کبد یک ارگان بزرگ حیاتی در زندگی است. این ارگان وظایف مهمی مانند سم زدایی و از بین بردن مواد زائد مثل داروها و مواد شیمیایی دارد. کبد با استفاده از چربیها، کربوهیدرات ها و پروتئین ها به کنترل متابولیسم کمک میکند. همچنین کبد پروتئین های ضروری، فاکتورهای مورد نیاز برای انعقاد خون و همچنین صفرا برای کمک به هضم غذا را میسازد. کبد دقیقأ پشت دیافراگم، کنار معده، طحال و روده های کوچک قرار گرفته است.
لیپیدوز کبدی
لیپیدوز کبدی یا کبد چرب (لیپیدوز کبدی) رایج ترین بیماری کبدی در گربه ها میباشد و زمانی رخ میدهد که گربه ناگهان دست از غذا خوردن بکشد و یا کاهش وزن زیادی داشته باشد. کبد چرب معمولأ در گربه های ماده میانسال (حدود 7 سال) دارای اضافه وزن رخ میدهد. اگرچه در گربه های نر هم میتواند رخ دهد. در حالت عادی در زمان کاهش غذای مصرفی چربی های اضافی بدن شروع به تجزیه شدن میکنند، به کبد فرستاده میشوند و کبد طی فرآیندهایی آنها را با فرمی جدید به سایر نقاط بدن میفرستد. در شرایط کبد چرب میزان فرستادن چربی ها از کبد نسبت به دریافت آن توسط کبد کاهش مییابد و این چربی ها در سلول های کبد تجمع می یابند.
لیپیدوز کبدی یک بیماری جدی و تهدید کننده ولی در برخی موارد قابل درمان میباشد.
سایر علل بیماری های کبدی در گربه
بسیاری شرایط میتوانند باعث ایجاد و یا وخامت بیماری های کبدی شوند مانند:
- سرطان
- عفونت
- انگل ها
- آسیب به کبد مانند تروما و یا کاهش خونرسانی
علائم بیماری های کبدی در گربه
علائمی که نشان از بیماری های کبدی میدهند شامل حضور رنگ زرد بر پوست و سفیدی چشم میباشد. این رنگ زرد به زردی (jaundice) موسوم است. همچنین ممکن است گربه ها در محوطه بطنی و شکم دچار آب آوردگی و تورم شوند که به آن آسیت (ascites) میگویند.
سایر علائم میتوانند اختصاصی کبد نباشند مانند خستگی، پرنوشی و پرادراری، ظاهر ناهوشیار، غذا نخوردن و استفراغ.
تشخیص
تشخیص مشکلی که باعث بیماری کبدی شده نیازمند گرفتن تاریخچه کامل توسط دامپزشک مییاشد؛ مانند تغییر رژیم غذایی، داروهای مصرفی، تغییرات در محیط خانه یا زندگی، اشتها و یا هر بیماری که در گذشته تشخیص داده شده.
گرفتن نمونه خون برای مشاهده عملکرد کبد و سایر ارگان ها انجام میشود. سایر تست ها شامل اشعه ایکس، سونوگرافی محوطه شکمی و آنالیز ادرار می باشد.
دقیق ترین و اختصاصی ترین روش تشخیص بیماری کبدی گرفتن بیوپسی یا قطعه های کوچک از بافت کبد میباشد. در این شرایط آرامبخشی یا بیهوشی ضروری است.
درمان
مانند هر بیماری دیگری تشخیص دقیق برای درمان مناسب ضروری است. بسته به علائم بالینی درمان های متفاوتی میتواند صورت بگیرد. با این حال درمان های حمایتی مفید بوده و به شدت پیشنهاد میشود. گربه ها با علائم خفیف بیماری نیازی به بستری شدن ندارند و در خانه با مصرف دارو میتوان علائم تهوع، استفراغ و مصرف غذا را بهبود بخشید.
تغییر رژیم غذایی اغلب کمک کننده بوده و پیشرفت بیماری را به تعویق می اندازد. از آنجایی که کبد وظیفه متابولیسم گروه های غذایی را دارد در شرایط بیماری کبدی ترجیح بر کاهش بار کبدی میباشد. در برخی موارد کاهش پروتئین غذا میتواند کمک کننده باشد. همچنین کاهش کربوهیدرات غذا در گربه هایی با بیماری کبدی پیشنهاد میشود. در این شرایط میتوان از غذاهای تجاری مخصوص بیماری های کبدی موجود در بازار استفاده کرد.
همچنین میتوان از داروی صد در صد گیاهی هپامارین (Hepamarin) به عنوان جایگزینی برای داروهای شیمیایی استفاده کرد. این دارو حاوی عصاره گیاه خارمریم با ماده موثره سیلیمارین با خاصیت ضد توکسینی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی بوده و از آسیب رسیدن به کبد توسط سموم، توکسین ها، ترکیبات شیمیایی و رادیکال های آزاد جلوگیری میکند. هپامارین برای انواع بیماری های کبدی مانند کبد چرب قابل استفاده است و از نارسایی کبد جلوگیری میکند.
