دیابت در سگ ها
دیابت شیرین یک اختلال مزمن متابولیسم کربوهیدرات است که به دلیل کمبود نسبی یا مطلق انسولین به وجود می آید. بیشتر موارد دیابت خود به خود در سگ های میانسال و گربه های میانسال تا مسن رخ می دهد. در سگ ها، برخی از نژادهای کوچک مانند یورکشایر تریر (Yorkshire Terrier)، تریر مرزی (Border Terrier)، کاوالیر کینگ چارلز اسپانیل (Cavalier King Charles Spaniel), بیشون فریز (Bichon Frise) و وست هایلند وایت تریر (West Highland White Terrier) مستعد ابتلا به دیابت هستند. با این حال، هر نژاد سگ می تواند تحت تاثیر قرار گیرد.
علت دیابت در سگ ها
مکانیزم‌های بیماری‌زایی کاهش تولید و ترشح انسولین در حیوانات شامل تخریب سلول‌های جزایر لانگرهانس به دلیل حمله سیستم ایمنی یا پانکراتیت شدید و مزمن است که منجر به از دست رفتن سلول‌های برون‌ریز و درون‌ریز و جایگزینی آنها با بافت همبند فیبری می‌شود. در گربه‌ها، آمیلوئیدوز به‌عنوان عامل مهمی مطرح است که با تجمع پروتئین‌های آمیلوئید غیرطبیعی در پانکراس، عملکرد طبیعی این عضو را مختل می‌کند. با پیشرفت دیابت، پانکراس دچار سفتی، ندول‌های متعدد، خونریزی و نکروز پراکنده می‌شود و در مراحل پیشرفته، به نواری نازک از بافت فیبری در نزدیکی دوازدهه و معده محدود می‌گردد. علاوه بر کاهش تعداد سلول‌های بتا، واکوئله شدن این سلول‌ها نیز مشاهده می‌شود و در موارد مزمن، جزایر لانگرهانس به سختی قابل تشخیص هستند. این تغییرات ساختاری و عملکردی باعث کاهش تدریجی توانایی ترشح انسولین و تثبیت دیابت می‌شوند.
مقاومت به انسولین و دیابت ملیتوس ثانویه نیز در بسیاری از سگ‌هایی که هیپرآدرنوکورتیک خودبخودی دارند یا به‌طور مزمن گلوکوکورتیکوئیدها یا پروژستین‌ها تجویز می‌شوند، رخ می‌دهد. بارداری نیز می تواند حیوان را مستعد ابتلا به دیابت کند. در سگ‌ها، پروژسترون منجر به ترشح هورمون رشد از بافت پستانی می‌شود و در نتیجه هیپرگلیسمی و مقاومت به انسولین ایجاد می‌شود. چاقی همچنین سگ ها و گربه ها را مستعد مقاومت به انسولین می کند.
کتواسیدوز دیابتی (DKA) Diabetic ketoacidosis
کتو اسیدوز دیابتی شکلی از دیابت ملیتوس (دیابت شیرین) است که در آن سلول ها از اسیدهای چرب آزاد به عنوان منبع انرژی استفاده می کنند زیرا کمبود مطلق یا نسبی انسولین دسترسی آنها به گلوکز را مسدود می کند. در حضور گلوکاگون بالا و سایر هورمون های ضد تنظیمی، اسیدهای چرب آزاد به کتواسیدها تجزیه می شوند. تجمع کتواسیدها و گلوکز در خون منجر به اختلالات متابولیک می شود که می تواند عمیق و تهدید کننده زندگی باشد.
علل ایجاد دیابت در سگ ها:
- استعداد ژنتیکی
- عفونت
- چاقی
- بیماری با واسطه ایمنی
- پانکراتیت
علائم دیابت در سگ ها
شروع دیابت اغلب بدون علامت و سیر بالینی مزمن دارد. اختلال در متابولیسم آب در درجه اول به دلیل ادرار زیاد اسمزی ایجاد می شود. آستانه کلیوی برای گلوکز (یعنی غلظت سرمی گلوکز) تقریباً 180 میلی گرم در دسی لیتر در سگ ها و تقریباً 280 میلی گرم در دسی لیتر در گربه ها است.
علائم بالینی رایج شامل موارد زیر است:
- ادرار زیاد (پلی اوری)
- آب خوردن زیاد
- پرخوری
- کاهش وزن
- آب مروارید
- ضعف
- بزرگ شدن کبد (هپاتومگالی)
علائم معمولاً طی هفته ها تا ماه ها به آرامی پیشروی می کنند. تجمع لیپید با دیابت در سگ ها و گربه ها رایج است. کبد چرب نتیجه افزایش حرکت چربی از بافت چربی است. سلول های کبدی با تجمع قطرات متعدد چربی به شدت بزرگ می شوند. در گربه ها، لیپیدوز کبدی ممکن است همراه با دیابت رخ دهد. داروی صد درصد گیاهی تقویت کننده ی عملکرد کبد هپامارین مناسب برای حیوانات خانگی، بر پایه ترکیبات موثره گیاه خارمریم (سیلیمارین) فرموله شده است و می تواند برای پیشگیری از آسیب به کبد در اثر دیابت ملیتوس و سندرم کبد چرب مفید و موثر باشد.
