طی روزهای اخیر، تب برفکی (Foot-and-Mouth Disease) در برخی استان‌های کشور با افزایش قابل ملاحظه‌ای در شیوع مواجه شده است. بر اساس گزارش‌های رسمی، تعداد کانون‌های فعال این بیماری به حدود ۲۷۰ واحد دامی رسیده است. با توجه به سطح خطر این بیماریِ مسری و تأثیر آن بر زنجیره تولید فرآورده‌های دامی، همکاری کامل میان وزارتخانه‌ها، تشکل‌های دامداری، شرکت‌های دارویی و مراکز تحقیقاتی بسیار حیاتی است.
وضعیت فعلی
در استان‌هایی مانند تهران، قم، البرز، قزوین و مرکزی گزارش شده است که واحدهای دامی با سویه‌ای جدید از بیماری مواجه هستند.
در استان خراسان شمالی نیز هشدار صادر شده و با وجود اینکه هنوز مورد قطعی از سویه جدید ثبت نشده، وضعیت آماده‌باش برقرار است.
به گفته مسئولان، این سویه جدید ممکن است واکسن‌های موجود را کمتر مؤثر کرده باشد و دامداران گزارش داده‌اند که علائم پس از واکسیناسیون نیز مشاهده می‌شود.
دلایل و پیامدها
این بیماری بسیار مسری است و دام‌های حساس (به‌ویژه گاو و گوسفند) به‌سرعت درگیر می‌شوند.
کاهش تولید شیر خام به‌ویژه در دامداری‌های صنعتی گزارش شده است؛ به‌عنوان نمونه یکی از گزارش‌ها حاکی از افت تولید تا حدود ۸۰ ٪ در برخی واحدهاست.
دلایل ورود بیماری در گزارش‌های مختلف شامل نقل‌وانتقال دام از کشورهای همسایه، تردد غیرمجاز دام و ضعف کنترل قرنطینه‌ای ذکر شده است.
نقش سیستم ایمنی در بروز بیماری
در بیماری تب برفکی، نقش سیستم ایمنی بدن دام در میزان مقاومت در برابر ویروس و شدت علائم بسیار حیاتی است. ویروس تب برفکی با قابلیت بالای خود در گریز از سیستم ایمنی، به‌ویژه در مراحل اولیه آلودگی، می‌تواند به‌سرعت در بدن گسترش یافته و ضایعات شدید دهانی و پایی ایجاد کند. در این میان، پاسخ ایمنی بدن — به‌ویژه تولید آنتی‌بادی‌های اختصاصی — عامل اصلی در کنترل عفونت و بهبود دام محسوب می‌شود.
مطالعات علمی نشان داده‌اند که تقویت سیستم ایمنی پیش از واکسیناسیون، نه‌تنها موجب پاسخ آنتی‌بادی قوی‌تر و پایدارتر می‌شود، بلکه اثربخشی واکسن را نیز به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. در واقع، دام‌هایی که از وضعیت ایمنی مطلوب‌تری برخوردارند، واکنش بهتری به واکسن نشان داده و میزان محافظت آن‌ها در برابر ویروس بالاتر است. ازاین‌رو، بهبود وضعیت ایمنی دام از طریق تغذیه متعادل، کاهش استرس، رعایت بهداشت، و استفاده از ترکیبات ایمن‌زا و داروهای تقویت‌کننده سیستم ایمنی می‌تواند نقش کلیدی در ارتقای کارایی واکسن‌ها، کاهش حساسیت گله‌ها و کنترل مؤثرتر شیوع بیماری تب برفکی ایفا کند.
