بیماری های قلبی در دام و طیور

بیماری‌های قلبی در دام‌ها و طیور از جمله چالش‌های مهمی هستند که سلامت و بهره‌وری این حیوانات را تحت تأثیر قرار می‌دهند. عوامل متعددی مانند شرایط محیطی، تغذیه نامناسب، ژنتیک و عفونت‌ها می‌توانند در بروز این بیماری‌ها نقش داشته باشند. در این نوشته، به بررسی انواع بیماری‌های قلبی در دام‌ها و طیور، علائم آن‌ها و راه‌های درمانی می‌پردازیم. 

بیماری‌های قلبی در دام‌ها

دام‌ها مانند گاوها، گوسفندان و سایر حیوانات اهلی ممکن است به دلیل شرایط نامساعد محیطی، تغذیه نادرست یا عوامل ژنتیکی دچار مشکلات قلبی شوند. این بیماری‌ها می‌توانند تأثیرات منفی قابل توجهی بر سلامت دام و کاهش تولیدات آن‌ها داشته باشند. بیماری قلبی در گاوها یکی از مشکلات جدی در دامپزشکی است. پیش‌آگهی بیماری‌های قلبی در گاوها چندان واضح نیست و در بیشتر موارد، دام‌های مبتلا به نارسایی قلبی سرانجام از بین می‌روند به همین دلیل پیشگیری بر درمان ارجحیت دارد.

قلب گاو از سه بخش اصلی تشکیل شده است: پریکارد (لایه خارجی قلب)، میوکارد (عضله قلب) و اندوکارد (لایه داخلی قلب). بیماری‌های قلبی در گاوها می‌توانند هر یک از این بخش‌ها را تحت تأثیر قرار دهند، اگرچه بیماری‌های مربوط به سیستم هدایت الکتریکی قلب نادر هستند.

برخی از شایع‌ترین بیماری‌های قلبی در دام‌ها عبارتند از:

۱. نارسایی قلبی (Heart Failure)

نارسایی قلبی (Heart Failure یا HF) مرحله نهایی بسیاری از بیماری‌های قلبی محسوب می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که قلب دیگر قادر به جبران مشکلات عملکردی خود نباشد. این وضعیت در نهایت می‌تواند منجر به کاهش بهره‌وری، مشکلات سلامتی شدید و حتی مرگ دام شود. نارسایی قلبی زمانی رخ می‌دهد که قلب قادر به پمپاژ مؤثر خون به بافت‌ها و اندام‌های بدن نباشد. این مشکل ممکن است به دلیل بیماری‌های دریچه‌ای، مسمومیت‌ها یا اختلالات عروقی ایجاد شود. علائم این بیماری شامل غش کردن، ضعف عمومی، کاهش اشتها، تورم در ناحیه شکم یا پاها و تنگی نفس است. دام‌های مبتلا به نارسایی قلبی معمولاً زود خسته می‌شوند و توانایی انجام فعالیت‌های روزمره خود را از دست می‌دهند.

۲. بیماری‌های دریچه‌ای قلب (Valvular Heart Disease)

در گاوها و گوسفندان، مشکلات مربوط به دریچه‌های قلب از جمله دلایل اصلی بیماری‌های قلبی است. این مشکلات می‌توانند منجر به نارسایی قلبی و اختلال در گردش خون شوند. علائم این بیماری شامل خستگی سریع، تنگی نفس و کاهش تولید است.

۳. آترواسکلروزیس (Atherosclerosis)

آترواسکلروزیس به ضخیم شدن و سفت شدن دیواره‌های شریان‌ها گفته می‌شود که معمولاً به دلیل تجمع چربی‌ها، کلسیم و سایر مواد زائد در شریان‌ها ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند جریان خون را کاهش داده و در نهایت به نارسایی قلبی منجر شود. دام‌هایی که رژیم غذایی پرچرب دارند، بیشتر در معرض این بیماری قرار می‌گیرند.

۴. گشادشدگی قلب (Dilated Cardiomyopathy)

این بیماری به ویژه در برخی نژادهای گاو دیده می‌شود. در این حالت، قلب به‌طور غیرطبیعی گشاد شده و توانایی پمپاژ خون را از دست می‌دهد. علائم این بیماری شامل ضعف، بی‌حالی و کاهش توانایی در انجام فعالیت‌های روزانه است.

۵. مسمومیت‌ها و مواد سمی

مصرف مواد سمی مانند سموم گیاهی، یونوفورها، نیترات‌ها یا داروهای شیمیایی می‌تواند به عضله قلب آسیب برساند و عملکرد آن را مختل کند. دام‌های مبتلا معمولاً علائم نارسایی قلبی را نشان می‌دهند و نیاز به درمان فوری دارند.