آیا قند سگ را کور می کند
آب مروارید اغلب در سگ ها ی مبتلا به دیابت قندی کنترل نشده ایجاد می شود. کدورت های عدسی در ابتدا در امتداد خطوط بخیه فیبرهای عدسی ظاهر می شوند و به شکل ستاره ای (سیارکی) هستند. تشکیل آب مروارید در سگ ها مربوط به مسیر منحصر به فرد سوربیتول است که توسط آن گلوکز در عدسی متابولیزه می شود،که منجر به ادم عدسی و اختلال در انتقال نور طبیعی می شود. اگرچه به نظر می رسد که همان مسیر سوربیتول در گربه ها وجود دارد،گربه ها به ندرت به آب مروارید مبتلا می شوند.
تشخیص دیابت شیرین در سگ
- افزایش قند خون (هیپرگلیسمی)
- وجود گلوکوز در ادرار (گلوکوزوری)
- افزایش غلظت فروکتوزامین سرم
میزان قند خون سگ
غلظت طبیعی گلوکز خون در سگ‌ها و گربه‌ها 75 تا 120 میلی‌گرم در دسی‌لیتر است. در گربه ها، هیپرگلیسمی ناشی از استرس یک مشکل رایج است و ممکن است برای تایید تشخیص، چندین نمونه خون و ادرار مورد نیاز باشد. اندازه گیری غلظت فروکتوزامین سرم می تواند به تمایز بین هیپرگلیسمی ناشی از استرس و دیابت کمک کند.
در موارد هیپرگلیسمی ناشی از استرس، غلظت فروکتوزامین طبیعی است.
درمان دیابت شیرین در سگ
پس از تشخیص قطعی دیابت سگ توسط دامپزشک درمان مناسب برای او تجویز شده و تحت نظر قرار می گیرد.
- انسولین: بخاطر داشته باشید که انسولین را در یخچال و دور از نور نگهداری کنید و همیشه تزریق سگ خود را با غذا یا مستقیماً بعد از آن انجام بدهید.
- مدیریت رژیم غذایی (يک رژيم غذايي منظم با فيبر بالا براي سگ خود داشته باشيد)
- ترکیبات خوراکی کاهش دهنده قند خون
- ورزش منظم: هر روز در ساعت معيني سگ خود را ورزش دهيد
دیابت در سگ ها و مقاومت ضد میکروبی
مقاومت ضد میکروبی (AMR) مدتهاست که به عنوان یک نگرانی در پزشکی شناخته شده است و اکنون به عنوان یک موضوع جدی درحیوانات نیز مورد توجه قرار گرفته است.
سگ های دیابتی مقاومت کمتری نسبت به عفونت‌های باکتریایی و قارچی دارند و اغلب به عفونت‌های مزمن یا عودکننده مانند سیستیت، پروستاتیت، برونکوپنومونی و درماتیت مبتلا می‌شوند و با افزایش بروز و شدت عفونت همراه هستند. این افزایش حساسیت به عفونت ممکن است تا حدی به اختلال کموتاکتیک، فاگوسیتیک و فعالیت ضد میکروبی مرتبط با کاهش عملکرد نوتروفیل مربوط باشد که به عفونت با سویه های باکتریایی مقاوم به آنتی بیوتیک کمک می کند.
اختلال متابولیک ناشی از دیابت عملکرد سلول های ایمنی را به خطر می اندازد و در نتیجه باعث سرکوب سیستم ایمنی می شود. اختلال در سیگنال دهی انسولین باعث ایجاد انحراف در سلول های فاگوسیتی می شود که واسطه های مهمی برای کنترل و رفع عفونت های باکتریایی هستند. گلوکز منبع کربن اصلی برای چندین پاتوژن باکتریایی است و افازیش قند خون رشد و حدت باکتری را تشدید می کند. هایپرگلیسمی مکانیسم های خاصی از بیماری زایی باکتریایی را که به مزمن شدن عفونت کمک می کند افزایش می دهد، که از جمله آن ها چسبندگی بافت و تشکیل بیوفیلم است. سرکوب سیستم ایمنی ناشی از دیابت و عفونت دیابتی ممکن است باعث ظهور سویه‌های جدید پاتوژن‌های باکتریایی مقاوم به چند دارو شود.
دامپزشکان باید در مورد مقاومت ضدمیکروبی هوشیارتر باشند و از آنتی بیوتیک ها بطور صحیح و فقط در صورت لزوم استفاده کنند. همچنین صاحبان حیوانات می توانند با پرسیدن از دامپزشک خود در مورد وجود درمان های جایگزین در هنگام تجویز داروی ضد میکروبی یا اینکه آیا تشخیص های اضافی ممکن است به شناسایی علت اصلی عفونت کمک کند، کمک کنند. استفاده از داروی تقویت کننده سیستم ایمنی ایمونوپروپوفیت در سگ های مبتلا به دیابت می تواند با تقویت سیستم ایمنی سلولی و همورال از بروز عفونت های مکرر در حیوان پیشگیری کند. با توجه به طبیعی بودن دارو، هیچ گونه منع مصرفی برای حیوانات مبتلا به دیابت وجود ندارد.
