معرفی جرب قرمز طیور و آثار مخرب آن
درمانیسوس گالینه، شپشک طیور یا جرب قرمز طیور (با نام علمی (Poultry Red Mite (PRM)، زیانبارترین انگل خارجی خونخوار طیور اهلی و پرندگان وحشی محسوب می شود که در سه مرحله انتهایی زندگی خود به تغذیه از میزبان وابسته است. شیوع این جرب بین گله های طیور به ویژه گله مرغ های تخمگذار بالاست. به جرئت میتوان گفت چیزی حدود 80-90% از گله های تخمگذار ایران با این انگل درگیرند. البته در فارم های اروپایی نیز وضعیت آنچنان تعریف کردنی نیست و چیزی بین 60 تا 80 درصد گله ها با جرب قرمز طیور درگیرند.
آلودگی با این انگل می تواند مشکلات جدی به بار بیاورد. از جمله:
- کاهش تولید تخم مرغ به میزان 15 تا 20 درصد
- کاهش وزن گیری
- افزایش ضریب تبدیل غذایی
- استرس در گله طیور
- غلظت کورتیکوسترون و آدرنالین در گردش خون
- کمبود خواب
- کانیبالیسم (نوک زدن به خود و سایر پرندگان)
- سرکوب سیستم ایمنی
- عوارض پوستی شدید
- کاهش تولید آنتی بادی پس از واکسیناسیون
- انتقال انواع بیماری به پرنده
- آنمی
- مرگ
برای کسب اطلاعات بیشتر به رپورتاژ محصول مایتوفیدپلاس و همه چیز در مورد جرب قرمز طیور مراجعه کنید.
چالش های درمان جرب قرمز طیور
چالش های دارویی
روش های درمانی بیماری جرب قرمز طیور به دسته های زیر تقسیم می شوند:
-
درمان های سنتی-فیزیکی
-
دمای بالا
جرب قرمز دما را تا 48 درجه سانتی گراد تحمل میکند و حساسیت دمایی به خصوصی ندارد. بنابراین این روزش توصیه نمیشود. دمای بالاتر از این مقدار به تجهیزات صدمه میزند. ضمن این که جرب در شکاف ها پنهان می شود و احتمال رسیدن دمای بالا به اعماق شکاف ها پایین است.
-
تغییر در روشنایی
از آنجایی که فعالیت خونخواری جرب قرمز طیور به شب هنگام محدود میشود میتوان با اصلاح زمان روشنایی تا حدی خونخواری جرب را کنترل کرد. منتها به دلیل بر هم خوردن چرخه زندگی طیور، این روش عملی نخواهد بود.
-
استفاده از مواد معدنی
یک سری مواد معدنی مانند سیلیسیوم دی اکسید، خاک دیاتومه و کائولین به منظور کنترل جرب قرمز استفاده میشوند. از آنجا که این مواد به صورت پودری هستند، می توانند به دستگاه تنفسی پرنده صدمه بزنند. علاوه بر این رطوبت سالن های مرغداری مانع از اثربخشی این دسته از مواد معدنی میشود.
-
درمان های سنتی-شیمیایی
-
سم پرمترین
-
کاربامات ها
-
ارگانوفسفره ها
-
آمیتراز
سموم و مواد شیمیایی در عین حال که رایج ترین درمان ها هستند، استفاده از آنها نیز معایب زیادی به دنبال دارد. از جمله: مقاومت دارویی که در دراز مدت باعث عدم اثربخشی داروها می شود، وجود باقی مانده در تخم مرغ و گوشت که میتواند مصرف کننده را در معرض خطر قرار دهد و عدم تاثیر گذاری بر روی تخم جرب قرمز طیور.
-
درمان های آلترنیتیو
-
واکسیناسیون
تا کنون تلاش های بسیاری برای ساخت واکسن علیه جرب قرمز طیور انجام شده است که متاسفانه هیچکدام منجر به ساخت واکسن مقرون به صرفه و کارآمدی نشده است.اخیرا تعدادی واکسن بر علیه آنتی ژن های سوماتیک جرب قرمز طیور تولید شده است که هنوز میزان تاثیر گذاری آنها اثبات نشده است.
-
دشمنان طبیعی
بعضی از قارچ ها و باکتری ها هستند که به صورت طبیعی از دشمنان شپشک طیور به شمار میروند. برخی معتقدند که آلوده کردن سالن به این قارچ یا انگل ها میتواند موجب درگیری جرب قرمز شود. این تئوری در آزمایشگاه موفق بود اما نتایج بالینی چشمگیری نداشت.
