عامل کوکسیدیوز، آیمریا یک انگل تک‌یاخته‌ای است که روده دام را آلوده کرده و می‌تواند باعث اسهال، کاهش اشتها، کاهش رشد و کاهش بازدهی شود. داروهای گیاهی ضدکوکسیدیوز با اثر چندمسیره روی چرخه زندگی انگل، کاهش مقاومت دارویی، ایمنی بالا و بدون باقی‌مانده در گوشت و شیر، گزینه‌ای مفید و مطمئن برای پیشگیری و درمان هستند. این ترکیبات همچنین سلامت روده و میکروفلور دام را تقویت می‌کنند و با تولید ارگانیک سازگارند، بنابراین می‌توانند جایگزین مناسبی برای داروهای شیمیایی باشند.
آیمریا چیست؟
انگل تک‌یاخته‌ای درون‌سلولی است با چرخهٔ زندگی مستقیم که سلول‌های اپیتلیال دستگاه گوارش را آلوده میکند. این انگل بیشتر در حیوانات جوان‌تر ایجاد مشکل میکند، چون سیستم ایمنی آن‌ها کامل نشده است. در حیوانات بالغ غالباً به شکل پنهان (subclinical) دیده می‌شود، یعنی تعداد اووسیست در مدفوع وجود دارد اما علائم بالینی آشکار نیست و بیشتر مواقع باعث کاهش بازدهی می شود. بنابراین دام‌های بزرگ آلوده می‌توانند مخزن عفونت برای سایر حیوانات مزرعه باشند. در ایران آیمریا بوویس (E. bovis) و آیمریا زورنی (E. zuernii) به عنوان دو گونه غالب گاوها گزارش شده‌اند.
عفونت شدید یا تعداد زیاد اووسیست‌ها می‌تواند منجر به اسهال، کاهش اشتها، کاهش جذب مواد غذایی، افزایش رطوبت محیط و گاز آمونیاک، ضعف عمومی، کاهش رشد و حتی مرگ شود.
باید توجه داشت چنانچه رطوبت محیط ناشی از اسهال حیوان افزایش یابد، بدلیل افزایش تولید گاز آمونیاک ناشی از آن، احتمال بروز درگیری های تنفسی هم افزایش می یابد بخصوص اگر تراکم در محل نگهداری بالا باشد. برای این منظور می توان از ترکیب کاملا گیاهی که افت جذب خوراک و افزایش دفع مواد مغذی و تولید گاز آمونیک را جبران میکند مانند آنتی آمونیوم اکسترا، کمک گرفت. این دارو همچنین موجب کاهش آلودگی های باکتریایی و قارچی خوراک و همچنین کاهش بروز درگیری های گوارشی و تنفسی در دام می شود.
برای اطلاعات بیشتر در مورد محصول آنتی آمونیوم اکسترا اینجا کلیک کنید
برای خرید محصول آنتی آمونیوم اکسترا اینجا کلیک کنید
بهترین داروی ضد کوکسیدیوز
دارویی که انتخاب می شود بایستی دارای ویژگی های:
- آسیب اپیتلیال را کاهش دهد
- سرعت بهبودی را افزایش دهد
- دفع اووسیست را کاهش دهد
- مانع از عفونت ثانویه شود
و انتخاب دارو بایستی بر اساس:
- گونهٔ Eimeria مربوط
- وضعیت میزبان
- مقاومت احتمالی
- دُز دارو
در بسیاری از موارد، کوکسیدیوز در دام بزرگ خود محدود کننده (self-limiting) است، یعنی پس از عبور مرحله تکثیر شدید انگل، حیوان ممکن است بدون مداخله دارویی بهبود یابد. اما بهرحال دسته بندی داروهای کوکسیدیوز مورد مصرف در دام در ایران به شرح زیر است – شامل درمان و پیشگیری :
- مشتقات تریازین (Triazines)- کوکسیدیوسیدال
- دکوکوئینات (Decoquinate) – از مشتقات کوئینولین و کوکسیدیواستات
- آمپرولیوم (Amprolium)- کوکسیدیواستات
- سولفونامیدها (Sulfonamides)- کوکسیدیواستات
- آیونوفرها (Ionophores)- کوکسیدیواستات
- داروهای گیاهی و فرآورده‌های طبیعی (Phytotherapeutics /Botanicals)
- پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها
- واکسیناسیون (Vaccination)
مقایسه اثر بخشی داروهای شیمیایی و گیاهی
در سال‌های اخیر توجه به داروهای گیاهی و ترکیبات طبیعی برای کنترل کوکسیدیوز افزایش یافته است. شواهد علمی جدید نشان می‌دهد که این ترکیبات نه تنها می‌توانند جایگزین داروهای شیمیایی باشند، بلکه مزایای قابل‌توجهی نیز نسبت به آن‌ها دارند.
