تاثیر داروی ایمونوپروپوفیت بر تقویت سیستم ایمنی سگ و گربه_قسمت اول

مقدمه

سیستم ایمنی یکی از بخش های مهم بدن هر موجودی است که موجب حفظ سلامت عمومی آن میشود. به طبع، تضعیف سیستم ایمنی با افزایش احتمال ابتلا به انواع بیماری همراه است. به طور کلی بیماریهای عفونی ای که باعث تضعیف سیستم ایمنی سگ و گربه میشوند، شایع نیستند اما سایر عوامل غیر عفونی مانند: برخی از انواع داروها، سموم، بیماری های هورمونی، واکسیناسیون و بیهوشی از عوامل رایج تضعیف سیستم ایمنی به شمار میرود.

عوامل غیر عفونی تضعیف کننده سیستم ایمنی سگ و گربه

تغذیه ناکافی سگ و گربه

تحقیقات نشان میدهد که محدودیت غذایی کوتاه‌مدت در سگ منجر به کاهش سطح IgG و C3، تیتر آنتی‌بادی، تعداد لنفوسیت‌ها، پاسخ لنفوسیت‌ها به میتوژن‌ها، تعداد نوتروفیل‌ها و کموتاکسی نوتروفیل‌ها میشود. در گربه ها نیز محرومیت کوتاه مدت از غذا باعث کاهش تعداد کل لکوسیت ها و لنفوسیت ها، تغییر در نسبت سلول های T (کاهش نسبت CD4 به CD8) و کاهش تکثیر لنفوسیت ها شده است. 

راه حل تقویت سیستم ایمنی سگ و گربه در سوء تغذیه

اگر گربه دست از غذا بکشد، علاوه بر ضعف سیستم ایمنی احتمال آسیب به مخاط (دیواره داخلی) معده، بروز لیپیدوز و سایر مشکلات کبدی نیز وجود دارد. بنابراین در قدم اول باید تلاش کنید این وضع پیش نیاید. اما اگر سگ و گربه شما به هر دلیلی به غذا بی میل شد یا دست از غذا کشید، ضمن پیگیری و حل کردن مشکل زمینه ای؛ داروی ایمونوپروپوفیت میتواند با تحریک سیستم کمپلمان و افزایش تعداد لنفوسیت های B و T از تاثیر منفی سوء تغذیه جلوگیری کند. به علاوه بخش شیرین بیان داروی ایمونوپروپوفیت میزان سطح سرمی ایمونوگلوبولین A، ایمونوگلوبولین M و ایمونوگلوبولین G را افزایش میدهد.

عدم تعادل پروتئین و اسید آمینه

کمبود دریافت پروتئین در رژیم غذایی منجر به کاهش غلظت اسیدهای آمینه می شود که می تواند منجر به سرکوب سیستم ایمنی و کاهش مقاومت در برابر بیماری های عفونی شود. اسیدهای آمینه در فعال سازی سلول های T و B، سلول های کشنده طبیعی (NK) و ماکروفاژها نقش دارند. آنها همچنین برای بیان ژن های مختلف، تکثیر لنفوسیت ها و تولید آنتی بادی ها، سیتوکین ها و سایر مواد سیتوتوکسیک ضروری هستند.

چگونه سلول های ایمنی را در موارد کمبود اسید آمینه فعال کنیم؟

در موارد کمبود اسید آمینه، باید در وهله اول جیره غذایی را اصلاح کرد و میزان پروتئین دریافتی را افزایش داد. در کنار کنترل و تعدیل رژیم غذایی، استفاده از داروی ایمونوپروپوفیت میتواند در ارتقاء سطح ایمنی نقش داشته باشد. همانطور که گفته شد در کمبود پروتئینی، فعال سازی سلول‌های ایمنی به مخاطره می افتد. جزء اکیناسه داروی ایمونوپروپوفیت با فعال سازی ماکروفاژها، لوکوسیت های پلی مورفونوکلئار و سلولهای کشنده طبیعی (NK-cells) با این اثر مقابله میکند.

کمبود ویتامین و مواد معدنی

تحقیقات زیادی نشان داده اند که مصرف کافی مس در رژیم غذایی برای حفظ پاسخ های ایمنی مهم است. کمبود مواد معدنی می تواند منجر به کاهش تولید آنتی بادی، کاهش ایمنی سلولی و افزایش حساسیت به عفونت شود. لنفوپنی، آتروفی تیموس، کاهش تکثیر لنفوسیت ها، کاهش فعالیت سلول های NK و CD4 و کاهش کموتاکسی نوتروفیل ها در پی کمبود مواد معدنی رخ میدهد.

