زندگی با حیوانات خانگی مانند سگها، گربهها، پرندگان و جوندگان برای بسیاری از خانوادهها منبع آرامش، شادی و همراهی است. با این حال، این همزیستی صمیمانه میتواند در صورت ناآگاهی، زمینه انتقال برخی بیماریها از حیوان به انسان را فراهم کند. به این دسته از بیماریها «بیماریهای مشترک انسان و حیوان» یا «زئونوزها» گفته میشود. شناخت این بیماریها، راههای انتقال و روشهای پیشگیری، نقش مهمی در حفظ سلامت اعضای خانواده و خود حیوانات خانگی دارد. در این وبلاگ به بررسی مهمترین بیماریهای مشترک بین انسان و حیوانات خانگی میپردازیم.
هاری
هاری یکی از خطرناکترین و شناختهشدهترین بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان است که تقریباً همیشه کشنده محسوب میشود. این بیماری ویروسی از طریق گازگرفتگی یا خراش حیوان آلوده، بهویژه سگ و گربه، منتقل میشود. ویروس هاری سیستم عصبی مرکزی را درگیر کرده و علائمی مانند تب، اضطراب، ترس از آب، تشنج و در نهایت مرگ را ایجاد میکند.
پیشگیری: واکسیناسیون منظم حیوانات خانگی، جلوگیری از تماس آنها با حیوانات ولگرد و مراجعه فوری به مراکز درمانی پس از هرگونه گازگرفتگی.
توکسوپلاسموز
توکسوپلاسموز بیماریای انگلی است که بیشتر با گربهها مرتبط دانسته میشود. عامل این بیماری انگل Toxoplasma gondii است که از طریق تماس با مدفوع گربه آلوده، خاک یا مواد غذایی آلوده منتقل میشود. در اغلب افراد سالم، بیماری بدون علامت یا با علائم خفیف شبیه سرماخوردگی بروز میکند، اما برای زنان باردار و افراد با سیستم ایمنی ضعیف بسیار خطرناک است.تمیز کردن روزانه ظرف خاک گربه با دستکش، شستن دستها، پخت کامل گوشت و اجتناب زنان باردار از تماس مستقیم با مدفوع گربه.
سالمونلوز
سالمونلوز یک عفونت باکتریایی دستگاه گوارش است که میتواند از حیوانات خانگی مانند خزندگان (لاکپشت، مارمولک)، پرندگان و حتی سگ و گربه به انسان منتقل شود. علائم شامل ناراحتی های گوارشی مثل اسهال، تب، دلدرد و استفراغ است.شستن دستها پس از تماس با حیوانات، تمیز نگهداشتن محل زندگی آنها و پرهیز از تماس کودکان خردسال با خزندگان.
کرمهای انگلی (انگلهای رودهای)
حیوانات خانگی ممکن است به انواع کرمهای انگلی مانند کرم گرد، کرم قلابدار و کرم نواری مبتلا باشند. این انگلها میتوانند از طریق تماس با خاک، مدفوع یا سطوح آلوده به انسان منتقل شوند و مشکلاتی مانند کمخونی، درد شکم و اختلالات پوستی ایجاد کنند.انگلزدایی منظم حیوانات، جمعآوری بهداشتی مدفوع و رعایت بهداشت فردی در این مواقه اهمیت دارند.
بیماری خراش گربه
این بیماری توسط باکتری Bartonella henselae ایجاد میشود و از طریق خراش یا گاز گربه، بهویژه بچهگربهها، منتقل میگردد. علائم شامل تورم غدد لنفاوی، تب، خستگی و سردرد است. در افراد سالم معمولاً خفیف است اما در افراد با نقص ایمنی میتواند شدیدتر شود.کنترل ککها در گربهها، شستوشوی فوری زخمها و آموزش کودکان برای بازی ایمن با حیوانات در این مورد حتما توضیه می شود.
قارچهای پوستی (درماتوفیتوز یا رینگورم)
عفونتهای قارچی پوستی یکی از شایعترین بیماریهای مشترک بین انسان و حیوانات خانگی هستند. این بیماری از طریق تماس مستقیم با پوست، مو یا وسایل آلوده حیوان منتقل میشود و به صورت لکههای قرمز، خارشدار و حلقهای روی پوست ظاهر میگردد. البته لزوما همه بیماری های قارچی حیوانات به انسان قابل انتقال نیستند و صرفا برخی از آنها منتقل می شوند. معاینه منظم حیوان توسط دامپزشک، شستوشوی دستها و ضدعفونی وسایل مشترک کمک به جلوگیری از این مشکل می کند.