-
مکانیسم اثر چندمسیره و کاهش مقاومت
یکی از بزرگ‌ترین مزایای داروهای گیاهی نسبت به داروهای شیمیایی، مکانیسم چندمسیره آن‌هاست. عصاره‌های گیاهی شامل مجموعه‌ای از متابولیت‌های ثانویه مانند ساپونین‌ها، تانن‌ها، فلاونوئیدها و فنول‌ها هستند که همزمان روی چند مرحله از چرخه زندگی Eimeria اثر می‌گذارند.
این ویژگی چندمسیره بودن مکانیسم اثر باعث می‌شود احتمال ایجاد مقاومت کاهش یابد، چرا که انگل نمی‌تواند با تغییر یک مسیر خاص در برابر ترکیب گیاهی مقاومت پیدا کند. در مقابل، داروهای شیمیایی معمولاً مسیر مشخصی را هدف می‌گیرند، بنابراین مقاومت در اثر استفاده طولانی‌مدت بسیار شایع است.
-
ایمنی بالا و نبود عوارض جانبی
ترکیبات گیاهی به‌طور طبیعی فاقد عوارض جانبی شدید هستند و مصرف آن‌ها خطر مسمومیت را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد. در مقابل، برخی داروهای شیمیایی مانند یونوفورها در صورت مصرف بیش از حد می‌توانند باعث مسمومیت، کاهش رشد یا حتی مرگ حیوان شوند. این ایمنی بالا باعث می‌شود داروهای گیاهی گزینه مناسب‌تری برای استفاده طولانی‌مدت و پیشگیری باشند.
-
عدم باقی‌مانده دارویی و سازگاری با تولید ارگانیک
یکی از مشکلات جدی داروهای شیمیایی باقی‌مانده‌های دارو در گوشت و شیر است که محدودیت‌های قانونی و بهداشتی ایجاد میکند. ترکیبات گیاهی این محدودیت را ندارند؛ آن‌ها سریعاً متابولیزه یا دفع می‌شوند و هیچ گونه باقی‌مانده مضر بر جای نمی‌گذارند. این ویژگی به ویژه در بازار محصولات ارگانیک و مصرف‌کنندگان حساس به داروهای شیمیایی، یک مزیت رقابتی بزرگ است و امکان تولید محصول سالم و طبیعی را فراهم میکند.
-
اثرات مثبت بر سلامت میزبان
ترکیبات گیاهی نه تنها بر انگل اثر می‌گذارند بلکه سلامت روده و ایمنی میزبان را نیز تقویت می‌کنند. برای مثال، درمنه و سیر علاوه بر کاهش اووسیست‌ها، دارای اثرات ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی هستند که به بازسازی مخاط روده و کاهش آسیب سلولی کمک میکند. ترکیبات موثر سیر نیز علاوه بر اثر ضدکوکسیدیایی، عملکرد میکروبیوم روده را بهبود می‌دهند. این اثرات مثبت در داروهای شیمیایی وجود ندارد و مصرف طولانی‌مدت ممکن است عوارض جانبی هم ایجاد کند.
-
پایداری اثر و قابلیت استفاده در پیشگیری
داروهای گیاهی می‌توانند به‌عنوان ابزار پیشگیری استفاده شوند. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که عصاره‌های گیاهی می‌توانند چرخه زندگی انگل را در مزرعه کند کنند و تعداد اووسیست دفعی را کاهش دهند. این ویژگی باعث می‌شود حیوان با شدت کمتری درگیر بیماری شود و نیازی به مصرف مکرر داروهای شیمیایی نداشته باشد. به عبارت دیگر، ترکیبات طبیعی نه فقط درمان‌کننده بلکه پیشگیری‌کننده مؤثر نیز هستند، در حالی که داروهای شیمیایی عمدتاً در مرحله حاد اثر دارند و مصرف آن ها بصورت پیشگیرانه احتمال وقوع مقاومت دارویی را بسیار بالا می برد.
