رنگ ادرار سگ می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت سلامتی او باشد. ادرار زرد روشن تا کهربایی معمولاً طبیعی است، اما رنگ هایی مثل زرد تیره، قرمز، قهوه ای یا بی رنگ ممکن است نشانه عفونت، کم‌آبی، مشکلات کلیوی یا بیماری‌های خطرناک دیگر باشد که سلامتی حیوان خانگی را تهدید می کند. در این وبلاگ به سوالات زیر پاسخ می دهیم.
- چرا ادرار سگم تیره شده؟
- ادرار زرد سگ نشانه چیست؟
- علت تغییر رنگ در ادرار سگ چیست؟
- دلیل هر کدام از رنگ های مختلف ادرار سگ چیست؟
علت زرد بودن ادرار سگ
ادرار سگ‌ها به‌طور طبیعی زرد یا زرد کمرنگ است و رنگ آن عمدتاً به‌دلیل وجود ترکیبی به نام اوروکروم (urochrome) می‌باشد. اوروکروم یک رنگدانه زرد محلول در آب است که مسئول رنگ طبیعی زرد ادرار در انسان و حیوانات (از جمله سگ‌ها) می‌باشد. در واقع ابتدا بیلی‌روبین تولید می‌شود و سپس از طریق فرآیندهای متابولیکی بیشتر، به اوروکروم تبدیل می‌گردد.
اوروکروم حاصل تجزیه کراتین و متابولیت‌های هِم (heme) در بدن، طی متابولیسم نرمال کبد و کلیه می باشد. هِم یک مولکول حاوی آهن است که در ساختار هموگلوبین، میوگلوبین، آنزیم‌های سیتوکروم و برخی دیگر از پروتئین‌ها یافت می‌شود.
تغییر در رنگ ادرار می‌تواند بازتاب‌دهنده تغییراتی در متابولیسم، سن، نژاد یا استرس باشد. یک از مواردی که می تواند علت کدر شدن رنگ ادرار سگ شود تاثیر سن در عملکرد کلیه‌ها است. با افزایش سن، ظرفیت کلیه‌ها در تصفیه و تنظیم غلظت ادرار کاهش می‌یابد. با بالا رفتن سن، غلظت ادرار تمایل به افزایش دارد و در نتیجه ادرار قدری زردتر می‌شود . سگ ها نژاد های مختلفی دارند و ساختار متابولیکی هر کدام از آن ها با یکدیگر متفاوت است. برخی نژادها مانند داشهنود (Dachshund) یا بولداگ (Bulldog) به‌دلیل تفاوت در متابولیسم کلیوی، ممکن است در شرایط طبیعی، ادرار با غلظت بالاتری تولید کنند. اگرچه شواهد مستقیم محدود است، علائم بالینی از جمله شروع زودهنگام سنگ‌های ادراری در این نژادها قابل انتظار است.
استرس حاد و مزمن می تواند باعث اختلال در عملکرد کلیه و مجاری ادراری او دارد. هورمون کورتیزول در پاسخ به استرس ترشح می‌شود و می تواند در افزایش حجم ادرار تاثیر داشته باشد؛ چون بازجذب آب در کلیه‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین ممکن است دفع پتاسیم و سدیم از طریق ادرار را تغییر دهد. تغییرات هورمونی در سگ ماده نیز می توانند از عوامل تاثیر گذار باشند. چرخه فحلی، حاملگی یا مصرف داروهای هورمونی می‌تواند جریان آب و الکترولیت‌ها را تغییر دهد. این تغییرات ممکن است باعث افزایش موقتی غلظت ادرار و تیرگی رنگ آن شود، اگر چه برای اثبات این احتمال، تحقیقات بالینی بیشتری لازم است.
کیفیت محیط و شرایط آب و هوایی نیز می تواند دلیلی برای تغییر رنگ شوند. در مناطق گرم و خشک یا دسترسی محدود به آب، سگ‌ها با فقدان خفیف آب بدن مواجه می‌شوند که حتی بدون علائم مشخص کم‌آبی، می‌تواند باعث افزایش غلظت رنگدانه‌های ادرار شود.
اگر تغییر رنگ ادرار سگ با علائمی مانند درد، بی‌حالی، کاهش اشتها یا تغییر در رفتار همراه است، ضروری است که در اسرع وقت با دامپزشک مشورت کنید.