ایمونوپروپوفیت چگونه از نقص ایمنی ناشی از کمبود مواد معدنی جلوگیری میکند؟

بره موم موجود در داروی ایمونوپروپوفیت با تحریک تکثیر لنفوسیت های B و T و همچنین تعداد سلول‌های T تنظیم‌کننده  CD4+ با اثر کمبود مواد معدنی مقابله میکند. البته جزء اکیناسه و شیرین بیان نیز این اثر را تشدید میکند. 

واکسیناسیون

احتمالا کاهش سطح ایمنی بعد از واکسیناسیون گذراست چرا که شروع حاد بیماری عفونی در سگ‌ها و گربه‌هایی که اخیراً واکسینه شده‌اند به ندرت رخ میدهد. اندازه گیری تعداد گلبول های سفید، سطح سیتوکین ها (اینترلوکین-1 و 2، اینترفرون گاما و فاکتور نکروز تومور آلفا) و نشانگرهای پاسخ هومورال (IgG، فعالیت سیستم کمپلمان) قبل و بعد از واکسیناسیون، نشان میدهد که واکسیناسیون تعادل بین ایمنی سلولی و هومورال (با واسطه آنتی بادی) را به طور موقت بر هم میزند. به این ترتیب که سطح سیتوکین ها، IgG و فعالیت کمپلمان افزایش می یابد اما پاسخ لنفوسیتی کمتر میشود.

برای کسب اطلاعات بیشتر به این صفحه مراجعه کنید.

کمک به تعدیل سیستم ایمنی سگ و گربه با داروی ایمونوپروپوفیت

جزء آرابینوگالاکتان و پروپولیس داروی ایمونوپروپوفیت، با تحریک سیستم ایمنی هومورال، کاهش تولید گونه های فعال اکسیژن، کاهش بیان COX-2 ،IL-1β ،IL-6، فاکتور نکروز تومور(TNFα) و عامل آپوپتوز (Foxo3) به تعدیل وضع ایمنی و التهاب بعد از واکسیناسیون کمک خواهد کرد. به علاوه گیاه اکیناسه موجب تکثیر سلول های B، تعداد لکوسیت ها و افزایش سطح سرمی ایمونوگلوبولین ها می شود و کارایی واکسن را بهبود می بخشد.

بیهوشی

سرکوب سیستم ایمنی ناشی از بیهوشی صرفا تحت تاثیر مواد بیهوشی نیست و استرس ناشی از زخم جراحی، درد، هیپوترمی و افت فشار خون در آن دخیل هستند. مطالعات متعددی در مورد اثر بیهوشی بر سرکوب سیستم ایمنی سگ ها و گربه ها انجام شده است.

در مورد بیهوشی، چگونه سیستم ایمنی سگ و گربه را تقویت کنیم؟

تقریبا تمام حیوانات خانگی حداقل یک بار در طول زندگی خود بیهوش شدن را تجربه میکنند. علاوه بر ریسک بیهوشی، پروسه جراحی با امکان عفونت و کاهش سطح ایمنی همراه است. تجویز ایمونوپروپوفیت علاوه بر ارتقاء سطح ایمنی توانایی بدن را برای مقابله با عوامل بیماری زا و عفونت پس از جراحی افزایش میدهد.

سن

میزان بروز و شدت بالای عفونت‌ها، بیماری‌های خودایمنی و نئوپلازی (سرطان) در سگ و گربه های مسن بیشتر است و این احتمالاً به دلیل کاهش سطح ایمنی در سنین پیری است. اگرچه اثرات فیزیولوژیکی پیری و ژنتیک نیز نقش عمده‌ای دارند.

در سگ‌ها، تکثیر لنفوسیت های تحریک شده با میتوژن به طور قابل توجهی کاهش می یابد و درصد لنفوسیت های B نیز کمتر میشود. اما تغییری در فعالیت سلول‌های NK یا فعالیت فاگوسیتی لکوسیت‌های پلی‌مورفونوکلئر ایجاد نمیشود. تعداد لنفوسیت ها، سلول های T، سلول های CD4 و سلول های CD8 با افزایش سن کمتر میشود. 

چطور ایمنی سگ و گربه های بالای 5 سال را تقویت کنیم؟

با افزایش سن سگ و گربه توانایی سیستم ایمنی آن ها نیز کاهش می یابد. بنابراین می توان با استفاده از داروی ایمونوپروپوفیت ایمنی غیر اختصاصی (آنزیم لیزوزیم، فعالیت فاگوسیتی و عملکرد سلول های کشنده طبیعی)، سیستم کمپلمان (C3 و C4)، ایمنی هومورال (تعداد لنفوسیت B، میزان سرمی ایمونوگلوبولین ها) و ایمنی سلولی (سلول های T، سلول های CD19 ،CD4 ،CD49 و سلول های CD8) را در سنین بالا تقویت کرد.

استرس 

استرس در سگ و گربه میتواند یکی از علل اساسی سرکوب سیستم ایمنی باشد. کاهش پاسخ سلول های T، کاهش فعالیت سلول های NK و تولید IL-2 از مکانیسم های تضعیف ایمنی در اثر استرس است.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد به وبلاگ تاثیر استرس بر ایمنی سگ و گربه مراجعه کنید.

