درمان کوکسیدیوز طیور ناشی از انگل آیمریا آسرولینا

بیماری کوکسیدیوز در طیور توسط 7 گونه مختلف انگل جنس آیمریا (Eimeria) شامل آیمریا آسرولینا (Eimeria acervulina)، آیمریا ماکسیما (Eimeria maxima)، آیمریا تنلا (Eimeria tenella)، آیمریا نکاتریکس (Eimeria necatrix)، آیمریا برونتی (Eimeria brunetti)، آیمریا میتیس (Eimeria mitis) و آیمریا پره‌کاکس (Eimeria praecox) ایجاد میشود. هر کدام از این گونه ها ناحیه خاصی از دستگاه گوارش طیور را هدف قرار داده و شدت و نوع علائم بالینی بسته به نوع گونه آیمریا متفاوت است. در بیشتر موارد عفونت‌های کوکسیدیوز در فارم‌های پرورش طیور، ترکیبی از چند گونه ایمریا هستند (mixed infections). مطالعات مختلف نشان داده‌اند که به‌طور هم‌زمان چند گونه مانند E. acervulina، E. maxima و E. tenella می‌توانند در یک گله وجود داشته باشند.
بنابراین شناخت دقیق هر گونه‌ی درگیر، میزان شدت بیماری‌زایی آن، و محل هدف در دستگاه گوارش، برای انتخاب مسیر درمانی مناسب (مثلاً انتخاب نوع داروی ضدکوکسیدیوز یا واکسن خاص) و اتخاذ راهکارهای مدیریتی مؤثر بسیار اهمیت دارد.

انگل آیمریا آسرولینا چیست؟

همانطور که اشاره شد کوکسیدیوز در طیور عمدتاً توسط چند گونه از انگل‌های جنس آیمریا ایجاد می‌شود و مهمترین آن ها در طیور شامل:

1. Eimeria acervulina – معمولاً دوازدهه (ابتدای روده باریک) را درگیر می‌کند.

2. Eimeria maxima – ژژنوم (قسمت میانی روده باریک) را آلوده می‌کند.

3. Eimeria tenella – سکوم (روده کور) را درگیر می‌سازد و معمولاً موجب کوکسیدیوز خونی شدید می‌شود.

4. Eimeria necatrix – بخش میانی روده باریک را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند باعث خونریزی داخلی شود.

5. Eimeria brunetti – قسمت انتهایی روده کوچک و رکتوم را درگیر می‌کند.

6. Eimeria mitis – عفونت خفیف‌تری در روده کوچک ایجاد می‌کند.

7. Eimeria praecox – عموماً باعث عفونت‌های خفیف در ابتدای روده باریک می‌شود.

آیمریا آسرولینا (Eimeria Acervulina) معمولاً به دوازدهه (ابتدای روده باریک) حمله می‌کند اما بخش بالایی ژژنوم روده را نیز درگیر می کند. مرغ‌های پرورشی که برای تولید گوشت پرورش می‌یابند به شدت تحت تاثیر این انگل قرار می گیرند. این سویه باعث به‌هم‌خوردن تعادل میکروب‌های طبیعی محتویات داخل روده (لومینال) و میکروب‌های چسبیده به دیواره‌ی مخاطی روده می شود.

جهت اطلاع بیشتر از کوکسیدیوز و ارتبازط آن با میکروبیوم روده طیور اینجا را بخوانید.

به زبان ساده تر این انگل، جمعیت میکروبی موجود در محتوای روده و لایه‌ی مخاطی دیواره‌ی روده را درگیر می کند. این عفونت روده باعث کاهش جذب مواد مغذی و افزایش ضریب تبدیل غذایی در جوجه‌ های گوشتی می شود. آسیب‌های این انگل می‌توانند منجر به سوءجذب، التهاب و تجمع مخاط شوند. در نتیجه، کاهش رشد وزنی و افت کارایی به طور مشهود در مرغ هایی که مبتلا شده اند، دیده می شود.

همچنین، ضایعات ناشی از این سویه ایمریا می‌توانند مرغ‌ها را مستعد عفونت ثانویه با باکتری کلستریدیوم پرفرنژنس (Clostridium perfringens) کنند که در نهایت ممکن است به مرگ ناشی از انتریت نکروتیک طیور منجر شود.

مرغ‌ ها به شدت تحت تأثیر این سویه آسرولینا قرار می گیرند و زیان‌ های اقتصادی فراوانی در صنعت طیور ایجاد می شوند. میکروبیوتای روده – یعنی مجموعه میکروب‌ های مفید در دستگاه گوارش – نقش مهمی در سلامت جوجه های گوشتی دارد. این میکروب های مفید در جذب مواد مغذی و عملکرد سیستم ایمنی نقش مهم و کلیدی دارند. بنابراین، بررسی اثرات این عفونت بر میکروبیوتای روده اهمیت زیادی دارد.

