در این وبلاگ، هدف بررسی تأثیر چند روش مختلف برای پیشگیری و کنترل بیماری کوکسیدیوز در جوجه‌های گوشتی می باشد. روش های مورد بررسی شامل داروهای ضد کوکسیدیوز، واکسن ها، پروبیوتیک ها، سین‌بیوتیک ها (ترکیبی از پروبیوتیک و پری‌بیوتیک) و داروهای گیاهی هستند.
به طور کلی مطالعات ثابت می کنند که اثرگذاری داروها و افزودنی های خوراکی برای پیشگیری یا درمان بیماری کوکسیدیوز به عوامل مختلفی از جمله نوع افزودنی، منبع آن، مدت زمان استفاده، مقدار مصرف، شدت آلودگی با اووسیست‌ها و نوع انگل ایمریا (Eimeria) و البته مدیریت بهداشت و تغذیه فارم بستگی دارد. بنابراین، برای دستیابی به بهترین نتیجه در شرایط واقعی پرورش، باید انتخاب روش درمان بر اساس شرایط فارم و ارزیابی دقیق علمی انجام شود.
در مجموع، نتایج مطالعات نشان می‌دهد که هر یک از روش‌های پیشگیری و درمان کوکسیدیوز، مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند. بر طبق تحقیقات برخی داروهای های گیاهی مجاز می توانند جایگزین خوبی برای ضدکوکسیدیوزهای شیمیایی باشند.
برای اطلاعات بیشتر راجع به داروی کوکسیدیوز کوکسی فیت ال کلیک کنید
برای خرید ضد کوکسیدیوز مرغ کوکسی فیت ال کلیک کنید
کوکسیدیوز چیست؟
کوکسیدیوز یکی از مشکلات شایع در مرغداری‌ها است که توسط چندین گونه از انگل‌های آیمریا (Eimeria) ایجاد می‌شود. این بیماری سالانه باعث زیان‌های مالی بزرگی برای صنعت پرورش طیور در سراسر جهان می‌شود. این انگل‌ها در سلول های روده تکثیر می‌شوند و باعث اسهال (خونی)، کاهش هضم و جذب غذا، ضعف رشد و تلف شدن پرنده می شوند. تا کنون هفت گونه انگل آیمریا شناسایی شده‌اند که می‌توانند مرغ‌ها را آلوده کنند؛ که از بین آن‌ها ایمریا تنلا (E. tenella)، ایمریا آسرولینا (E. acervulina) و ایمریا ماکسیما (E. maxima) بیشترین شیوع را دارند.
چرخه زندگی انگل: اووسیست‌های غیرعفونی که از طریق مدفوع مرغ دفع می‌شوند، در محیط خارجی و در شرایط مناسب (دمای مناسب، رطوبت کافی و وجود اکسیژن) به فرم عفونی تبدیل می‌شوند. در این مرحله، هر اووسیست حاوی 8 اسپوروزوئیت می‌شود که با خورده شدن توسط مرغ دیگر، می‌تواند چرخه بیماری‌زایی مجددا را شروع کند.
علائم کوکسیدیوز در مرغ ها
این بیماری دستگاه گوارش طیور را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند منجر به اسهال (خونی)، کاهش وزن، بی‌حالی و در موارد شدید، مرگ شود. علائم بیماری بسته به نژاد مرغ، شدت آلودگی و سن حیوان متفاوت است. شناخت علائم اولیه می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از پیشرفت بیماری و مرگ‌ومیر داشته باشد.
علائم رایج بیماری کوکسیدیوز
- اسهال: معمولاً همراه با خون یا مخاط، یکی از شایع‌ترین نشانه‌ها.
- بی‌حالی: کاهش فعالیت، خواب‌آلودگی و بی‌انرژی بودن مرغ (کز کردن یا دور هم جمع شدن جوجه ها).
- کاهش اشتها: تمایل نداشتن به غذا خوردن یا کاهش مصرف غذا.
- کاهش وزن: در نتیجه‌ی سوءجذب مواد غذایی و اسهال مزمن.
- کم‌خونی (رنگ‌پریدگی مخاط‌ها): در موارد شدید به دلیل خون‌ریزی داخلی روده.
- تورم شکم: در برخی موارد شکم طیور متورم به نظر می‌رسد.
- مرگ ناگهانی: در صورت عدم درمان، ممکن است مرغ گوشتی به‌طور ناگهانی تلف شود.
درمان قطعی کوکسیدیوز
در حال حاضر برای کنترل کوکسیدیوز از داروهای مختلفی مانند یونوفورها و سایر کوکسیدیواستات‌ها استفاده می‌شود. با این حال، استفاده طولانی‌مدت و گسترده از این داروها نگرانی‌هایی از جمله ایجاد مقاومت دارویی در انگل‌ها و باقیمانده دارویی در گوشت و تخم‌مرغ، به همراه داشته است. به همین دلیل، تحقیقات زیادی برای یافتن روش‌های جایگزین انجام شده که شامل واکسن‌ها، افزودنی‌های خوراکی، پروبیوتیک‌ها، سین‌بیوتیک‌ها و داروهای گیاهی می‌شوند.
استفاده از واکسن چالش‌هایی به همراه دارد از جمله اینکه می‌تواند حساسیت مرغ ها به عفونت های ثانویه را افزایش دهد، باعث التهاب موضعی شود و رشد و بازده غذایی پرنده را کاهش دهد. به همین دلیل، توجه به افزودنی های خوراکی گیاهی و شیمیایی به عنوان جایگزین یا مکمل واکسن افزایش یافته است.
