توکسوپلاسموز در گربه یک بیماری انگلی است که توسط تکیاختهی Toxoplasma gondii ایجاد میشود. این انگل یکی از شایعترین انگلها در پستانداران است و گربهها نقش مهمی در چرخه حیات آن دارند. این انگل از نظر دامپزشکی و پزشکی اهمیت دارد چراکه اووسیستهای دفع شده انگل میتوانند حیوانات و انسانها را مبتلا کنند.
توکسوپلاسما چیست
این انگل یک پاتوژن درونسلولی اجباری است؛ یعنی برای تکثیر باید وارد سلولهای میزبان شود. گربهها به عنوان میزبان قطعی برای این انگل هستند و تنها در بدن آنها چرخه تولیدمثل این انگل کامل میشود.
گربهها بعد از خوردن گوشت خام یا حیوانات آلوده (مانند موش یا پرندگان) آلوده میشوند. در رودهی گربه، انگل چرخه تولید مثلی خود را طی میکند و اووسیستها به مدفوع میریزد. این اووسیستها میتوانند ماهها تا سالها در محیط زنده بمانند و سایر حیوانات یا انسانها را آلوده کنند.
“ گربههای مبتلا به توکسوپلاسموز معمولاً علائم ندارند و اغلب ناقل بدون علامت هستند.”
چرخه زندگی توکسوپلاسما گوندی
توکسوپلاسما گوندی دارای چرخه زندگی پیچیدهای است که برای تکمیل آن به میزبان نهایی (گربهها) و میزبان واسط (دامها، انسان یا جوندگان) نیاز دارد.
گربهها از دو راه اصلی آلوده میشوند:
- خوردن بافتهای آلودهی جانواران (مثلاً هنگام شکار و خوردن طعمه)
- خوردن مستقیم اووسیستهای انگل (از خاک، آب یا گیاهان آلوده به مدفوع گربه).
روشهای اصلی که انسانها از طریق آنها به توکسوپلاسما آلوده میشوند عبارتند از:
- خوردن گوشت نیمپز یا خام حاوی کیستهای انگل
- خوردن اووسیستها از طریق آلودگی مدفوعی غذا، دستها، …
علائم بیماری توکسوپلاسموز در گربه
در اکثر موارد توکسوپلاسموز، گربههای آلوده هیچ علامتی نشان نمیدهند. در مواردی که انگلها در بافتها پخش شود یا سیستم ایمنی ضعیف باشد، ممکن است علائم متعددی از جمله موارد زیر دیده شود (این علائم بسته به محل تهاجم انگل در بدن متفاوت هستند و ممکن است شدید باشند):
- تب، بیاشتهایی، بیحالی
- مشکلات تنفسی
- علائم چشمی مانند التهاب بخشهای مختلف چشم
- درگیری سیستم عصبی مرکزی (بیتعادلی، تشنج و تغییرات رفتاری)
- زردی، التهاب کبد
“علائم توکسوپلاسموز بیشتر در بچه گربهها و گربههای با سیستم ایمنی تضعیف شده (مثلا مبتلا به FIV/FeLV) دیده میشود و سایر گربهها معمولا علائمی ندارند. “
تشخیص توکسوپلاسموز توسط دامپزشکان در گربهها
تشخیص توکسوپلاسموز میتواند چالشبرانگیز باشد، زیرا اووسیستها به ندرت در آزمایشهای روتین مدفوع شناسایی میشوند و حتی اگر اووسیست شناسایی شود، به این معنا نیست که گربه نیاز به درمان دارد. به طور کلی تشخیص از دو روش زیر انجام میشود:
- شناسایی مستقیم اووسیست در مدفوع
- آزمایش اندازهگیری تیتر آنتی بادی در خون
تشخیص دقیق نیازمند ترکیب تستهای بالینی، آزمایشگاهی و تصویربرداری است.
علائم توکسوپلاسما در انسان
توکسوپلاسموز در انسان اغلب بدون علامت است و در بیش از ۸۰ درصد افراد آلوده هیچ نشانه بالینی مشخصی ندارد. در افرادی که سیستم ایمنی سالمی دارند، اگر علائم ظاهر شوند معمولاً خفیف بوده و شباهت زیادی به یک بیماری ویروسی ساده دارند. این علائم میتوانند شامل تب خفیف، احساس خستگی و بیحالی، سردرد، دردهای عضلانی و تورم غدد لنفاوی بهویژه در ناحیه گردن باشند. این علائم معمولاً طی چند هفته تا چند ماه بدون نیاز به درمان خاصی بهبود مییابد.
در زنان باردار، عفونت توکسوپلاسما اغلب بدون علامت یا با علائم خفیف مشابه افراد سالم بروز میکند، اما اهمیت بالینی آن به دلیل خطر انتقال انگل به جنین بسیار بالاست. عفونت در دوران بارداری میتواند منجر به سقط جنین، زایمان زودرس یا ابتلای جنین به توکسوپلاسموز مادرزادی شود.
آیا نگهداری گربه برای زنان خطرناک است؟
برخلاف باور رایج، خوشبختانه نگهداری گربه بهخودیخود برای زنان باردار خطرناک نیست و داشتن گربه به معنی ابتلای حتمی به توکسوپلاسموز نیست. ابتلا به توکسوپلاسما بیشتر از طریق مصرف گوشت خام یا نیمپز، سبزیجات شستهنشده و خاک آلوده رخ میدهد تا تماس مستقیم با گربه.
از طرف دیگر، گربهها تنها در مدت کوتاهی پس از اولین آلودگی خود، انگل را به صورت اووسیست در مدفوع دفع میکنند و پس از آن معمولاً دیگر ناقل محسوب نمیشوند. علاوه بر این، اووسیستهای دفع شده بلافاصله عفونی نیستند و برای عفونی شدن به ۱ تا ۵ روز زمان نیاز دارند؛ بنابراین تماس ساده با خود گربه یا نوازش آن خطری ایجاد نمیکند. خطر بالقوه بیشتر مربوط به تمیز کردن جعبه خاک گربه بدون رعایت اصول بهداشتی است.
برای کاهش خطر در دوران بارداری توصیه میشود جعبه خاک گربه توسط فرد دیگری تمیز شود یا در صورت لزوم، با دستکش و شستوشوی کامل دستها انجام گیرد و این کار به صورت روزانه انجام شود. همچنین بهتر است برای گربه از غذای پخته یا تجاری استفاده شود و از گوشت خام استفاده نشود.
درمان توکسوپلاسما
جهت درمان این بیماری از مجموعهای از داروهای ضد انگل و حمایتی استفاده میشود. کوکسی فیت ال داروی گیاهی ضد انگل و آنتریت حیوانات خانگی است. کوکسی فیت ال با بهرهگیری از ترکیبات مؤثره گیاهی مانند آرتمیزینین (آرتمیزیا)، آلیسین (سیر) و تانن (جفت بلوط) اثرات ضدانگلی خود را از طریق مکانیسمهای متعدد اعمال میکند. آرتمیزینین با تولید رادیکالهای آزاد، ساختارهای حیاتی انگل مانند دیواره سلولی انگل را تخریب کرده و دفع اووسیست را کاهش میدهد. آلیسین نیز چرخه زندگی آنها را مختل میکند. این اثرات بهصورت همافزا منجر به کنترل مؤثر توکسوپلاسما شده و از بروز و انتقال آن جلوگیری میکند.
برای اطلاعات بیشتر کوکسی فیت ال اینجا کلیک کنید.
برای خرید محصول کوکسی فیت ال اینجا کلیک کنید.