بهترین داروی ضد کوکسیدیوز

در گذشته، برای کنترل این بیماری بیشتر از آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدکوکسیدیوز شیمیایی استفاده می‌شد، اما با تغییر قوانین مرتبط با استفاده از داروهای ضد میکروبی و افزایش نگرانی در مورد مقاومت ضدمیکروبی، صنعت طیور به سمت گزینه‌های غیرآنتی‌بیوتیکی مانند داروهای ایمن‌تر و واکسیناسیون حرکت کرده است. امروزه علاقه فزاینده‌ای به استفاده از ترکیبات جایگزین در حال شکل‌گیری است. این ترکیبات شامل پروبیوتیک‌ها، پری‌بیوتیک‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها، داروهای گیاهی ضد کوکسیدیوز مثل کوکسی فیت و افزودنی‌های خوراکی هستند که هدف آن‌ها درمان عفونت، بهبود سلامت روده و تقویت سیستم ایمنی طیور می‌باشد. استفاده از این ترکیبات، به‌ویژه زمانی اهمیت پیدا می‌کند که میکروبیوتای روده در اثر عفونت با آیمریا آسرولینا دچار تغییرات منفی در تنوع و عملکرد شود.

افزودن کوکسیدیواستات‌های گیاهی به خوراک طیور به ‌صورت پیشگیرانه، نه ‌تنها باعث کاهش شدت و مدت عفونت می ‌شود، بلکه با کاهش آسیب به بافت روده و حفظ تعادل میکروبیوتا و بازدهی رشد، سلامت کلی مرغ های مرغداری را نیز بهبود می‌بخشد. داروهای گیاهی می‌توانند چرخه زندگی انگل ایمریا آسرولینا را در مراحل مختلف مهار کرده یا انگل را از بین ببرند. ترکیبات موثره موجود در این داروها از طریق مکانیسم های مختلفی مثل تخریب اووسیست‌ها، کاهش جای‌گیری اسپوروزوئیت در سلول‌های اپیتلیال روده و تحریک پاسخ ایمنی موضعی و سیستمیک این کار را انجام می دهند.

در نتیجه، این افزودنی‌ها می‌توانند به‌عنوان جایگزینی موثر برای داروهای شیمیایی در کنترل کوکسیدیوز عمل کنند.

برای اطلاعات بیشتر راجع به داروی ضد کوکسیدیوز کوکسی فیت کلیک کنید.

برای خرید ضدکوکسیدیوز گیاهی کوکسی فیت کلیک کنید.

از بین گونه‌های مختلف ایمریا (Eimeria) که در مزارع پرورش طیور شایع هستند، آیمریا آسرولینا (Eimeria Acervulina) در کنار آیمریا ماکسیما (Eimeria maxima) و آیمریا تنلا (E. tenella) بیشترین فراوانی را دارد و هر یک بخش خاصی از دستگاه گوارش را هدف قرار می‌دهند. کوکسیدیوز در مرغ‌ها با علائم متعددی بروز می‌کند که شدت آن‌ها به نوع گونه ایمریا و میزان آلودگی بستگی دارد. علائم رایج شامل بی‌حالی، کاهش اشتها، کاهش وزن و رشد ضعیف، ژولیدگی پرها و اسهال است که گاهی همراه با خون یا مخاط می‌باشد. در موارد شدید، مدفوع خونی، التهاب و خونریزی در روده، و تلفات بالا دیده می‌شود. همچنین این بیماری باعث افزایش ضریب تبدیل غذایی، کاهش بهره‌وری و حساسیت بیشتر به عفونت‌های ثانویه مانند انتریت نکروتیک می‌شود. 

به‌طور کلی، نتایج این مطالعه ها نشان می‌دهند که کوکسیدیوز نه‌تنها به‌طور مستقیم بر سلامت و رشد طیور اثر منفی دارد، بلکه به‌واسطه اختلال در تعادل میکروبی روده می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی و گوارشی را نیز تضعیف کند. به‌طوری که تخمین زده می‌شود این بیماری سالانه حدود ۱۴ میلیارد دلار خسارت جهانی وارد می‌کند.

مطالعات انجام شده بر روی میکروبیوتای دیواره روده (میکروبیوتای مخاطی) و محتوای روده ای (میکروبیوتای لومینال) در دوازدهه و ژژنوم نشان داده است که عفونت ناشی از انگل ایمریا آسرولینا (Eimeria acervulina)  موجب تغییرات معناداری در تنوع باکتریایی می‌شود. این اثرات به‌ویژه در لایه‌ی مخاطی و در دوره اوج بیماری و پس از آن بیشتر دیده می‌شوند.

