مقاومت آنتی‌بیوتیکی (AMR) در آبزی‌پروری، ناشی از استفاده گسترده آنتی‌بیوتیک‌ها، سلامت آبزیان، انسان و محیط زیست را تهدید می‌کند و در آسیا، به‌ویژه چین و مالزی شایع است. علائم شامل کاهش کارایی داروها، مرگ‌ومیر بالا، تغییر میکروبیوم روده و آلودگی محیطی با آنتی‌بیوتیک‌ها است. مهار مقاومت نیازمند حفظ یکپارچگی سلامت است که مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را با پروبیوتیک‌ها، سین بیوتیک ها (پروبیوتیک+پری بیوتیک) و ترکیبات فیتوشیمیایی کاهش می‌دهد. تحقیقات نشان داده که ترکیب پروبیوتیک‌ها و پری بیوتیک ها مقاومت میگوها به نکروز هپاتوپانکراس ناشی از ویبریو را تا ۶۰ درصد بهبود می بخشد. همچنین حفظ بیوسکیوریتی و مدیریت کیفیت آب، شیوع را کم می‌کند.
مقاومت آنتی‌بیوتیکی در آبزی‌پروری: چالش‌ها و راهکارهای نوین
آبزی‌پروری، به‌عنوان یکی از ستون‌های اصلی تأمین پروتئین جهانی، با چالش جدی مقاومت آنتی‌بیوتیکی (AMR) روبه‌روست. این پدیده به دلیل استفاده گسترده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای کنترل بیماری‌ها در ماهی‌ها، میگوها و سایر آبزیان ایجاد شده و سلامت آبزیان، انسان و محیط زیست را تهدید می‌کند. در آسیا، به‌ویژه چین و هند، با تولید بیش از ۹۰ درصد آبزی‌پروری جهانی، کانون اصلی شیوع مقاومت آنتی‌بیوتیکی است. ژن‌های مقاومت (ARGs) مانند tetA ،sul1 و floR در محیط‌های آبی مانند حوضچه‌های پرورش به سرعت گسترش می‌یابند و کارایی داروها را کاهش می‌دهند. بیش از ۷۰ درصد آنتی‌بیوتیک‌های مصرفی بدون جذب دفع می‌شوند و محیط را آلوده می‌کنند، که این امر انتقال افقی ژن‌های مقاومت را تسهیل می‌کند.
مقاومت آنتی‌بیوتیکی در آبزی‌پروری جهانی است و خانواده های آنتی بیوتیکی مانند تتراسایکلین‌ها، کینولون‌ها، بتالاکتام‌ها و آمفنیکل‌ها را دربرمی‌گیرد. در آسیای جنوب شرقی، که ۲۱ درصد تولید جهانی را دارد، مقاومت به بیش از ۴۰ درصد کلاس‌های دارویی گزارش شده است. باکتری‌هایی مانند ویبریو، آئروموناس و سالمونلا، حامل اصلی ARGs هستند و در محیط‌های آبی مانند رودخانه‌ها و دریاها مقاومت چنددارویی (MDR) نشان می‌دهند. در حوضچه‌های پرورش ماهی اطراف دریاچه تای در چین، غلظت آنتی‌بیوتیک‌ها در سال ۲۰۲۴ به ۱۲۹ نانوگرم بر لیتر رسید، که با افزایش فراوانی ژن‌های sul1 و qnrB همراه بود. این ژن‌ها از طریق پلاسمیدها و ترانسپوزون‌ها منتقل می‌شوند و در رسوبات و آب انباشته می‌گردند.
علائم مقاومت آنتی‌بیوتیکی
علائم مقاومت آنتی‌بیوتیکی در آبزیان به صورت کاهش کارایی درمان‌های دارویی بروز می‌کند و منجر به افزایش مرگ‌ومیر و ضررهای اقتصادی می‌شود. در پرورش ماهی‌هایی مانند تیلاپیا و کپور، عفونت‌های مقاوم به اکسی‌تتراسایکلین و فلورفنیکل دیده می‌شود که عموما مرتبط با باکتری‌هایی مانند آئروموناس هیدروفیلا و ویبریو هاروی می باشد. این باکتری‌ها در بیش از ۵۰ درصد موارد به بیش از سه کلاس دارویی مقاوم هستند. عامل تراکم در سیستم‌های پرورش فشرده، موجب تغییر در میکروبیوم روده آبزیان شده، تعداد باکتری‌های مفید کاهش یافته و پاتوژن‌های مقاوم مانند ویبریو پاراهمولیتیکوس افزایش می‌یابند، که با بیان ژن‌های tetA و sul1 مرتبط با مقاومت دارویی همراه است. در محیط‌های آبی، آلودگی رسوبات و آب با غلظت آنتی‌بیوتیک‌ها تا ۴۷۸ میکروگرم بر کیلوگرم گزارش شده، که شیوع ARGs را در زنجیره غذایی تشدید می‌کند. در جنوب چین، مقاومت به آمینوگلیکوزیدها و تتراسایکلین‌ها در ۷۷ تا ۸۸ درصد موارد دیده شده و علائم شامل کاهش رشد و افزایش عفونت‌های ثانویه است. در مالزی، پرورش میگو با مقاومت به بیش از ۹۰ درصد آنتی‌بیوتیک‌های بتالاکتام و تتراسایکلین همراه است، که با مرگ‌ومیر بالا و کاهش بهره‌وری همراه است. این علائم با افزایش دما تشدید می‌شوند، که فشار انتخابی را بالا می‌برد و مقاومت دارویی چندگانه (MDR) را در باکتری‌هایی مانند اشریشیا کلی تقویت می‌کند.