لپتوسپیروز
لپتوسپیروز یک بیماری باکتریایی است که بیشتر از طریق ادرار حیوانات آلوده، بهویژه سگها و جوندگان، منتقل میشود. این باکتری میتواند از طریق زخمهای پوستی یا تماس با آب و خاک آلوده وارد بدن انسان شود و علائمی از تب و درد عضلانی تا نارسایی کلیه و کبد ایجاد کند.انجام واکسیناسیون سگها، جلوگیری از تماس با آبهای آلوده و رعایت بهداشت محیط می تواند در پیشگیری از این مشکل کمک کننده باشد.
لیشمانیوز (لیشمانیا)
لیشمانیوز یک بیماری انگلی مهم و بالقوه خطرناک است که عامل آن انگل Leishmania میباشد و از طریق گزش پشه خاکی منتقل میشود. سگها مهمترین مخزن این بیماری در محیطهای شهری و روستایی به شمار میروند و میتوانند نقش کلیدی در انتقال غیرمستقیم بیماری به انسان داشته باشند. لیشمانیوز در انسان به اشکال مختلفی از جمله لیشمانیوز پوستی (زخمهای مزمن پوستی)، مخاطی و احشایی (درگیری کبد، طحال و مغز استخوان) بروز میکند که نوع احشایی آن در صورت عدم درمان میتواند کشنده باشد.
در سگهای مبتلا، علائمی مانند ریزش مو بهویژه اطراف چشمها، زخمهای پوستی، لاغری، بزرگ شدن غدد لنفاوی، کمخونی و نارسایی کلیه مشاهده میشود. بسیاری از سگها ممکن است برای مدت طولانی بدون علامت باشند اما همچنان منبع عفونت محسوب شوند. جهت پیشگیری استفاده از قلادهها و قطرههای ضد پشه خاکی برای سگها، انجام آزمایشهای دورهای بهویژه در مناطق بومی، کنترل جمعیت سگهای ولگرد، نصب توری در محل نگهداری حیوانات و کاهش تماس با پشههای خاکی در ساعات غروب و شب توصیه می شود.
راهکار های پیشگیری از بیماری های مشترک بین انسان و حیوانات خانگی
یکی از راهکار های کاربردی کاهش احتمال ابتلا به بیماری های زئونوز میتواند تقویت سیستم ایمنی حیوانات خانگی باشد.با افزایش قدرت سیستم ایمنی نرخ ابتلا به بیماری ها کم می شود.و در نهایت این آمار شامل بیماری های زئونوز نیز می شود. از بهترین مکمل های تقویت کننده سیستم ایمنی میتوان به قطره گیاهی ایمنوپروپوفیت (Immunopropophyt) اشاره کرد.
داروی ایمنوپروپوفیت متشکل از عصاره گیاهان اکیناسه، شیرین بیان و پروپولیس (بره موم زنبور عسل) می باشد که ترکیبات موثره ی موجود در عصاره ی این گیاهان باعث تقویت ایمنی غیر اختصاصی (آنزیم لیزوزیم، فعالیت فاگوسیتی و عملکرد سلول های کشنده طبیعی)، ایمنی سلولی و ایمنی همورال در حیوانات خانگی شده و از این رو مقاومت بدن حیوان را در برابر بیماری ها افزایش داده و روند بهبودی را در شرایط مختلف بیماری تسریع می کند.
برای اطلاعات بیشتر راجع به داروی تقویتی ایمونوپروپوفیت کلیک کنید.
برای خرید داروی تقویت سیستم ایمنی ایمونوپروپوفیت کلیک کنید.
نتیجهگیری
نگهداری از حیوانات خانگی مسئولیت بزرگی است که تنها به تأمین غذا و محبت محدود نمیشود، بلکه توجه به سلامت آنها و پیشگیری از بیماریهای مشترک را نیز شامل میگردد. بیشتر بیماریهای زئونوز با رعایت اصول ساده بهداشتی، واکسیناسیون منظم و مراجعه دورهای به دامپزشک قابل پیشگیری هستند. آگاهی، کلید اصلی یک همزیستی سالم و ایمن بین انسان و حیوانات خانگی است؛ همزیستیای که میتواند بدون نگرانی از بیماری، سرشار از لذت و آرامش باشد.
