هنگامی که گربه‌ای خارج از ظرف خاک خود ادرار می‌کند، این رفتار نشانه‌ای از یک مشکل غیرعادی است، زیرا غریزه طبیعی گربه‌ها آن‌ها را به استفاده از ظرف خاک سوق می‌دهد. حتی گربه‌های خیابانی نیز برای اجابت مزاج، گودالی در خاک حفر کرده و ادرار یا مدفوع خود را در آن دفن می کنند.
خاک گربه یکی از مهم‌ترین لوازم نگهداری این حیوان خانگی است که هم به بهداشت خانه کمک می‌کند و هم آرامش گربه را حفظ می‌کند. بیشتر گربه‌ها به طور غریزی تمایل دارند فضولات خود را در خاک دفن کنند، اما برای زندگی در خانه باید دستشویی گربه در خاک به صورت اصولی آموزش داده شود. انتخاب نوع خاک مناسب، محل قرارگیری ظرف و آگاهی از مشکلاتی مانند علت های عدم ادرار گربه در خاک یا دستشویی در مکان نامناسب، به شما کمک می‌کند محیطی تمیز و بدون بو داشته باشید و سلامت گربه تان را تضمین کنید.
خاک برای دستشویی گربه
خاک گربه چیست و از چه جنسی است؟
خاک گربه در واقع بستر مخصوصی است که جایگزین خاک باغچه در منازل شده است. با ابداع ادوارد لوو در سال ۱۹۴۷ خاک رس گرانوله (Kitty Litter) به وجود آمد و بعدها بنتونیت در دهه ۱۹۸۰ به مخلوط اضافه شد تا خاصیت گلوله‌شدن (Clumping) فراهم شود. امروزه معمولاً سه نوع اصلی خاک گربه استفاده می‌شود:
خاک کلامپینگ (بنتونیت): از خاک رس و بنتونیت تشکیل شده و پس از جذب رطوبت به گلوله‌های جامدی تبدیل می‌شود. این نوع خاک قدرت جذب و کنترل بو بالایی دارد و با جداکردن گلوله‌ها می‌توان بستر را تمیز نگه داشت.
پلت‌های چوبی/کاغذی: از تراشه چوب یا کاغذ فشرده شده به شکل دانه‌های کوچک است. این خاک‌ها سبک و قابل بازیافت‌اند و گرد زیادی تولید نمی‌کنند، ولی باید عمق بیشتری ریخت و به طور مکرر تعویض شوند زیرا بو می‌گیرند.
ژل سیلیکا (کریستالی): دانه‌های شفاف و متخلخل سیلیکا که قدرت جذب بسیار بالایی دارند. مزیت اصلی شان نگهداری آسان و جذب فوق‌العاده است، اما گران‌ترند و برخی گربه‌ها با آن‌ها احساس راحتی نمی‌کنند.
خاک مناسب برای دستشویی گربه چه ویژگی هایی دارد؟
خاک ایده‌آل گربه باید بهداشتی و ضد میکروب باشد و گرد بسیار کمی داشته باشد تا از مشکلات تنفسی پیشگیری کند. معمولاً خاک کلامپینگ به‌خاطر جذب بالا مناسب‌تر است، اما در انتخاب باید توجه کرد که خاک خشک و بدون بو باشد. همچنین خاک استفاده شده نباید برای محیط زیست خطرناک باشد و بوی نامطبوع آن زیر دست نرود. مهم‌ترین نکته این است که گربه نسبت به نوع خاک حساس است؛ بنابراین از تغییر ناگهانی خاک خودداری کرده و در صورت نیاز خاک جدید را به‌تدریج با خاک قبلی مخلوط کنید.
بچه گربه از چه سنی در خاک دستشویی می کند؟
بچه‌گربه‌ها معمولاً از ۳–۴ هفته‌گی استفاده از خاک را می‌آموزند. در این سن لازم است یک ظرف خاک کوچک، کم‌عمق و بدون پوشش برایشان فراهم کنیم. در ابتدا ممکن است نیاز باشد بچه‌گربه را گاه‌به‌گاه داخل ظرف بگذاریم تا بوی ادرار خود را حس کند و کم‌کم متوجه محل دستشویی شود . به تدریج که سن بالاتر می‌رود، دامپزشکان توصیه می‌کنند دستشویی کردن را از روزهای اول ورود بچه‌گربه به خانه شروع کنیم تا عادت ناخواسته شکل نگیرد. اگر بالای حدود ۱۲ هفته متوجه شدید بچه‌گربه خاک را نمی‌پذیرد، بررسی بیماری‌های زمینه‌ای و مشاوره با دامپزشک ضروری است.
