بیماری های تنفسی طیور
بیماری‌های تنفسی در طیور از مهم‌ترین چالش‌های صنعت مرغداری در سراسر جهان هستند و خسارت‌های اقتصادی بسیار بزرگی به‌همراه دارند. تراکم بالای پرندگان، شرایط استرس‌زا مانند گرما یا سرما، تهویه ناکافی و ضعف در مدیریت بهداشتی باعث می‌شود که این بیماری‌ها به‌سرعت گسترش یابند. در چنین شرایطی، آنتی‌بیوتیک‌ها برای سال‌ها به‌عنوان نخستین راهکار درمان و حتی پیشگیری از این بیماری‌ها به کار گرفته شدند. اما مصرف مداوم، بی‌رویه و گاه نادرست آنها باعث شده که امروز با پدیده‌ای جدی به نام مقاومت ضدمیکروبی (AMR) روبرو باشیم؛ مسئله‌ای که نه تنها سلامت پرندگان بلکه سلامت انسان و محیط‌زیست را بطور جدی تحت تأثیر قرار می‌دهد.
این بیماری ها اغلب توسط عوامل عفونی (ویروسی، باکتریایی، قارچی یا انگلی) یا غیرعفونی (مانند عوامل محیطی) ایجاد می‌شوند و منجر به علائمی مانند عطسه، سرفه، ترشحات بینی، تنفس دهانی و کاهش تولید تخم یا وزن می‌شوند. برخی از انواع آن ها که فراوانی بیشتری دارند شامل:
- برونشیت عفونی (Infectious Bronchitis – IBV)
- نیوکاسل (Newcastle Disease – NDV)
- آنفلوآنزا (Avian Influenza – AIV)
- لارنگوتراکئیت عفونی (Infectious Laryngotracheitis – ILT)
- مایکوپلاسموزیس مزمن تنفسی (Chronic Respiratory Disease – CRD)
- کلی باسیلوز (Avian Colibacillosis)
- کوریزا عفونی (Infectious Coryza)
- کلرا (Fowl Cholera)
- آسپرژیلوزیس (Aspergillosis)
- بیماری های غیرعفونی تنفسی محیطی
ارتباط مقاومت آنتی بیوتیکی و بیماری های تنفسی طیور
مصرف بی رویه آنتی‌بیوتیک در طیور در ارتباط مستقیم با گسترش ژن‌های مقاومت است. در واقع، وقتی پرنده‌ها به طور مداوم تحت درمان قرار می‌گیرند، باکتری‌ها فرصت پیدا می‌کنند تا با سازوکارهای مختلف خود را با شرایط وفق دهند و در برابر داروها مقاوم شوند. این ژن‌ها محدود به بدن پرنده باقی نمی‌مانند، بلکه می‌توانند از طریق آب آلوده، خوراک، کود و حتی تماس مستقیم به محیط و سایر حیوانات منتقل شوند. به این ترتیب، مقاومت آنتی بیوتیک تنها یک مشکل در مرغداری نیست بلکه موضوعی جهانی است. یعنی سلامت انسان، حیوان و محیط به هم وابسته‌اند و اگر در یکی از این حلقه‌ها اختلال ایجاد شود، سایر بخش‌ها هم آسیب خواهند دید.
در مورد بیماری‌های تنفسی طیور، مطالعات نشان داده‌اند که این بیماری‌ها معمولاً حاصل ترکیب چندین عامل هستند. ویروس‌ها مانند برونشیت عفونی یا نیوکاسل اغلب زمینه را برای ورود و تکثیر باکتری‌ها فراهم می‌کنند. باکتری‌هایی مثل مایکوپلاسما گالی سپتیکوم (Mycoplasma gallisepticum) و پاستورلا مولتوسیدا (Pasteurella multocida) از مهم‌ترین عوامل ثانویه‌اند که باعث تشدید علائم و افزایش تلفات می‌شوند. مشکل اینجاست که علائم بالینی این بیماری‌ها به‌شدت به یکدیگر شبیه‌اند: سرفه، عطسه، ترشحات بینی، کاهش رشد یا افت تولید تخم. همین شباهت سبب می‌شود که در عمل، بسیاری از مرغداران یا حتی دامپزشکان بدون انجام آزمایش‌های تشخیصی دقیق، به صورت تجربی آنتی‌بیوتیک مصرف کنند. چنین رویه‌ای نه تنها اغلب بی‌اثر است، بلکه فشار انتخابی شدیدی بر جمعیت باکتری‌ها وارد می‌کند و سرعت ایجاد مقاومت را بالا می‌برد.
