عفونت های تنفسی در گوسفندان
عفونت های تنفسی یکی از مسائل مهم رفاهی و اقتصادی در کشورهای دارای پرورش گوسفند است و ضررهای اقتصادی نه تنها با مرگ و میر، بلکه با رشد کمتر، هزینه های درمان یا پیشگیری نیز مرتبط است. عفونتهای تنفسی میتوانند توسط عوامل باکتریایی، انگلی، قارچی و ویروسی ایجاد شوند. این بیماریها میتوانند در هر سنی حیوانات را درگیر کنند، اما میتوانند در برههای بالای سه هفته شیوع بیشتری داشته باشند. از آنجا که عفونت های تنفسی را نمیتوان به عنوان یک بیماری تک عاملی دانست،به همین دلیل مانند سایر گونه های گاوی (Bovine) یا خوکی (Porcine)، بیماری های تنفسی در گوسفندان به عنوان (ORC) Ovine Respiratory Complex نامیده میشوند.
عوامل خطر ایجاد کننده بیماری:
- دما
به خصوص اگر تغییرات زیادی در دما وجود داشته باشد.
- کیفیت هوا
تهویه خوب و تراکم مناسب همیشه لازم است.
- استرس
دوری از عوامل استرس زا مثل حمل و نقل،جا به جایی و چیدن پشم گوسفند ضروری است.
انواع عفونت های تنفسی در گوسفندان
- پنومونی (Pneumonia)یا ذات الریه
پنومونی (Pulmonary disease of the sheep) در گوسفند و بز اغلب توسط عوامل عفونی، به ویژه توسط ترکیبی از باکتری ها و ویروس ها ایجاد می شودو میتواند روند رشد و افزایش وزن گوسفندان را با مشکل مواجه کند و همین امر میتواند سود دامداران را کاهش دهد. بیشتر گوسفندانی که به پنومونی دچار میشوند معمولاً سیستم ایمنی ضعیفی دارند در صورتی که این بیماری درمان نشود میتواند موجب از بین رفتن دام شود. معمولاً برهها در ماههای اول تولد بیشتر از سایر گوسفندان در معرض ابتلا به این بیماری هستند هر چند که گاهی گوسفندان بالغ نیز دچار این بیماری میشوند.
عوامل عفونی مهم مرتبط با ذات الریه درگوسفند و بزعبارتند از:
ویروس ها
- ویروس پارا آنفلوانزا 3 (PI-3)Parainfluenza 3
- آدنوویروس(Adenovirus)
- ویروس سنسیشیال تنفسی Respiratory syncytial(RSV)
- ویروس آرتریت و آنسفالیت بزی (CAE) Caprine arthritis and encephalitis
باکتری ها
- مانهیمیا همولیتیکا
- پاستورلا مالتوسیدا
- هموفیلوس
- کلامیدیا
- سالمونلا
- مایکوپلاسما
علائم عفونت ریه گوسفندان
اشکال در تنفس، تب بالا، تنفس سریع، بیحالی، بیاشتهایی و مشکل در مکیدن شیر از مهمترین علائم گوسفندان مبتلا به بیماری ذات الریه هستند. همچنین علائم دیگری مثل سرفه، آب ریزش از چشم و ضعف نیز میتواند ازعلائم ابتلای گوسفندان به بیماری باشد. اگر به گوسفندان مبتلا به این بیماری توجه و رسیدگی مناسب نشود میتواند موجب تلف شدن آنها شود. از مهمترین علائم حاد شدن بیماری میتوان به سرفههای مرطوب، تب بالا، وجودترشحات در اطراف بینی،مشکل در نفس کشیدن و افزایش تعداد تنفس در دقیقه اشاره کرد.
جلوگیری از پنومونی درگوسفندان:
- تغذیه مناسب
تغذیه بیش از حد یا نادرست برهها با شیر و نخوردن شیر آغوز مناسب (خوردن شیر آغوز ترش شده) و کافی توسط برهها باعث میشود تا سیستم ایمنی بدن آنها به مقدار مناسب قوی نشده و احتمال ابتلای گوسفندان به این بیماری را افزایش میدهد. به همین دلیل باید در مورد تغذیه دامها توجه زیادی داشت. تغذیه گوسفندان باید به شکلی باشد تا میزان مناسبی از ویتامینهای A، E و D را دریافت کنند. کمبود این ویتامینها میتواند باعث ضعف سیستم ایمنی بدن و کاهش میزان مقاومت شود که احتمال ابتلای گوسفندان به بسیاری از بیماریها مانند بیماری پنومونی را زیاد میکند.
برای اطلاعات بیشتر داروی تقویت ایمنی گوسفند ایمونوپروپوفیت اینجا کلیک کنید.
برای خرید محصول ایمونوپروپوفیت اینجا کلیک کنید.
- واکسیناسیون
یکی از مهمترین راههای جلوگیری از مبتلا شدن گوسفندان به انواع بیماری ها، داشتن برنامه واکسیناسیون منظم است که بتوان در زمان مناسب واکسنهای لازم به گوسفندان را تزریق کرد. بیماری پنومونی هم از این نظر جدا نیست و توسط واکسیناسیون مناسب و منظم میتوان از شیوع آن در گله جلوگیری کرد.