در توزیع جهانی، آسیا کانون اصلی است و ژن‌هایی مانند blaNDM-1 و mcr-1 از طریق تجارت آبزیان گسترش می‌یابند. این توزیع با فاضلاب شهری و کشاورزی تشدید می‌شود و منجر به انتقال بیماری های زئونوتیک می‌گردد.
مکانیسم‌های مقاومت شامل انتقال افقی ژن‌ها از طریق پلاسمیدها و بیوفیلم‌ها است و باکتری‌هایی مانند آئروموناس از طریق افزایش فعالیت پمپ‌های efflux مانند tmexCD-topr مقاومت به تیگسیکلین نشان می‌دهند. در مالزی، پرورش میگو با تنوع ژن floR همراه است و ژن‌های مقاومت blaTEM و blaSHV شایع هستند.
مهار مقاومت میکروبی
مهار مقاومت میکروبی در آبزی‌پروری نیازمند حفظ سلامت یکپارچه است که سلامت انسان، حیوان و محیط زیست را ادغام می‌کند. کاهش مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها از طریق جایگزین‌های نوین کلید حل مشکل است.
پروبیوتیک‌ها، میکروبیوم روده را تعدیل می‌کنند و مقاومت به پاتوژن‌هایی مانند آئروموناس هیدروفیلا را بهبود می‌بخشند. پروبیوتیک‌ها بیان ژن‌های ایمنی مانند IL-1β و TNF-α را تا ۲ برابر افزایش می‌دهند و نیاز به آنتی‌بیوتیک‌ها را کاهش می‌دهند. ترکیب پروبیوتیک‌ها با پری بیوتیک ها در میگوها، مقاومت به بیماری نکروز هپاتوپانکراس یا ویبریوز را تا ۶۰ درصد بهبود داده و بار ویبریو را کاهش می‌دهد.
برای این منظور می توان از سین بیوتیک هایی مانند MLC بهره برد که سبب تقویت میکروفلور سودمند روده و تقویت سیستم ایمنی ذاتی آبزیان بر ضد عفونت های باکتریایی و ویروسی و افزایش مقاومت آن ها نسبت به درگیری هایی مانند گونه های ویبریو، آئروموناس و سودوموناس، ویروس عامل لکه سفید میگو و … می گردد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد سین بیوتیک MLC اینجا کلیک کنید
برای خرید محصول سین بیوتیک MLC اینجا کلیک کنید
ترکیبات فیتوشیمیایی جایگزین دیگری هستند. عصاره کراتوم (Mitragyna speciosa) در آسیای جنوب شرقی، بیان ژن‌های ایمنی را در ماهی‌ها افزایش می‌دهد و مقاومت به ادواردسیلا تاردا را تا ۴۵ درصد بهبود می‌بخشد. عصاره‌های گیاهی مانند Azadirachta indica و Curcuma longa با خاصیت ضدمیکروبی، تشکیل بیوفیلم را مهار می‌کنند و در میگوها، مرگ‌ومیر ناشی از ویبریو را تا ۳۰ درصد کاهش می‌دهند. این ترکیبات با کاهش فشار انتخابی، از گسترش ARGs جلوگیری می‌کنند. در مالزی، استفاده از فیتوشیمیکال‌ها در کنار پروبیوتیک‌ها، شاخص MAR را از ۰.۳ به ۰.۱۵ کاهش داده است.
واکسن‌ها نقش مهمی دارند. واکسن‌های زنده علیه ویبریو آنگوئیلاروم در ماهی‌ها ایمنی اختصاصی ایجاد می‌کنند و نیاز به آنتی‌بیوتیک‌ها را تا ۷۰ درصد کاهش می‌دهند. در مالزی، واکسن‌های نوترکیب علیه آئروموناس در میگوها، مرگ‌ومیر را تا ۴۰ درصد کم کرده‌اند. انتخاب ژنتیکی برای نژادهای مقاوم، مانند ماهی‌های مقاوم به بیماری های آب سرد، از طریق انتخاب ژنومیک، گزینه‌ای بلندمدت است که در آسیای جنوب شرقی در حال توسعه است.
بهبود بیوسکیوریتی، شامل کنترل دسترسی، ضدعفونی تجهیزات و مدیریت پسماند، شیوع بیماری را کاهش می‌دهد. مدیریت کیفیت آب با کنترل اکسیژن محلول و آمونیاک، استرس را کاهش می‌دهد و نیاز به داروها را کم می‌کند.
در این زمینه می توان از محصولات افزودنی به خوراک مانند آنتی آمونیوم اکسترا که سبب کاهش میزان آمونیاک دفعی، بهبود کیفیت آب و همزمان بهبود توازن میکروفلور روده و افزایش رشد شده و همچنین بعنوان ضد عفونی کننده خوراک و ضدمیکروب در دستگاه گوارش آبزیان عمل می کند، بهره برد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد افزودنی خوراک طبیعی آنتی آمونویم اکسترا اینجا کلیک کنید.
برای خرید افزودنی خوراک طبیعی آنتی آمونویم اکسترا اینجا کلیک کنید.
در نهایت، همکاری بین‌المللی و تمرکز بر جایگزین‌های طبیعی و پایدار، آینده آبزی‌پروری را تضمین می‌کند. حفظ سلامت یکپارچه با نظارت محیطی و انسانی، شیوع ژن های مقاومت آنتی بیوتیکی را کاهش می‌دهد و سلامت عمومی را حفظ می‌کند.