چرا گربه در خاک دستشویی نمی کند؟
گاهی گربه علیرغم توانایی ادرار و دفع، ظرف خاک را ترک می‌کند. از علل مهم این رفتار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. کثیفی یا تعویض نامناسب خاک گربه:
گربه‌ها خیلی به نظافت وسواس دارند؛ اگر ظرف خاک کثیف یا بو گرفته باشد، داخلش دستشویی نمی‌کنند و جای دیگری را انتخاب می‌کنند. همچنین برای هر گربه، دست کم یک ظرف باید در خانه فراهم شود تا رقابت و استرس کاهش یابد.
2. اندازه و نوع ظرف خاک گربه:
ظرف خاک باید به اندازه‌ای باشد که گربه به راحتی وارد و خارج شود؛ به‌ویژه برای بچه‌گربه‌ها معمولاً حجم کمتری کفایت می‌کند و ظرف مسقف لازم نیست.
3. قرارگیری ظرف خاک در نامناسب:
ظرف را در محل آرام و خلوت بگذارید تا گربه بدون اضطراب دستشویی کند.
4. استرس محیطی گربه :
هر تغییر بزرگ (مانند اسباب‌کشی، میهمان تازه یا تغییر مداوم محل ظرف) می‌تواند گربه را مضطرب کند و از ظرف فاصله بگیرد.
جلوگیری از ادرار گربه در خانه
برای پیشگیری از ادرار در سطوح خانه نکات زیر کمک‌کننده است:
- تعداد ظرف خاک و نظافت ظرف‌ها: طبق قانون n+1، به ازای هر گربه حداقل یک خاک (به‌اضافه یک مورد بیشتر) تهیه کنید تا دسترسی برای همه فراهم باشد.
- تمیز نگه داشتن خاک: خاک را هر روز چک کنید و فضولات را با بیلچه بردارید و دست کم هفته‌ای یکبار خاک را کامل عوض و ظرف را شسته شود. خاک کثیف و بوی نامطبوع، گربه را وادار می‌کند جای دیگری را انتخاب کند.
- محیط مناسب: ظرف‌های خاک را در نقاط آرام خانه قرار دهید و از قرار دادن آن کنار اجاق‌گاز یا ماشین لباسشویی که سر و صدا دارد خودداری کنید.
- نشانه‌گذاری و آموزش: در ابتدا ممکن است لازم باشد گربه را پس از هر بار دفع، وارد ظرف خاک کنید تا محل را بشناسد. از محصولات دافعه بوی نامطبوع برای مناطقی که قبلاً آلوده شده‌اند استفاده کنید تا گربه به آنجا بازنگردد.
با رعایت این موارد، احتمال استفاده نکردن از ظرف خاک به حداقل می‌رسد.
ارتباط استرس با ادرار بیرون خاک
وقتی گربه دچار استرس می شود، سیستم عصبی و هورمونی او تغییر می‌کند. این تغییرات می‌توانند باعث شوند گربه برای نشانه‌گذاری قلمرو یا ایجاد حس امنیت در جاهای خاصی ادرار کند و با وجود اینکه عادت به استفاده از خاک گربه را دارد، موقتا اینکار را انجام نمی دهد. حتی بعضی وقت‌ها دچار مشکلات مثانه مثل سیستیت ایدیوپاتیک (Idiopathic Cystitis) یا التهاب مثانه گربه ناشی از استرس می شوند.
عوامل استرس‌زا برای گربه‌ها شامل تغییر مکان یا جابه‌جایی وسایل خانه، ورود حیوان یا فرد جدید، سر و صدای زیاد یا تغییر در روتین روزانه، کمبود جای امن و پناهگاه و عدم نظافت ظرف خاک گربه هستند.
در چنین شرایطی استفاده از محلول های خوراکی گیاهی آرامبخش مثل داروی ضداسترس نوروکالم (Neuro Calm) کمک می‌کند. استرس گربه را کاهش داده و او را به استفاده از ظرف خاک بازگرداند. رعایت این نکات معمولاً باعث می‌شود گربه ظرف خاک را بپذیرد و کمتر در مکان نامناسب دستشویی کند. مصرف این دارو به درمان التهاب عصبی و استرس اکسیداتیو ناشی از استرس مزمن کمک می کند.
برای اطلاعات بیشتر راجع به داروی درمان استرس گربه نوروکالم کلیک کنید
برای خرید داروی آرامبخش گربه نوروکالم کلیک کنید
با رعایت این نکات، گربه شما در شرایط راحت‌تری دستشویی می‌کند و کمتر وسوسه می‌شود در جای دیگری ادرار کند.
کلام آخر
اگر گربه شما دچار مشکلات ادراری یا رفتاری شد، سریعاً علت را بررسی و در صورت نیاز از داروی های گیاهی با مشورت دامپزشک استفاده کنید. مراقبت درست، نه تنها خانه‌ای تمیزتر، بلکه گربه‌ای شادتر و سالم‌تر برایتان به ارمغان می‌آورد.