- محل نگهداری
این بیماری بیشتر در بین گوسفندانی که در جایگاههای پرورش گوسفند نگهداری میشوند بروز پیدا میکند و دامهایی که درمرتع پرورش داده میشوند نسبت به گوسفندانی که در جایگاه از آنها نگهداری میشوند خیلی کمتر مبتلا به این بیماری میشوند. عدم توجه به تراکم بیش از حد گوسفندان و نگهداری تعداد مناسب آنها در جایگاه و مخصوصاً در فضاهای بسته یکی از مهمترین راه جلوگیری از ابتلای گوسفندان به بیماری پنومونی است. همچنین توجه به تهویه مناسب و عدم وجود آلودگی هوا در جایگاه و محل نگهداری دامها از دیگر راههایی است که میتوان از شیوع این بیماری گوسفندان در گله جلوگیری کرد. جایگاه خیس، مرطوب و کثیف نیز احتمال ابتلای گوسفندان به این بیماری را افزایش میدهد به همین دلیل جایگاه همیشه باید خشک و تمیز باشد. رعایت نظافت و بهداشت در جایگاه پرورش گوسفند علاوه بر جلوگیری از احتمال شیوع بیماری ذات الریه درگله میتواند از شیوع بسیاری دیگر از بیماریهای گوسفندان جلوگیری کند.
آنتی بیوتیک مناسب برای عفونت ریه گوسفندان
برای درمان بیماری پنومونی دامپزشکان از آنتیبیوتیکهای متفاوتی مانند پنیسیلین و تتراسایکلین استفاده میکنند. مقدار نامناسب آنتیبیوتیک یا استفاده از آنتیبیوتیک اشتباه نه تنها باعث بهبود دام نمیشود بلکه میتواند با ضعیفتر کردن او موجب شود تا دام تلف شود. همچنین درمان با مایعات میتواند باعث شود تا روند بهبودی سرعت بیشتری پیدا کند.
موضوع مقاومت ضد میکروبی (Antimicrobial Resistance or AMR) که به معنی توانایی میکروبها برای مقابله با اثر آنتیبیوتیکها بوده و باعث زنده ماندن و متوقف نشدن رشدشان میشود، از طرف سازمانهای جهانی متولی بهداشت انسان (WHO) و دام (OIE or WOAH) به عنوان یکی از بزرگترین تهدیدهای بهداشتی و نگرانیهای عمده در موضوع سلامت مطرح شده است. اگر روند نگران کننده مقاومت میکروبی کنترل نشود، تا اواسط قرن میلادی کنونی دهها میلیون نفر جان خود را بر اثر مقاومت میکروبی از دست خواهند داد. بر اساس گزارش بانک جهانی تخمین زده شده است که در همین زمان کاهش سالانه تولیدات دامی بین ۱.۱ تا ۳.۸ درصد را به واسطه بروز مقاومت میکروبی در کشورها شاهد خواهیم بود و علت این امر بیشتر به این دلیل است که دامداران اطلاعی راجع به خطرات باقی ماندن آنتی بیوتیک در گوشت ندارند و یا برای جلوگیری از ضرر ناشی از تلفات دام ها به مدت زمان باقی ماندن آنتی بیوتیک ها در گوشت توجهی ندارند و قبل از متابولیزه شدن آنتی بیوتیک در بدن دام، آنها را برای کشتار می فرستند و یا حتی در خوراک دام ها برای جلوگیری از بیماری ها از آنتی بیوتیک استفاده میکنند.
آریوبیوتیک اولین آنتی بیوتیک گیاهی برای دام و طیور است که بر پایه ترکیبات موثره گیاهی در دو شکل محلول خوراکی و پودر نانوانکپسوله محلول در آب فرموله شده است. این آنتی بیوتیک حاوی ترکیبات فعال مختلف است که هرکدام با طریق مکانیسم های متعددی سبب از بین بردن باکتری می شوند و به همین دلیل احتمال ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی را به حداقل می رساند.
- میازیس گوسفندان
بیماری میازیس (Myiasis) ،انگل مگس گوسفند، به علت لاروهای مگس استروس اویس (Oestrus ovis) است که در ناحیه ی سینوسی بینی گوسفندان شروع به تخمک گذاری کرده و در آن ناحیه تخم می گذارد ودر داخل گوش، دهان، بینی حیوان باعث ایجاد سرفه می گردد.
علائم میازیس گوسفند:
- سرفه های زیاد علائم اصلی ابتلای هر دامی به بیماری میازیس می باشد
- آبریزش بینی
- تنفس سخت
- سوزش گلو هنگام سرفه کردن و تنفس
- التهاب حلق
- التهاب تارهای صوتی
درمان سرفه و آبریزش بینی گوسفندان
برای درمان سرفه و آبریزش بینی در گوسفندان، شناسایی علت اصلی بیماری ضروری است، چرا که همانطور که گفته شد این علائم میتوانند ناشی از عفونتهای باکتریایی، ویروسی یا مشکلات محیطی مانند هوای سرد و مرطوب باشند. استفاده از آنتیبیوتیکها در صورت وجود عفونت باکتریایی، تجویز داروهای ضدالتهاب برای کاهش علائم، بهبود سرفه و خلط آوری با کمک داروی ایمونواکینامول و تقویت سیستم ایمنی گوسفندان با داروی ایمونوپروپوفیت مؤثر باشد. همچنین، بهبود شرایط محیطی مانند تأمین تهویه مناسب، خشک و تمیز نگه داشتن محل نگهداری، و جداسازی گوسفندان بیمار از گله، نقش مهمی در پیشگیری و مدیریت این وضعیت دارد. مشاوره با دامپزشک برای انتخاب بهترین روش درمانی توصیه میشود.
برای اطلاعات بیشتر داروی تنفسی گوسفند ایمونواکینامول اینجا کلیک کنید.