-
عصاره های گیاهی
مایتوفید پلاس تنها داروی گیاهی ضد جرب قمز موجود در ایران است که بر پایه عصاره گیاهان بابونه، آویشن، اکالیپتوس و سیر فرموله شده است. مایتوفید پلاس بدون نیاز به تخلیه سالن، انگل ها را از محل دور میکند و خون پرنده را برای مصرف انگل ناخوشایند میکند. بعلاوه به دلیل داشتن بعضی از مواد موثره طبیعی عوارض، التهابات و زخم های حاصل از جرب را هم تسکین میدهد.
چالش های انگلی
- یکی از بزرگترین چالش هایی که برای درمان و پاکسازی این انگل داریم این است که جرب قرمز قادر است بیش از 8 تا 10 ماه بدون غذا در محیط زنده بماند، ضمن اینکه محدوده دما و رطوبت وسیعی را تحمل میکند.
- مورد بعدی این است که جرب قرمز طیور زندگی فصلی ندارد و در تمام طول سال در سالن ها حضور دارد. به هر حال بیشترین میزان شیوع و درگیری با آن، فصل های گرم و مرطوب است.
- جرب قرمز طیور همیشه در معرض دید نیست و هر 2 الی 4 روز یک بار، فقط شب ها برای چند دقیقه خونخواری از شکاف ها و درزهای کوچک تر از 2 میلی متر اطراف مرغداری و قفس ها بیرون می آید.
- جرب قرمز طیور در هر بار گزش 2 میلی گرم خون میخورد. با توجه به تعداد فراوان این جرب در مرغداری ها، هر مرغ به طور متوسط در روز حدود 4 گرم خون از دست میدهد.
مزیت های انتخابی داروی مایتوفید پلاس
داروی مایتوفید پلاس یک داروی کاملاً گیاهی با اثربخشی بالاست. یکی از مهم ترین مزیت های این دارو آن است که هیچ تداخل یا عارضه ای در گله ایجاد نمیکند وبرخلاف ترکیبات شیمیایی مقاومت دارویی ایجاد نمیکند. بر خلاف برخی روش های مقابله که نیازمند تخلیه سالن هاست، در زمان استفاده از مایتوفید پلاس نیازی به انجام این کار نیست. ترکیباتی که در فرمولاسیون این دارو استفاده شده به نحوی است که خاصیت آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و تقویت کننده ایمنی هم دارد. بنابراین ضمن دور کردن حشرات و جرب قرمز باعث التیام زخم ها و آسیب های ناشی از خونخواری انگل هم میشود و از طرفی ایمنی پرنده را هم ارتقاء میدهد.
در مایتوفید پلاس عصاره گیاه آویشن، عصاره بابونه، اکالیپتوس و سیر استفاده شده است. تیمول و کارواکرول دو ترکیب فعال و مهم آویشن هستند. تیمول با تاثیر بر ایمنی سلولی و تحریک تولید لنفوسیت ها و همچنین افزایش میزان فاگوسیتوز موجب تقویت ایمنی میشود. کارواکرول نیز به صورت غیر رقابتی گیرنده های نیکوتینی استیل کولین را در جرب قرمز مهار می کند. یکی دیگر از اجزای داروی مایتوفید پلاس بابونه است که ثابت شده بر جرب های مختلفی از جمله پزوروپتس کانیکولی و ریپی سفالوس آنولاتوس اثرات کشندگی دارد. اکالیپتوس نیز به دلیل داشتن ماده 1و8 سينئول خاصیت حشره کشی دارد. علاوه بر این ترکیبات موثره اکالیپتوس ضمن داشتن خاصیت نوروتوکسیک، بازدارنده آنزیم استیل کولین حشرات هم هستند. اثر عصاره سیر در مهار آنزیم های انگل قرمز طیور به اثبات رسیده است. برای مطالعات بیشتر به محصول مایتوفیدپلاس مراجعه کنید.
نتایج فارمی داروی مایتوفید پلاس چگونه است؟
استفاده از داروی مایتوفید پلاس نتایج قابل توجهی در فارم داشته که در بولتن علمی اثرات فرمولاسیون داروی گیاهی مایتوفیدپلاس در طیور تخم گذار به طور مفصل ذکر شده است.