علل تغییر رنگ ادرار در سگ
از تغییر رنگ ادرار سگ می‌توان اطلاعاتی راجع به وضعیت سلامتی او به دست آورد و علت مشکلات جسمی و بیماری ها را تشخیص داد. بعضی وقت ها تغییر رنگ ادرار عادی و بی‌خطر است اما در برخی موارد ممکن است غیرعادی و نگران‌کننده باشد. رنگ ادرار سگ در حالت عادی زرد کم رنگ یا کهربایی است اما ممکن است به دلیل مصرف برخی دارو ها یا مکمل ها به رنگ نارنجی یا صورتی در بیاید.
معمولا در اثر مصرف زیاد آب ادرار سگ شفاف تر می شود و در حالت کم آبی رنگ زرد آن به تیره متمایل می شود. برخی دارو ها (مانند آنتی بیوتیک ها و دارو های ضدالتهاب) و مکمل ها (مثل ویتامین B) باعث تغییر رنگ موقتی ادرار می شوند که البته این موارد معمولا بی خطر هستند. اگر این تغییرات مکرر تکرار شوند و سگ علائم دیگری مثل بی‌حالی، استفراغ یا تغییر رفتار نداشته باشد، معمولاً جای نگرانی نیست. اما اگر تغییر رنگ ادرار مداوم باشد یا با علائم دیگری همراه شود، ممکن است نشانه مشکل جدی در سلامت او باشد.
برای مثال، ادرار قرمز یا صورتی ممکن است به دلیل وجود خون باشد که معمولاً ناشی از عفونت ادراری، سنگ مثانه یا حتی تومور است. همچنین، ادرار قهوه‌ای تیره یا نارنجی ممکن است به مشکلات کبدی یا کم‌آبی شدید مرتبط باشد و نیاز به بررسی فوری دارد، به‌ویژه اگر با زردی مخاطات بدن یا بی‌حالی همراه باشد.
در ادامه برخی از دلایل تغییر رنگ ادرار سگ اشاره می کنیم:
- هیدراتاسیون ناکافی:
کمبود مصرف آب باعث غلیظ شدن ادرار می‌شود که می‌تواند رنگ آن را به زرد تیره یا حتی قهوه‌ای روشن تغییر دهد. اطمینان از دسترسی سگ به آب کافی برای حفظ رنگ طبیعی ادرار (زرد روشن تا کهربایی) ضروری است.
- عفونت‌های ادراری:
عفونت های مثانه، کلیه یا مجاری ادراری می‌توانند باعث تغییر رنگ ادرار شوند، به ویژه اگر همراه با خون یا چرک باشند که ادرار را کدر یا قرمز می‌کند. علائم همراه ممکن است شامل تکرر ادرار یا درد هنگام دفع باشد.
- بیماری های کبدی:
مشکلات کبدی، مانند هپاتیت یا انسداد مجاری صفراوی، می توانند باعث تجمع بیلی‌روبین در بدن شوند که ادرار را به رنگ زرد تیره یا نارنجی تغییر می‌دهد. این وضعیت ممکن است با علائم دیگری مانند زردی پوست یا چشم‌ها همراه باشد.
- مصرف برخی مواد غذایی یا داروها:
برخی مواد غذایی می‌توانند رنگ ادرار را به قرمز یا صورتی تغییر دهند. همچنین، برخی داروها یا مکمل‌های ویتامینی مانند ویتامین (B6) ممکن است رنگ ادرار را به زرد روشن یا نارنجی تغییر دهند. این تغییرات معمولاً بی‌ضرر هستند.
- سنگ‌های مثانه یا کلیه:
وجود سنگ ها در سیستم ادراری می تواند باعث تحریک و خونریزی شود که منجر به تغییر رنگ ادرار به قرمز یا قهوه‌ای می‌شود. این وضعیت اغلب با درد و مشکل در دفع ادرار همراه است.
- مسمومیت یا مواد سمی:
مصرف مواد سمی، مانند سموم موش یا برخی گیاهان، می‌تواند باعث تغییر رنگ ادرار (مانند قرمز یا قهوه‌ای) به دلیل آسیب به سیستم ادراری یا خونریزی داخلی شود. این حالت نیاز به توجه فوری دامپزشکی دارد.
برای آگاهی از سمومی که برای سگ ها خطرناک هستند به پست وبلاگ زیر رجوع کنید.
سم کشنده سگ و روش های جلوگیری از مسمومیت
توصیه مهم: اگر تغییر رنگ ادرار سگ شما مداوم است یا با علائمی مانند درد، بی‌حالی، کاهش اشتها یا تغییر در رفتار همراه است، ضروری است که در اسرع وقت با دامپزشک مشورت کنید. آزمایش ادرار و معاینات بالینی می توانند به شناسایی دقیق علت و درمان مناسب کمک کنند.