اگرچه سویه آسرولینا (E. acervulina) مستقیماً به سکوم و ایلئوم حمله نمی‌کند، اما برخی شواهد نشان داده‌اند که این عفونت می‌تواند باعث تغییر در تنوع میکروبی سکوم شود.

درمان قطعی کوکسیدیوز

به این نکته توجه داشته باشیم که پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. در سال‌های اخیر، تقویت میکروبیوتای روده با استفاده از پروبیوتیک‌ها (باکتری‌های مفید زنده) و پری‌بیوتیک‌ها (ترکیبات غذایی غیرقابل هضم که رشد باکتری‌های مفید را تحریک می‌کنند) به‌عنوان یک راهکار مؤثر و ایمن برای پیشگیری از کوکسیدیوز مورد توجه قرار گرفته است. میکروبیوتای سالم روده نقش کلیدی در تقویت سیستم ایمنی، بهبود هضم و ممانعت از کلونیزاسیون عوامل بیماری‌زا ایفا می‌کند. وقتی باکتری‌های مفید تقویت می‌شوند، می‌توانند محیط روده را از نظر pH، رقابت برای مواد مغذی و ترشح ترکیبات ضد‌میکروبی به‌گونه‌ای تغییر دهند که تکثیر انگل‌هایی مانند ایمریا با دشواری بیشتری مواجه شود.

در مورد گونه خاص  آیمریا آسرولینا که عمدتاً به روده حمله می‌کند، مصرف سین بیوتیک ها (ترکیب پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها) می‌تواند از طریق چند سازوکار بازدارنده عمل کند:

1. با حفظ یکپارچگی مخاط روده، ورود و جای‌گیری انگل در سلول‌های اپیتلیال را دشوار می‌کند.
2. با تحریک سیستم ایمنی موضعی و افزایش فعالیت سلول‌های ایمنی در روده، توان دفاعی بدن در برابر مراحل مختلف چرخه زندگی انگل افزایش می‌یابد.
3. پروبیوتیک‌ها از طریق رقابت برای اتصال به گیرنده‌های سطحی سلول‌ها و همچنین تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر که خاصیت ضد‌التهابی دارند، شرایط را برای بقای انگل نامناسب می‌کنند.

به همین دلیل، تقویت میکروبیوتای روده نه‌تنها سلامت کلی طیور را ارتقاء می‌دهد بلکه به عنوان یک سد دفاعی طبیعی در برابر کوکسیدیوز عمل می‌کند.

می توان برای تقویت فلور میکروبی روده و بهبود عملکرد کلی دستگاه گوارش از مکمل سین بیوتیک MLC استفاده کرد. این مکمل حاوی پروبیوتیک ها و پری بیوتیک هایی است که به کاهش بروز بیماری های عفونی و جلوگیری از مشکلات گوارشی کمک می کند.

برای اطلاعات بیشتر راجع به مکمل سین بیوتیک MLC کلیک کنید.

برای خرید مکمل سین بیوتیک MLC اینجا را کلیک کنید.

امروزه روش های گوناگون و مدرنی در کنار روش های سنتی و داروهای قدیمی، برای درمان کوکسیدیوز طیور به کار رفته است. بعضی از داروهای شیمیایی قدیمی در طی سال های اخیر دچار مقاومت دارویی شده و اثربخشی گذشته را ندارند. داروی های ضد کوکسیدیوز فراوانی در بازار وجود دارند که دامپزشکان بر اساس وضعیت مرغ های گله و شدت بیماری، از آن ها استفاده می کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به دارو های ضد کوکسیدیوز به پست وبلاگ زیر رجوع کنید.

معرفی تمام دارو های ضدکوکسیدیوز طیور

استفاده از داروهای گیاهی ضد کوکسیدیوز به دلیل عوارض جانبی کمتر، مقاومت دارویی پایینتر و سازگاری بهتر با محیطزیست، ترجیح داده میشود. این داروها همچنین باقیمانده شیمیایی کمتری در محصولات دامی دارند که برای مصرف انسان ایمن تر است. داروهای گیاهی مثل کوکسی فیت ال (Cocci Phyt L) (ضدکوکسیدیوز محلول در آب) به دلیل خواص ضدکوکسیدیوزی، ضدالتهابی و تقویت‌کننده سیستم ایمنی، در درمان کوکسیدیوز مرغ مؤثرند. این دارو که حاوی گیاهان دارویی خاص، اثرات ضدانگلی قوی علیه گونه‌های ایمریا دارد. این محلول خوراکی اثرات قابض و ضدالتهابی نیز دارد که به بهبود سلامت روده و کاهش آسیب‌های ناشی از کوکسیدیوز کمک می‌کند.