مدیریت کوکسیدیوز در بوقلمون

کوکسیدیوز در بوقلمون‌ها توسط گونه‌های Eimeria ایجاد می‌شود و اغلب به‌صورت تحت‌بالینی باعث کاهش وزن، جذب مواد مغذی و بازده خوراک می‌گردد؛ مدیریت آن بر حفظ سد مخاطی روده، تعادل میکروبیوم و تقویت سیستم ایمنی استوار است. در سیستم‌های سنتی از کوکسیدیواستات‌های یونی‌فور و شیمیایی با چرخش دارویی استفاده می‌شود، اما در سیستم‌های بدون آنتی‌بیوتیک، افزودنی‌های فیتوژنیک همراه با مدیریت دقیق بستر و نظارت بر اووسیست‌ها کلیدی است. پیشگیری از آلودگی محیطی با خشک و تمیز نگه داشتن بستر، کنترل حشرات و شناسایی گونه‌های غالب Eimeria ضروری است. بهینه‌سازی تغذیه با مکمل‌های فیتوژنیک و اسیدهای آلی از روز صفر تا هفته ۷-۸، همراه با چرخش داروها و آموزش پرسنل، عملکرد گله را بهبود داده و مقاومت دارویی و خسارات اقتصادی را کاهش می‌دهد.

کوکسیدیوز در بوقلمون

کوکسیدیوز (Coccidiosis) یکی از بیماری‌های شایع در صنعت پرورش بوقلمون است که توسط انگل‌های تک‌یاخته‌ای از جنس Eimeria ایجاد می‌شود. این بیماری به‌ویژه در بوقلمون‌ها به دلیل علائم بالینی کمتر آشکار نسبت به مرغ‌ها، اغلب تشخیص داده نمی‌شود و می‌تواند به‌صورت تحت‌بالینی (خفیف) به کاهش جذب مواد مغذی، کاهش وزن و افت بازده خوراک منجر شود.

کوکسیدیوز در بوقلمون‌ها توسط گونه‌های مختلف Eimeria مانند ایمریا مله اگرمیتیس (Eimeria meleagrimitis)، ایمریا آدنوئیدس (Eimeria adenoeides)، ایمریا گالوپاوانیس (Eimeria gallopavonis)، ایمریا مله اگرِیدیس (Eimeria meleagridis) و ایمریا دیسپِرسا (Eimeria dispersa) ایجاد می‌شود که هر کدام بخش‌های خاصی از دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می‌دهند. برخلاف مرغ‌ها، کوکسیدیوز در بوقلمون‌ها معمولاً ضایعات واضح در روده ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند به کاهش عملکرد رشد، افت بازده خوراک و در موارد شدید، مرگ‌ومیر منجر شود. علائم شامل افسردگی، پرهای ژولیده، کاهش وزن، اسهال آبکی (گاهی با موکوس) و در موارد نادر، اسهال خونی است. این بیماری به دلیل مقاومت بالای اووسیست‌ها در محیط، به‌ویژه در بستر مرطوب، به سختی حذف می‌شود و نیازمند مدیریت دقیق است.

اجزای اصلی مدیریت سلامت روده

مدیریت کوکسیدیوز در بوقلمون‌ها بر سه اصل اساسی استوار است:

1. حفظ سد مخاطی روده: جلوگیری از نفوذ میکروب‌ها و سموم به جریان خون با حفظ یکپارچگی دیواره روده.
2. تعادل میکروبیوم روده: ایجاد تعادل بین باکتری‌های مفید و رقابت با باکتری های مضر برای جلوگیری از رشد بیش‌ازحد پاتوژن‌ها.
3. تقویت سیستم ایمنی: آماده‌سازی سیستم ایمنی برای پاسخ مناسب به چالش‌های بیماری‌زا بدون واکنش بیش‌ازحد که منجر به هدررفت مواد مغذی شود.

به گفته متخصصین سلامت طیور، عدم تعادل در هر یک از این اجزا می‌تواند به مشکلات جدی مانند کاهش تولید گوشت منجر شود. بنابراین، مدیریت این سه مؤلفه به‌صورت متعادل برای پیشگیری از کوکسیدیوز حیاتی است. در این زمینه مصرف سین بیوتیک هایی مانند سین بیوفیت پی که یک افزودنی خوراک منحصر بفرد متشکل از پروبیوتیک ها، پری بیوتیک و عصاره گیاهی است، میتواند هر سه هدف اشاره شده در بالا را پوشش دهد.