چگونه از تاثیر استرس بر ایمنی سگ و گربه بکاهیم؟

برای شناخت استرس و راهکارهای مقابله با آن به نوروکالم؛ داروی ضد استرس مراجعه کنید.

بیماری های هورمونی

برخی از بیماری های هورمونی سگ و گربه اثرات بدی بر سیستم ایمنی دارند. به عنوان مثال، سگ و گربه مبتلا به دیابت شیرین به دلیل عملکرد فاگوسیتیک ضعیف و نقصی که در ایمنی سلولی که دارند، بیشتر به عفونت مبتلا می شوند. اختلالات تیروئیدی نیز به عنوان یکی از عوامل سرکوب ایمنی شناخته میشوند. در یک مطالعه که به تازگی انجام شده؛ برخی از توله سگ هایی که دچار گیجی و عدم هوشیاری، لاغری و عفونت‌های مداوم و پایدار بودند بود به تزریق تیموزین (هورمون تیموسی که در بلوغ لنفوسیت T نقش دارد) پاسخ مثبت داده اند. بنابراین تصور بر این است که مشکلات تیموس و تیروئید با اختلال در سیستم ایمنی سلولی مرتبط است. به علاوه، افزایش بیش از حد کورتیزول در گردش خون، چه به صورت اگزوژن (از طریق خوردن داروها) و چه درون زا (هیپرآدرنوکورتیکیسم)؛ باعث سرکوب سیستم ایمنی سگ و گربه میشود.

برای برطرف کردن ضعف ایمنی ناشی از مشکلات هورمونی سگ و گربه چکار کنیم؟

برای برطرف کردن ضعف ایمنی ناشی از مشکلات هورمونی بایستی ضمن برطرف کردن عامل زمینه ای از داروی تقویت ایمنی استفاده کرد.

داروها

بعضی از داروهای دامپزشکی موجب سرکوب یا تعدیل سیستم ایمنی استفاده می شوند و در درمان بیماری‌های التهابی و نئوپلاستیک سگ‌ و گربه‌ مورد استفاده قرار می‌گیرند. استفاده طولانی و نادرست از این داروها موجب سرکوب سیستم ایمنی میشود. چند مثال از این داروهای پرکاربرد در زیر آورده شده است:

• گلوکوکورتیکوئیدها

این دارو بسیاری موارد خط یک درمان بیماری های مربوط به سیستم ایمنی است. طیف وسیعی از سلول های ایمنی را تحت تاثیر قرار میدهد. مصرف این دارو باعث افزایش آپوپتوز، کاهش کموتاکسی و فاگوسیتوز، سرکوب تولید آنتی بادی و کاهش فعالیت باکتری کشی میشود.

• آزاتیوپرین

این دارو لنفوسیت های فعال شده را سرکوب می کند و از تکثیر ماکروفاژها جلوگیری می کند.

• سیکلوسپورین

مهارکننده کلسی نورین است و مستقیماً بر روی سلول های T عمل می کند. تولید IL-2 و اینترفرون گاما را مهار میکند و پاسخ TH1 را سرکوب می کند. همچنین در پی استفاده از این دارو سلول های B از بین می روند و تولید آنتی بادی کاهش می یابد.

• متوترکسات

این دارو سنتز پورین و تیمیدیلات را مهار می کند و منجر به کاهش تولید آنتی بادی می شود.

• مایکوفنولات

سنتز پورین را مهار می کند و تکثیر لنفوسیت ها و تولید آنتی بادی توسط سلول های B را سرکوب می کند.

• لفلونوماید

این دارو سنتز پیریمیدین و تیروزین کینازها را مهار میکند و منجر به کاهش عملکرد سلول های T و B میشود.

راه حل چیست؟

استفاده از داروهای شیمیایی سرکوب کننده ایمنی از 2 جنبه موجب آثار تخریبی میشود: (1) عوارض جانبی گوارشی گسترده و جدی دارند (2) باعث سرکوب ایمنی میشوند.  بهتر است در وهله اول با مراقبت های کافی و تقویت سیستم ایمنی از بروز بسیاری بیماریها جلوگیری کنیم و در گام بعدی تا حد ممکن با جایگزین کردن این داروها، از بروز عوارض جانبی بپرهیزیم.

اگر مجبور به استفاده از این دست داروها بودید می توانید با استفاده از داروی ایمونوپروپوفیت آثار مخربی که بر دستگاه ایمنی دارند جبران کنید چرا که ایمونوپروپوفیت تنظیم کننده پاسخ های سیستم ایمنی و همچنین مهارکننده التهاب در بدن بوده و از این رو به حفظ عملکرد نرمال سیستم ایمنی کمک می کند.