به منظور تقویت همزمان سیستم ایمنی و بهبود عفونت‌های تنفسی و علایم آنها (ویروسی و باکتریایی)، بدون استفاده از آنتی بیوتیک شیمیایی، می توان از اثرات داروی گیاهی ایمونواکینامول (Immuno Echinamol) بهره برد. ترکیبات موثر موجود در این دارو به عنوان موکولیتیک و اکسپکتورانت (خلط آور) عمل کرده و با تحریک حرکت مژک های دستگاه تنفس و رقیق کردن خلط و کمک به دفع آن از مجاری تنفسی، موجب باز شدن بینی، نای و برونش ها، راحتی تنفس، افزایش ظرفیت ریوی و بهبود سریع تر حیوان می گردند، از این رو در بهبود سرفه، برونشیت و تقویت ظرفیت تنفسی موثر است.
برای اطلاعات بیشتر در مورد داروی گیاهی ایمونو اکینامول ایمنی اینجا کلیک کنید
برای خرید محصول ایمونو اکینامول اینجا کلیک کنید
درمان بیماری تنفسی مرغ
درمان بیماری‌های تنفسی در مرغ‌ها بر پایهٔ شناسایی عامل بیماری‌زا و استفادهٔ هدفمند از آنتی‌بیوتیک‌های حساس به آن عامل، همراه با بهبود شرایط بهداشتی و تهویه در سالن‌ها است. انتخاب داروی مناسب باید بر اساس نتایج آنتی‌بیوگرام انجام شود تا از گسترش مقاومت آنتی‌بیوتیکی جلوگیری گردد.
مطالعات طولانی‌مدت روی باکتری مایکوپلاسما گالی سپتیکوم نشان داده‌اند که مقاومت این عامل تنفسی نسبت به برخی داروها به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است. این موضوع به‌ویژه در مورد داروهایی مانند فلوروکینولون‌ها اهمیت دارد که زمانی یکی از اصلی‌ترین راه های درمانی محسوب می‌شدند. اکنون شواهد نشان می‌دهد که این داروها دیگر کارایی گذشته را ندارند و درمان با آنها اغلب به شکست منجر می‌شود. در عین حال، برخی آنتی‌بیوتیک‌های دیگر مثل ماکرولیدها یا تیامولین هنوز تا حدی اثرات مثبتی نشان می‌دهند، اما این کارایی نسبی هم می‌تواند در آینده کاهش یابد اگر مصرف بی رویه ادامه پیدا کند.
در مورد پاستورلا مولتوسیداکه عامل بیماری کلرای مرغی (Fowl cholera) است، مطالعه‌ای روی مرغ‌های تخم‌گذار در اندونزی یافته‌های هشداردهنده‌ای داشت است. تمامی ایزوله‌های این باکتری نسبت به داروی کلستین مقاوم بودند. کلستین یکی از داروهای بسیار مهم در برابر برخی عفونت‌های باکتریایی است و مقاومت به آن زنگ خطری جدی محسوب می‌شود. هرچند برخی داروهای دیگر مانند تتراسایکلین‌ها هنوز اثراتی داشتند، اما از بین رفتن کامل کارایی دارویی مثل کلستین نشان می‌دهد که درمان‌های تجربی در آینده می‌توانند با مشکلات بسیار بزرگی مواجه شوند.