-
پذیرش بیشتر از طرف جامعه و محیط زیست
مصرف داروهای شیمیایی همواره با نگرانی‌های محیط‌زیستی و اجتماعی همراه است. باقی‌مانده‌ها و آلاینده‌های دارویی می‌توانند به آب و خاک منتقل شوند و چرخه محیط زیست را مختل کنند. ترکیبات گیاهی این مشکل را ندارند و به‌عنوان یک راه‌حل پایدار و دوستدار محیط زیست مطرح می‌شوند. همچنین امروزه مصرف‌کنندگان و بازار جهانی به محصولات «بدون دارو» و ارگانیک توجه بیشتری دارند، بنابراین استفاده از داروهای گیاهی می‌تواند ارزش افزوده اقتصادی و پذیرش بالاتری ایجاد کند.
-
سازگاری با مدیریت یکپارچه
یکی از مزایای مهم ترکیبات طبیعی، امکان ترکیب آن‌ها با سایر روش های مدیریتی و تغذیه‌ای است. گیاهان دارویی می‌توانند همراه با بهبود خوراک، اصلاح میکروبیوم و اقدامات بهداشتی، بخشی از برنامه مدیریت بیماری‌ها شوند که این باعث کاهش نیاز به داروهای شیمیایی، کاهش مقاومت و افزایش سلامت کلی گله می‌شود. در مقابل، داروهای شیمیایی معمولاً نیازمند دوز دقیق و محدودیت‌های مصرف هستند و ترکیب آن‌ها با سایر روش‌ها اغلب پیچیده است.
پودر ضد کوکسیدیوز
پودر مخلوط در خوراک گیاهی کوکسی فیت یک داروی گیاهی ضد کوکسیدیوز و ضداسهال است که با کنترل و ممانعت از رشد و تکثیر اووسیست های کوکسیدیا موجب پیشگیری و درمان کوکسیدیوز در انواع دام می شود. کوکسی فیت را میتوان بطور کامل جایگزین موننسین در دام نمود. بخاطر فرمولاسیون گیاهی و ایمن این محصول، می توان آن را در طول دوره تولید و شیردهی مصرف نمود، همچنین فاقد دوره پرهیز از مصرف بوده و به دلیل وجود چندین ترکیب موثره گیاهی و فعال، هیچ گونه مقاومت دارویی ایجاد نمی کند. این دارو به شکل ضدکوکسیدیوز محلول در آب، کوکسی فیت ال، نیز موجود است.
برای اطلاعات بیشتر درمورد داروی ضد کوکسیدیوز کوکسی فیت اینجا کلیلک کنید
برای خرید داروی ضد کوکسیدیوز کوکسی فیت اینجا کلیک کنید
و در پایان میتوان گفت اگرچه داروهای شیمیایی در شرایط بالینی حاد، اثر سریع‌تر و قاطع‌تری دارند، اما شواهد به وضوح نشان می‌دهد که ترکیبات گیاهی می‌توانند در کنترل، پیشگیری و حتی درمان موارد خفیف تا متوسط به‌طور قابل توجهی مؤثر باشند. در واقع، گیاهان دارویی با کاهش بار انگلی، تقویت ایمنی میزبان و جلوگیری از اسپورولاسیون چرخه انگل را در فارم می‌شکنند.
مطالعات متعدد نشان داده‌اند که مصرف طولانی‌مدت گیاهان هیچ یک از مشکلات جدی ناشی از داروهای شیمیایی را ایجاد نمی‌کند. همچنین گیاهان قابلیت استفاده ترکیبی با مدیریت بهداشتی، تغذیه‌ای و حتی همراه با مقادیر پایین‌تر داروهای شیمیایی را دارند و از این طریق میتوان دوز داروی شیمیایی را کاهش داده و عوارض آن را کم کرد.
بنابراین، هرچند ممکن است در یک آزمایش و یا کوتاه‌مدت اثربخشی داروی شیمیایی کمی بالاتر باشد، در مقیاس بلندمدت و در سطح گله یا صنعت، گیاهان دارویی به دلیل ایمنی، پایداری، عدم مقاومت و پذیرش بیشتر، گزینه‌ای برتر محسوب می‌شوند.
