هپامارین؛ درمان مسمومیت گربه با قرص سرماخوردگی
یکی از فراوان ترین داروهایی که در خانه ی همه ما وجود دارد، قرص های سرماخوردگی هستند. ترکیب اصلی قرص سرماخوردگی، استامینوفن یا پاراستامول است. این ماده میتواند برای سگ و گربه (به ویژه گربه) خطرناک و کشنده باشد.
چرا مصرف قرص سرماخوردگی برای گربه کشنده است؟
استامینوفن از مشتقات غیرمخدر و سنتتیک P-aminophenol است که در کبد طی کونژوگه شدن با اسید گلوکورونیک یا سولفات به ترکیبات غیر سمی تبدیل و از کلیه دفع میشود. کاتالیزور مسیر کونژوگاسیون گلوکورونید، آنزیم گلوکورونیل ترانسفراز است که در گربه وجود ندارد. به همین دلیل متابولیسم کبدی استامینوفن در گربه با سرعت بسیار کمی انجام میشود. از طرفی مسیر سولفاته شدن (ترکیب با سولفات) هم در گربه نسبت به سایر پستانداران کمتر است. در نتیجه در گربه تبدیل استامینوفن به مواد غیر سمی به کندی صورت میگیرد.
دلیل دیگر سمی بودن استامینوفن برای حیوانات وجود یک پروتئین کوچک در ساختار این دارو است که از مسیر آنزیم سیتوکروم P-450 به یک ماده بسیار سمی به نام اناستیل پارابنزوکینونایمین (N-acetyl-parabenzoquinoneimine) تبدیل میشود. این ماده میتواند به غشاء سلول های کبدی بچسبد و باعث مرگ آن ها شود.
گربه ای که با قرص سرماخوردگی مسموم شده، چه علائمی دارد؟
متاسفانه سرپرستان حیوانات خانگی بدون توجه به تفاوتهای گونهای، به صورت خودسرانه و بدون مشورت با دامپزشک از داروهای انسانی برای درمان سگ و گربه استفاده میکنند. گاهی هم حیوان از روی کنجکاوی داروهای سرپرست را می خورد و مسموم میشود. این دارو جذب بالایی دارد و 30 تا 60 دقیقه بعد از مصرف به حداکثر میزان خود در سرم میرسد.
متاسفانه گاهی اولین نشانه مسمومیت با استامینوفن، مرگ است اما به طور معمول در پی مسمومیت با استامینوفن علائم زیر در عرض 1 تا 4 ساعت پس از مصرف ایجاد میشود:
- افسردگی و بی حالی پیشرونده
- تنفس سریع
- درد شکمی
- تحریک گوارشی
- حالت تهوع
- افزایش بزاق
- کبودی و تورم صورت و پنجه ها
- مت هموگلوبینمی (مولکولی که توانایی گلبول قرمز برای حمل اکسیژن به بافت های بدن را مختل میکند)
- تیره شدن مخاطات (غشاهای مخاطی مثل لثه یا بافت اطراف کره چشم، ممکن است آبی و کبود شوند)
- سمیت و از کار افتادن کلیه و کبد
- مرگ
دو مشکل اساسی که مصرف استامینوفن در گربه ایجاد میکند مت هموگلوبینمی و سمیت کبدی است. اگر در پی استفاده از استامینوفن، سمیت کبدی ایجاد شود؛ بعد از 1 تا 3 روز علائم زیر بروز میکند:
- استفراغ حاد (ترشحات شبیه تفاله قهوه)
- بی حالی شدید
- افتادن روی پهلو
- درد شکمی
- زردی
- انسفالوپاتی هپاتیک
- اغما و مرگ
اگر در پی استفاده از استامینوفن، مت هموگلوبینمی ایجاد شود؛ علائم زیر بروز میکند:
- سختی در تنفس
- شوک (افزایش ضربان قلب، افزایش تعداد تنفس، کاهش دمای بدن، ضعف و کلاپس)
- بی حالی شدید
- سیانوزه شدن مخاطات
- دپرشن
- ادم صورت و پنجه ها
- اغما و مرگ
درمان مسمومیت با استامینوفن در گربه
-
القای استفراغ
از آنجا که جذب استامینوفن خیلی سریع اتفاق می افتد باید در عرض کمتر از 2 ساعت بعد از خوردن قرص استفراغ القا شود اگر نه بی اثر خواهد بود
-
ذغال فعال
فقط یک مرتبه تجویز ذغال فعال با دوز کافی است. تکرار دوز لازم نیست.
-
تجویز اناستیل سیستئین
ان استیل سیستئین آنتی دوت تخصصی استامینوفن است و باید از آن استفاده شود.
-
مایع درمانی
تجویز مایعات به عنوان درمان حمایتی می تواند تاثیر شگرفی بر روند درمان بگذارد.
-
اکسیژن مکمل
از آنجایی که گربه مسموم شده با استامینوفن دچار دیسترس تنفسی میشود
-
هپامارین
هپامارین؛ داروی طبیعی محافظت کننده از کبد است که میتواند برای حفظ سلول های کبدی مورد استفاده قرار بگیرد. هپامارین با مهار فاکتور هسته ای NF-kB، از تولید واسطه های التهابی (اینترلوکین 1و6) ممانعت میکند. همچنین باعث تولید فاکتور نکروز تومور a، فاکتور تحریک کننده کلنی ماکروفاژ گرانولوسیت و اینترفرون گاما میشود.سیلیمارین همچنین تولید نیتریک اکسید (NO) ناشی از IL-1b و اینترفرون گاما و فعالیت آنزیم های پراکسیداز مثل لیپواکسیژناز را مهار می کند و به این ترتیب از التهاب جلوگیری میکند.
هپامارین باعث افزايش غلظت داخل سلولی گلوتاتیون می شود. با افزایش گلوتاتیون، اناستیل پارابنزوکینونایمین (N-acetyl-parabenzoquinoneimine) به ذرات بی خطر و غیر سمی تبدیل می شود و از اتصال آن به غشاء هپاتوسیت ها جلوگیری به عمل می آید.
سیلیمارین باعث تحریک سنتز RNA ریبوزومی، افزایش پروتئین سازی و تحریک بازسازی سلول کبدی هم می شود.
-
ویتامین C (آسکوربیک اسید) طبیعی
برای تامین ویتامین C طبیعی مورد نیاز برای درمان مسمومیت گربه با استامینوفن میتوان از داروی طبیعی لاوارن استفاده کرد. میتوانید توضیحات بیشتر را در رپورتاژ محصول لاوارن مطالعه کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر به مسمومیت گربه با دارو مراجعه کنید.