برای اطلاعات بیشتر درمورد محصول سین بیوفیت پی اینجا کلیک کنید

برای خرید محصول سین بیوفیت پی اینجا کلیک کنید

استراتژی‌های مدیریتی در سیستم‌های مختلف

مدیریت کوکسیدیوز در سیستم‌های پرورش سنتی (با آنتی‌بیوتیک) و بدون آنتی‌بیوتیک (Antibiotic-Free)  متفاوت است. در سیستم‌های سنتی، از کوکسیدیواستات‌های یونو‌فور استفاده می‌شود که هم از کوکسیدیوز پیشگیری می‌کنند و هم تا حدی رشد را بهبود می‌بخشند. اما در سیستم‌های ABF یا بدون آنتی بیوتیک، گزینه‌ها به کوکسیدیواستات‌های شیمیایی و افزودنی‌های فیتوژنیک محدود می‌شود.

مدیریت در سیستم‌های بدون آنتی‌بیوتیک

در سیستم‌های ABF، به دلیل محدودیت ابزارهای درمانی، مدیریت کوکسیدیوز چالش‌برانگیزتر است. از آنجا که اووسیست‌های کوکسیدیا به دلیل دیواره مقاومشان می‌توانند سال‌ها در محیط باقی بمانند، رعایت نکات زیر ضروری به نظر می رسد:

1-  افزودنی‌های فیتوژنیک:  به عنوان جایگزین داروهای کوکسیدیوسید کاربرد دارند و در ادامه بیشتر به جزئیات آنها خواهیم پرداخت. 

2- مدیریت بستر: تمیز نگه‌داشتن بستر و کاهش رطوبت آن برای کاهش جمعیت اووسیست‌ها حیاتی است، زیرا اووسیست‌ها در بستر مرطوب تا بیش از یک سال زنده می‌مانند.

3- نظارت دقیق: بررسی منظم نمونه‌های مدفوع برای شناسایی اووسیست‌ها و گونه‌های *Eimeria* به تنظیم برنامه‌های مدیریتی کمک می‌کند.

مدیریت در سیستم‌های سنتی

در سیستم‌های سنتی، کوکسیدیواستات‌های یونی‌فور و شیمیایی مانند آمپرلیوم، دیکلازوریل و زوالن به‌صورت چرخشی یا شاتل (استفاده از چند دارو در مراحل مختلف پرورش) به کار می‌روند. چرخش داروها برای جلوگیری از ایجاد مقاومت ضروری است. همچنین، استفاده از افزودنی‌های فیتوژنیک می‌تواند اثربخشی این داروها را تقویت کند.

پیشگیری از آلودگی محیطی

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مدیریت کوکسیدیوز، کنترل آلودگی محیطی است. اووسیست‌ها از طریق بستر، به‌ویژه در اثر تماس بوقلمون‌ها با مدفوع آلوده، منتقل می‌شوند. برای کاهش این خطر رعایت نکات زیر ضروری بنظر می رسد:

1-  مدیریت بستر: همانطور که در بالا اشاره شد، بستر باید خشک و تمیز نگه داشته شود. اووسیست‌ها در بستر خشک تنها 2 تا 5 روز زنده می‌مانند، اما در بستر مرطوب تا هفته‌ها دوام می‌آورند. تهویه مناسب و تعویض منظم بستر می‌تواند به کاهش جمعیت اووسیست‌ها کمک کند.

2-  نظافت سالن‌ها: هنگام خالی بودن سالن‌ها، پاکسازی کامل و استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های مناسب (هرچند اووسیست‌ها به بسیاری از ضدعفونی‌کننده‌ها مقاوم‌اند) ضروری است.

3- کنترل حشرات: حشرات مانند سوسک‌ها و مگس‌ها می‌توانند اووسیست‌ها را منتقل کنند. مدیریت آفات در مزرعه اهمیت زیادی دارد.

4- مدیریت آب و خوراک: تأمین آب و خوراک تازه و تمیز برای جلوگیری از انتقال اووسیست‌ها از طریق مصرف خوراک یا آب آلوده حیاتی است.

اهمیت شناسایی گونه‌های کوکسیدیا

شناسایی گونه‌های Eimeria  موجود در مزرعه با استفاده از ابزارهای مولکولی مانند PCR برای انتخاب استراتژی مناسب حیاتی است. این اطلاعات به تولیدکنندگان کمک می‌کند تا استراتژی‌های مدیریتی خود را بر اساس گونه‌های موجود تنظیم کنند و از معرفی گونه‌های جدید و بیماری‌زا به مزرعه جلوگیری کنند. 

