجا را بخوانید.
اسپری طبیعی ترمیم زخم های پوستی حیوانات ساناورا با استفاده از ترکیبات گیاهی و طبیعی شامل عصاره پروپولیس، عصاره کالاندولا و عصاره آلوئه ورا علاوه بر اینکه سبب ضدعفونی و کنترل آلودگی میکروبی و التهاب در ناحیه زخم میشود به دلیل ترکیبات موثره موجود در این عصاره های طبیعی سبب افزایش اپی تلیزاسیون، کلاژن سازی و تحریک بازسازی ناحیه زخم می شود. به همین دلیل استفاده از اسپری ساناورا سبب تسریع روند ترمیم زخم ها و جلوگیری از عفونت آن ها می شود.