مجموع این یافته ها نشان می‌دهد که مدیریت بیماری‌های تنفسی تنها با انتخاب آنتی بیوتیک شیمیایی مناسب حل نمی‌شود، بلکه مدیریت ضایعات و بستر نیز بخش حیاتی کنترل مقاومت است.
قوی ترین آنتی بیوتیک طیور
برای پیشگیری از ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی در بیماری‌های تنفسی طیور، یک آنتی‌بیوتیک قوی باید چند ویژگی کلیدی داشته باشد:
- مکانیسم‌های اثر چندگانه تا با تداخل در مسیرهای مختلف متابولیسم و ساختار باکتری (غشای سلولی، متابولیسم انرژی، بیوفیلم و…) احتمال بروز مقاومت کاهش یابد.
- پایداری و اثربخشی بالا در محیط سیستم تنفسی و دستگاه گوارش طیور برای غلبه کامل بر پاتوژن‌ها.
- حداقل تداخل دارویی و عدم نیاز به دوره پرهیز تا استفاده مداوم در تمام دوره های پرورش ممکن بوده و از نظر استفاده همزمان با دیگر داروها ایمن باشد.
- کاهش فشار انتخابی به طوری که که بقا و ایجاد سویه‌های مقاوم به حداقل برسد.
این خصوصیات باعث می‌شود دارو در مقایسه با آنتی‌بیوتیک‌های شیمیایی تک‌مکانیسمی، در کنترل عفونت‌های تنفسی طیور مؤثرتر و پایدارتر باشد.
آریوبیوتیک (ArioBiotic) به‌عنوان یک آنتی‌بیوتیک گیاهی نسل جدید با بهره‌گیری از ترکیبات فعال چندگانه و فناوری نانو، توانسته است محدودیت‌های درمان‌های رایج در عفونت‌های تنفسی طیور را برطرف کند. برخلاف آنتی‌بیوتیک‌های شیمیایی که اغلب با بروز مقاومت میکروبی و کاهش اثربخشی مواجه می‌شوند، این محصول با مکانیسم‌های اثر متنوع از جمله تخریب غشای سلولی باکتری، مهار مسیرهای متابولیک و جلوگیری از تشکیل بیوفیلم، کارایی پایدار خود را حفظ می‌کند. چنین ویژگی‌هایی آن را در مقایسه با داروهای متداول به گزینه‌ای متمایز و بالقوه به‌عنوان قوی‌ترین آنتی‌بیوتیک گیاهی برای پیشگیری و درمان بیماری‌های تنفسی طیور تبدیل کرده است.
برای اطلاعات بیشتر در مورد آنتی بیوتیک گیاهی آریوبیوتیک اینجا کلیک کنید.
مجموعه شواهد چند نکته کلیدی را روشن می‌سازند:
- مقاومت آنتی‌بیوتیکی در طیور، به‌ویژه در بیماری‌های تنفسی، یک تهدید رو به گسترش است و عوامل اصلی مانند مایکوپلاسما گالی سپتیکوم (Mycoplasma gallisepticum) و پاستورلا مولتوسیدا (Pasteurella multocida) نسبت به داروهای پرمصرف گذشته مقاومت قابل توجهی نشان می‌دهند.
- درمان‌های تجربی بدون پشتوانه آزمایشگاهی می‌توانند به گسترش مقاومت دامن بزنند و کارایی داروها را از بین ببرند.
- محیط و به‌ویژه بستر پرنده‌ها در چرخه مقاومت نقش مهمی دارد و بقایای دارویی می‌تواند زمینه‌ساز گسترش مقاومت در خارج از مرغداری هم باشد
- مقاومت دارویی تنها یک مشکل درون صنعت طیور نیست، بلکه پیامدهای جدی برای سلامت عمومی انسان دارد، زیرا پاتوژن‌هایی مثل سالمونلا یا حتی ژن‌های مقاومت می‌توانند از طریق زنجیره غذایی به انسان منتقل شوند.