بهینه‌سازی برنامه‌های تغذیه‌ای

یکی از جنبه‌های کلیدی مدیریت کوکسیدیوز، استفاده از افزودنی های خوراک برای تقویت سلامت روده است. این مکمل‌ها می‌توانند به کاهش تأثیر کوکسیدیوز و بهبود عملکرد گله کمک کنند. نکات مدیریتی در این زمینه شامل:

1- استفاده از افزودنی‌های فیتوژنیک: ترکیبات گیاهی هستند که می‌توانند به مهار رشد کوکسیدیا و کنترل عفونت‌های ثانویه کمک کنند، رشد انگل‌ها را مهار کرده، و حتی با تقویت میکروبیوم روده، از عفونت‌های باکتریایی مانندClostridium  جلوگیری می‌کنند.

2- اسیدهای آلی و عصاره‌های گیاهی: افزودن موادی مانند اورگانو، تیمول، سینامالدهید و کپسایسین به خوراک یا آب می‌تواند اثرات ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی داشته باشد و سلامت روده را بهبود بخشد.

3- زمان‌بندی تغذیه: استفاده از مکمل‌های غذایی باید از روز صفر تا حدود هفته 7 یا 8 (49 تا 60 روز) ادامه یابد، زیرا بوقلمون‌ها پس از این دوره کمتر به کوکسیدیوز حساس‌اند.

بهترین داروی ضد کوکسیدیوز

 انتخاب بهترین داروی ضد کوکسیدیوز به نوع سیستم پرورش سنتی یا (ABF) Antibiotic-Free و شرایط مزرعه بستگی دارد. در ادامه، گزینه‌های اصلی بررسی می‌شوند:

1- یونو‌فورها: این داروها  در سیستم‌های سنتی مورد استفاده اند، هم از کوکسیدیوز پیشگیری می‌کنند و هم رشد را بهبود می‌بخشند. با این حال، به دلیل ماهیت آنتی‌بیوتیکی، در سیستم‌های ABF قابل استفاده نیستند. دوز این داروها باید دقیق باشد، زیرا دوزهای بالا می‌تواند سمی باشد (مثلاً سالینومایسین حتی در دوزهای پایین برای بوقلمون‌ها سمی است).

2- کوکسیدیواستات‌های شیمیایی: این داروها در هر دو سیستم سنتی و ABF قابل استفاده‌اند. چرخش این داروها برای جلوگیری از مقاومت ضروری است.

3- افزودنی‌های فیتوژنیک: مهمترین ویژگی هایی که باید دارا باشند قابلیت استفاده از آنها در تمامی طول دوره پرورش و تولید است و اینکه هیچ گونه منع مصرف و دوره پرهیز از مصرفی نداشته و همچنین به دلیل وجود چندین ترکیب موثره و فعال هیچ گونه مقاومت دارویی ایجاد نکنند. 

ضدکوکسیدیوز محلول در آب

 کوکسی فیت ال بعنوان محلول ضد کوکسیدیوز فیتوژنیک، فرمولاسیون آن تماما بر پایه ترکیبات موثره گیاهان موثر بر آیمریا انجام شده است که علاوه بر پیشگیری و درمان کوکسیدیوز بعنوان جایگزین کامل ضدکوکسیدیوزها (کوکسیدیوسیدها) در طیور، به پیشگیری و درمان انتریت ها و عفونت های کلستریدیایی، افزایش بازده پروتئین مصرفی و عبوری، بهبود راندمان رشد و ضریب تبدیل خوراک، افزایش تولید و بهبود کیفیت تخم مرغ و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می کند.

برای اطلاعات بیشتر در مورد محلول ضد کوکسیدیوز گیاهی کوکسی فیت ال اینجا کلیک کنید

برای خرید محلول ضد کوکسیدیوز گیاهی کوکسی فیت ال اینجا کلیک کنید

موارد تکمیلی برای مدیریت موفق

• نظارت منظم: اوج دفع اووسیست‌ها معمولاً در هفته چهارم زندگی بوقلمون‌ها رخ می‌دهد. نمونه‌برداری منظم از مدفوع و بررسی میکروسکوپی برای شناسایی اووسیست‌ها و گونه‌های Eimeria ضروری است. نمونه‌های سکومی معمولاً 10 برابر بیشتر از نمونه‌های روده‌ای اووسیست دارند.
• مدیریت زمان‌بندی درمان: درمان‌های دارویی یا فیتوژنیک معمولاً از روز صفر تا هفته 7 یا 8 (حدود 49 تا 60 روز) اعمال می‌شوند، زیرا بوقلمون‌ها پس از این دوره کمتر به کوکسیدیوز حساس‌اند.
• جلوگیری از مقاومت دارویی: چرخش منظم بین کوکسیدیواستات‌ها برای حفظ اثربخشی داروها حیاتی است. استفاده بیش‌ازحد از یک دارو می‌تواند به مقاومت منجر شود.
• آموزش پرسنل: آموزش کارکنان مزرعه در مورد اهمیت نظافت، مدیریت بستر و رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌تواند به کاهش شیوع کوکسیدیوز کمک کند.