بیماری‌های خودایمنی در خرگوش‌ها
بیماری‌های خودایمنی در حیوانات خانگی همیشه یک موضوع چالش‌برانگیز بوده‌اند؛ چه برای دامپزشکان و چه برای صاحبان حیوانات. خرگوش‌ها نیز مانند سایر پستانداران می‌توانند به اختلالات ایمنی مبتلا شوند، هرچند میزان بروز آن‌ها بسیار کمتر از سگ‌ها و گربه‌هاست. در سال‌های اخیر، گزارش‌های موردی و مطالعات دامپزشکی نشان داده‌اند که برخی بیماری‌های پوستی، عضلانی، کبدی و حتی خونی در خرگوش‌ها منشأ خودایمنی یا ایمیون‌مدیات دارند. این مقاله به‌صورت جامع و کاربردی، مهم‌ترین بیماری‌های خودایمنی شناخته شده در خرگوش‌ها را معرفی می‌کند و به ویژگی‌های بالینی، نحوه تشخیص و الگوهای درمانی آن‌ها می‌پردازد.
خودایمنی در خرگوش یعنی چه؟
سیستم ایمنی وظیفه دارد با عوامل بیگانه مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها مقابله کند. اما در بیماری‌های خودایمنی، این سیستم دچار اختلال شده و به اشتباه، سلول‌ها و بافت‌های طبیعی بدن را هدف قرار می‌دهد. خرگوش‌ها از نظر بیولوژیک استعداد کمتری برای این نوع بیماری‌ها دارند، اما گزارش‌های موجود نشان می‌دهد که چنین اختلالاتی غیرممکن نیستند و در برخی موارد، تشخیص آن‌ها برای نجات جان حیوان حیاتی است.
سباسه‌آدنیت: شایع‌ترین بیماری خودایمنی پوستی در خرگوش
آدنیت سباسه (Sebaceous adenitis) شاید شناخته‌شده ترین اختلال خودایمنی پوستی در خرگوش باشد. این بیماری باعث تخریب غدد سباسه می‌شود؛ غددی که وظیفه تولید چربی محافظ پوست و مو را دارند. در نتیجه، حیوان دچار ریزش مو، خشکی پوست، پوسته‌پوسته شدن و التهاب می‌شود.
از نظر بافت‌شناسی، تجمع لنفوسیت‌ها در اطراف غدد سباسه مشاهده می‌شود که یک نشانه کلیدی از منشأ خودایمنی است. جالب است بدانید که برخی خرگوش‌های مبتلا به درمان با داروی سرکوبگر ایمنی مثل سیکلوسپورین پاسخ خوبی می‌دهند. این موضوع از فرضیه خودایمنی بودن بیماری پشتیبانی می‌کند.
علائم اصلی عبارت‌اند از:ریزش مو در نواحی مختلف بدن، پوسته‌پوسته شدن پوست، خشکی و التهاب، کاهش کیفیت خز حیوان. تشخیص معمولاً با بیوپسی پوست انجام می‌شود و تشخیص زودهنگام، احتمال بهبود را بالا می‌برد.
درماتیت اگزفولیاتیو همراه با هپاتیت: وقتی پوست و کبد با هم درگیر می‌شوند
در برخی خرگوش‌ها، مجموعه‌ای از علائم پوستی شامل پوسته‌پوسته شدن، هیپرکراتوز و التهاب لایه پایه پوست مشاهده شده است که هم‌زمان با هپاتیت لنفوسیتی در کبد همراه می‌شود. این الگو شباهت زیادی به بیماری خودایمنی کبد در انسان دارد.این بیماری نسبتاً نادر است اما اهمیت آن در این است که نشان می‌دهد فرآیندهای خودایمنی در خرگوش می‌توانند چند ارگان را هم‌زمان درگیر کنند. دامپزشکان باید هنگام مشاهده ضایعات پوستی گسترده، آزمایش‌های عملکرد کبد را نیز بررسی کنند.
درماتیت پارانئوپلاستیک ناشی از تیموما
تیموما (تومور غده تیموس) یکی از شایع‌ترین تومورهای قفسه سینه در خرگوش‌هاست. یکی از عوارض مهم آن بروز درماتیت شدید و منتشر است که از نوع پارانئوپلاستیک به شمار می‌رود. در این حالت، سلول‌های تومور باعث تحریک سیستم ایمنی می‌شوند و واکنش غیرطبیعی علیه پوست ایجاد می‌کنند.
علائم معمول شامل: ریزش موی منتشر، پوسته‌های ضخیم و خشک، قرمزی و التهاب، ضایعاتی شبیه سباسه آدنیت.
بهبود ضایعات پوستی پس از درمان تومور، یکی از نشانه‌های ارتباط مستقیم بیماری با سیستم ایمنی است.
میوزیت یا پلی‌میوزیت: التهاب عضلانی با ماهیت خودایمنی
در برخی گزارش‌ها، خرگوش‌هایی دیده شده‌اند که دچار ضعف عضلانی، سختی در حرکت و افزایش آنزیم‌های عضلانی مانند CK شده‌اند. بررسی بافت عضله این حیوانات نشان داده که سلول‌های لنفوسیتی در عضله نفوذ کرده‌اند؛ الگویی که شبیه پلی‌میوزیت خودایمنی در سگ است.