تفسیر رنگ ادرار سگ ها
1. ادرار زرد کمرنگ
- علت: طبیعی است.
- اقدامات: نیازی به اقدام خاصی نیست.
2. ادرار زرد تیره
- علت: کم‌آبی بدن (دهیدراسیون) یا ادرار غلیظ شده.
- اقدامات: اگر دلیل ادرار زرد پررنگ در سگ‌ها کم‌آبی بدن باشد و با نشانه‌هایی مانند کاهش انرژی، خشکی لثه‌ها و کاهش اشتها همراه است و با تأمین آب کافی یا سرم‌درمانی (سرم تراپی) برطرف می‌شود.
3. ادرار زرد روشن
- علت: مصرف برخی غذاها یا مکمل‌ها.
- اقدامات: نظارت کنید و در صورت ادامه دار بودن تغییر رنگ، با دامپزشک تماس بگیرید.
4. ادرار شفاف و بی‌رنگ
- علت‌ها: مصرف بیش از حد آب، مشکلات کلیوی، دیابت، بیماری سندروم کوشینگ.
- اقدامات: در صورت تداوم و دفعات بالای ادرار، مراجعه به دامپزشک ضروری است.
5. ادرار قهوه ای یا سیاه
- علت‌ها: گرمازدگی، تروما، عفونت ادراری، سنگ مثانه، رابدومیولیز (Rhabdomyolysis)، آنمی کم خونی همولیتیک (Hemolytic anemia).
- اقدامات: فوراً به دامپزشک مراجعه شود.
6. ادرار سبز
- علت‌ها: بیماری شدید کبدی، برخی عفونت‌های ادراری خاص (مثل سودوموناس آئروژینوزا).
- اقدامات: فوراً نیاز به بررسی دامپزشکی دارد.
7. ادرار نارنجی
- علت‌ها: غلظت بالای بیلی‌روبین، مشکلات کبد یا کیسه صفرا، تخریب گلبول‌های قرمز، دهیدراسیون.
- اقدامات: مراجعه فوری به دامپزشک ضروری است.
8. ادرار قرمز یا صورتی
- علت‌ها: وجود خون در ادرار، عفونت ادراری، سنگ مثانه، مشکلات پروستات (در سگ نر)، دوران فحلی (در سگ ماده)، مسمومیت با سم موش، تروما یا آسیب به مثانه، سرطان های دستگاه ادراری.
- اقدامات: در اکثر موارد فوراً باید به دامپزشک مراجعه شود. تنها در صورتی که حیوان ماده در دوران فحلی باشد، نیاز به نگرانی نیست.
سنگ‌های ادراری می‌توانند موجب رنگ تیره یا خونی شدن ادرار شوند که با درد و دشواری در ادرار کردن همراه است. درمان آن شامل رژیم غذایی خاص، داروهای دفع سنگ کلیه (لاوارن) و گاهی جراحی است. در مجموع، مشاهده مکرر ادرار زرد تیره همراه با علائم دیگر نیازمند مراجعه فوری به دامپزشک برای تشخیص و درمان دقیق است.
9. ادرار کدر یا ابری
- علت‌ها: عفونت مجاری ادراری، وجود کریستال یا موکوس (مخاط) در ادرار.
- اقدامات: نیاز فوری به بررسی دامپزشکی دارد.
همانطور که اشاره شد عفونت‌های مجاری ادراری یکی از دلایل شایع رنگی شدن ادرار سگ هستند که با تکرر ادرار، درد و گاهی بوی بد یا خون در ادرار همراه هستند و دامپزشک ممکن است درمان آنتی‌بیوتیکی انجام دهد. برای پیشگیری و کمک به بهبود عفونت مجاری ادراری سگ و تقویت عملکرد کلیه می توان از داروهای گیاهی بی خطر مثل لاوارن (Lavaren) استفاده کرد. این قطره خوراکی با خواص ادرارآور طبیعی، به دفع سموم از طریق ادرار کمک کرده و به پاکسازی کلیه‌ها کمک می‌کند و با کاهش التهاب و ضدعفونی مجاری ادراری به درمان عفونت کمک می کند. این دارو سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هاست که به کاهش استرس اکسیداتیو در کلیه‌ها کمک کرده و فرایند دتوکس طبیعی بدن را تقویت می‌کند.
برای اطلاعات بیشتر راجع به داروی تقویت کلیه سگ کلیک کنید.
برای خرید داروی تقویت کلیه لاوارن اینجا را کلیک کنید.