پروبیوتیک‌ها، میکروارگانیسم‌های زنده و غیر بیماری‌زا هستند که می‌توانند تعادل میکروبی روده را حفظ کنند. آن ها از راه هایی مانند رقابت با باکتری های مضر، تولید مواد ضد باکتری، تحریک سیستم ایمنی و کاهش آسیب های روده ای عمل می کنند. مطالعات مختلفی به بررسی فواید پروبیوتیک ها در برابر کوکسیدیوز پرداخته اند. به عنوان مثال، گزارشی در سال 2020 اعلام کرد که افزودن پروبیوتیک باسیلوس سوبتیلیس (Bacillus subtilis) به خوراک باعث بهبود ایمنی روده و کاهش آسیب های بافتی در مرغ های آلوده به انگل ایمریا ماکسیما (E. maxima) شد.
سین‌بیوتیک‌ها ترکیبی از پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها (مواد خوراکی که توسط پروبیوتیک ها تجزیه و مصرف می شوند) هستند که به طور خاص باعث رشد باکتری های مفید روده می شوند. سین بیوتیک ها نیز مانند پروبیوتیک ها در مقابله با ایمریا اثرات بازدارنده دارند و به عنوان یک روش نوین در پیشگیری کوکسیدیوز در حال بررسی هستند. سین بیوتیک ها ممکن است در شکل پور مخلوط در خوراک و یا پودر قابل حل در آب مصرف شوند.
برای اطلاعات بیشتر راجع به سین بیوتیک MLC پی کلیک کنید
برای خرید مکمل سین بیوتیک MLC پی کلیک کنید
همچنین، مطالعات نشان دادند که سین بیوتیک های بر پایه لاکتوباسیلوس (مثل سین بیوفیت پی (Synbio Phyt P) یا سین بیوتیک MLC) می توانند ایمنی موضعی روده را در برابر کوکسیدیوز افزایش دهند. این سین بیوتیک ها با بهبود جذب مواد غذایی و تنظیم فلور میکروبی روده به بهبود دستگاه گوارش طیور بعد از درمان کوکسیدیوز کمک می کنند.
برای اطلاعات بیشتر راجع به سین بیوتیک مرغ سین بیوفیت پی کلیک کنید
برای خرید مکمل سین بیوتیک طیور سین بیو فیت پی کلیک کنید
بعضی دارو های گیاهی نیز خواص ضد کوکسیدیوز قوی از جمله کاهش آسیب به روده، بهبود سلامت گوارش و کمک به رشد بهتر پرنده از خود نشان داده‌اند. به‌طور خاص، داروی گیاهی نظیر کوکسی فیت ال (Cocci PHYT L) که به صورت محلول خوراکی موجود هستند؛ با ممانعت از رشد و تکثیر اووسیست های بیماری زا در درمان قطعی بیماری کوکسیدیوز موثر هستند.
داروی کوکسیدیوز مرغ
برای درمان کوکسیدیوز در طی دهه اخیر روش های متعدد و متنوعی ابداع شده. دامپزشکان با توجه به شرایط فارم، شرایط گله و شدت بیماری بهترین گزینه درمان را تشخیص می دهند و با توجه به آن ممکن است از داروهای گیاهی یا شیمیایی استفاده کند.
همچنین ممکن است است افزودنی های خوراک و مکمل های پروبیوتیک و سین بیوتیک برای از بین بردن عوارض گوارشی و بهبود کارکرد روده استفاده شود. پروبیوتیک ها کمک می کنند تا مشکل کاهش ضریب تبدیل خوراک که معمولا در طول بیماری کوکسیدیوز در طیور ایجاد می شود، بهبود یابد.
با توجه به اهمیت بالای چالش مقاومت ضد میکروبی و گسترش شدید آن در پی استفاده بی رویه از ضدکوکسیدیوزهای شیمیایی و سایر دارو های ضد میکروبی، استفاده از داروهای شیمیایی در بسیاری از کشور ها ممنوع یا محدود شده است.
بسیاری از این دارو ها دارای دوره منع مصرف هستند. دوره منع مصرف دارو (Withdrawal Period) به مدت زمانی گفته می‌شود که باید پس از تجویز یا استفاده از یک دارو در طیور سپری شود تا باقی مانده های دارو در بدن و تخم مرغ به سطح ایمن و مجاز برسد. این دوره به منظور اطمینان از این است که محصولات مرغ برای مصرف انسانی بی خطر باشند و حاوی مقادیر غیرمجاز باقی مانده های دارویی نباشند.
از این رو در دهه اخیر توجه ویژه ای به دارو های گیاهی شده است. دامپزشکان، داروسازان و متخصصان تغذیه دریافتند بسیاری از دارو های گیاهی مجاز مثل کوکسی فیت (Cocci Phyt) خواص ضد پروتوزوآ یی قوی دارند و با مکانیسم های متعدد باعث از بین رفتن انگل می شوند.
برای اطلاعات بیشتر راجع به داروی ضد کوکسیدیوز گیاهی کوکسی فیت کلیک کنید
برا خرید داروی ضد کوکسیدیوز گیاهی کوکسی فیت اینجا را کلیک کنید