علائم شامل: ضعف ناگهانی یا تدریجی، ناتوانی در جهیدن یا دویدن، کاهش اشتها به‌دلیل درد، اختلال در راه رفتن. پاسخ مثبت به استروئیدها در برخی موارد، احتمال خودایمنی بودن این اختلال را تقویت می‌کند.
آرتریت ایمیون‌مدیات: التهاب مفصلی بدون عامل عفونی
در خرگوش‌ها، آرتریت معمولاً به‌علت ضربه یا عفونت ایجاد می‌شود. اما برخی حیوانات دچار تورم و درد مفصل شده‌اند بدون اینکه عفونت باکتریایی یا انگل‌هایی مانند Encephalitozoon cuniculi یافت شود. در این موارد، تجمع لنفوسیت و پلاسموسیت در مایع مفصلی مشاهده شده که به نفع فرآیند ایمیون‌مدیات است.
علائم عبارت‌اند از: لنگش، ورم مفصل، درد هنگام لمس، کاهش فعالیت. این نوع آرتریت به سرکوب‌کننده‌های سیستم ایمنی پاسخ بهتری می‌دهد تا آنتی‌بیوتیک.
آنمی همولیتیک خودایمنی (IMHA): نابودی گلبول‌های قرمز توسط سیستم ایمنی
اگرچه IMHA در خرگوش‌ها بسیار نادر است، اما گزارش‌هایی از موارد با Coombs مثبت یا نشانه‌های همولیز ایمنی وجود دارد. در این بیماری، سیستم ایمنی به گلبول‌های قرمز حمله کرده و آن‌ها را نابود می‌کند.
علائم آن: رنگ‌پریدگی مخاط‌ها، ضعف شدید، افزایش ضربان قلب و تنفس، زردی در موارد شدید درمان معمول شامل استروئید و مراقبت حمایتی است.
واسکولیت ایمیون‌مدیات: التهاب عروقی ناشی از اختلال ایمنی
واسکولیت یکی از نادرترین اما خطرناک‌ترین اختلالات ایمنی در خرگوش‌هاست. در این بیماری، عروق کوچک دچار التهاب می‌شوند و خون‌رسانی مختل می‌شود. تجمع کمپلکس‌های ایمنی در دیواره عروق از نشانه‌های کلیدی این اختلال است.
علائم شامل:نقاط خونریزی روی پوست، زخم‌های کوچک و دردناک، نکروز نوک گوش یا اندام‌ها.در موارد شدید، درگیری ارگان‌های داخلی.
کمک گرفتن از داروهای گیاهی جهت افزایش قدرت سیستم ایمنی
استفاده از داروهای گیاهی امروزه در جهت پیشگیری و درمان بیماری ها کمک زیادی به صنعت پزشکی و دامپزشکی رسانده است.
نمونه از این داروهای گیاهی استفاده قطره کاملا گیاهی ایمونو پروپوفیت (Immunoprpophite) در جهت تقویت سیستم ایمنی برای کمک به درمان بیماری های خود ایمنی است. محصول ایمونوپروپوفیت با بهره گیری از ترکیب هم افزای سه عصاره ی دارو یی مؤثر پروپولیس، اکیناسه و شیرین بیان، به شکلی هدفمند باعث تقویت ایمنی غیراختصاصی(آنزیم لیزوزیم، فعالیت فاگوسیتی و عملکرد سلول های کشنده طبیعی)، ایمنی سلول ی و ایمنی همورال در حیوانات خانگی شده و از این رو مقاومت بدن حیوان را در برابر بیماری ها افزایش داده و روند بهبودی را در شرایط مختلف بیماری تسریع می کند.
اطلاعات کامل درباره داروی طبیعی تقویت ایمنی ایمونوپروپوفیت خرگوش اینجا راکلیک کنید.
خرید داروی تقویت ایمنی خرگوش ایمونوپروپوفیت اینجا را کلیک کنید.
جمع‌بندی
خرگوش‌ها موجودات ظریف و حساسی هستند و اگرچه میزان بروز بیماری‌های خودایمنی در آن‌ها کم است، اما شناخت این بیماری‌ها برای دامپزشکان و صاحبان حیوان اهمیت بسیاری دارد. بسیاری از این اختلالات در نگاه اول ممکن است با عفونت‌ها یا مشکلات تغذیه‌ای اشتباه گرفته شوند، اما تشخیص دقیق و استفاده از ابزارهایی مانند بیوپسی، آزمایش خون و بررسی آنزیم‌ها می‌تواند ماهیت واقعی بیماری را آشکار کند.
نکته مهم این است که بسیاری از بیماری‌های خودایمنی به درمان سرکوب ایمنی پاسخ می‌دهند و اگر زود تشخیص داده شوند، شانس بهبودی بالاست. در مقابل، نادیده گرفتن علائم اولیه می‌تواند باعث پیشرفت بیماری و آسیب جدی به حیوان شود.
با آگاهی از این بیماری‌ها، صاحبان خرگوش‌ها می‌توانند با مشاهده کمترین تغییرات پوستی، حرکتی یا رفتاری، سریعاً به دامپزشک مراجعه کنند. تشخیص زودهنگام, کلید نجات است.