بیماری‌های قلبی در طیور

طیور نیز مانند دام‌ها ممکن است به بیماری‌های قلبی مبتلا شوند. این بیماری‌ها اغلب به دلیل استرس، تغذیه نامناسب یا شرایط محیطی نامساعد ایجاد می‌شوند. برخی از بیماری‌های قلبی شایع در طیور عبارتند از:

۱. کاردیومیوپاتی (Cardiomyopathy)

کاردیومیوپاتی به دو شکل هیپرتروفیک (ضخیم شدن عضله قلب) و دیلاته (گشادشدگی قلب) دیده می‌شود. هر دو نوع این بیماری می‌توانند عملکرد قلب را مختل کرده و توانایی پمپاژ خون را کاهش دهند.

۲. آریتمی‌های قلبی (Arrhythmias)

آریتمی به اختلال در ریتم ضربان قلب گفته می‌شود که ممکن است به دلیل استرس، عوامل ژنتیکی یا بیماری‌های دیگر ایجاد شود. این مشکل می‌تواند به نارسایی قلبی و سایر عوارض جدی منجر شود.

۳. لخته‌های خون (Thrombosis)

تشکیل لخته‌های خون در رگ‌های قلبی یا سایر بخش‌های بدن می‌تواند جریان خون را مسدود کرده و به قلب و اندام‌ها آسیب برساند. این مشکل معمولاً به دلیل التهاب یا عفونت‌ها ایجاد می‌شود.

۴. فشار خون بالا (Hypertension)

فشار خون بالا در طیور می‌تواند به قلب و عروق آسیب برساند. این وضعیت اغلب به دلیل استرس، چاقی یا تغذیه نامناسب ایجاد می‌شود.

عوامل مؤثر در بیماری‌های قلبی دام و طیور

عوامل متعددی می‌توانند در بروز بیماری‌های قلبی نقش داشته باشند، از جمله:

• تغذیه نامناسب: رژیم غذایی ناسالم و پرچرب می‌تواند سیستم گردش خون را تحت تأثیر قرار دهد.
• استرس: شرایط استرس‌زا مانند حمل و نقل یا تغییرات محیطی می‌توانند ضربان قلب و فشار خون را افزایش دهند.
• عوامل ژنتیکی: برخی نژادها بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های قلبی هستند.

پیشگیری و درمان

برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی در دام‌ها و طیور، رعایت نکات زیر ضروری است:

• تغذیه متعادل: ارائه رژیم غذایی سالم و متعادل به حیوانات.
• کاهش استرس: ایجاد محیطی آرام و بدون تنش برای دام‌ها و طیور. برای کاهش استرس حیوانات در حمل و نقل، مراجعه به دامپزشک و واکسن زدن می توانید از داروی گیاهی ضد استرس نوروکالم استفاده کنید. این داروی گیاهی با خواص آرامبخش خود باعث کاهش استرس و اضطراب در حیوانات می شود.
• معاینات دوره‌ای: انجام معاینات منظم توسط دامپزشک برای تشخیص زودهنگام بیماری‌ها.

درمان این بیماری‌ها بستگی به نوع و شدت آن دارد و ممکن است شامل استفاده از داروها، تغییر رژیم غذایی یا بهبود شرایط زندگی حیوانات باشد.

مرگ ناگهانی مرغ

سندرم مرگ ناگهانی (SDS یا Sudden death syndrome) یا سکته مرغ که به عنوان بیماری فلیپ اوور(Flip-Over) نیز شناخته می شود، وضعیتی است که در درجه اول جوجه های گوشتی با رشد سریع را تحت تاثیر قرار می دهد. مشخصه این بیماری مرگ ناگهانی و غیرمنتظره پرندگان به ظاهر سالم است، اغلب بدون علائم قبلی بیماری .SDS معمولاً در پرندگان بین 2 تا 4 هفتگی رخ می دهد و نرها بیشتر از ماده ها مبتلا می شوند.

علت دقیق SDS به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که چندین عامل در این امر نقش دارند

1. سرعت رشد سریع: جوجه های گوشتی با رشد سریع، احتمالاً به دلیل استرس متابولیک، حساس تر هستند.
2. عوامل تغذیه ای: عدم تعادل در الکترولیت ها، ویتامین ها یا مواد معدنی ممکن است نقش داشته باشد.
3. استرس متابولیک: رژیم های غذایی پر انرژی و افزایش سریع وزن می تواند سیستم قلبی عروقی را تحت فشار قرار دهد.
4. استرس محیطی: تهویه ضعیف، تراکم بالا و دمای شدید ممکن است شرایط را تشدید کند.
5. استعداد ژنتیکی: برخی از سویه های جوجه های گوشتی ممکن است به دلیل پرورش انتخابی برای رشد سریع بیشتر مستعد ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی (SDS) باشند.

درمان سکته مرغ 

استفاده از داروهای گیاهی مانند نیگروکس که حاوی ترکیبات موثره زالزالک و سیر است، می‌تواند به بهبود عملکرد قلب و عروق کمک کند. زالزالک با افزایش جریان خون و تنظیم فشار خون، و سیر با خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی، نقش مؤثری در سلامت قلب ایفا می‌کنند. این دارو با تقویت عملکرد قلب از بروز سندروم مرگ ناگهانی و آسیت جلوگیری می کند. تشخیص به‌موقع و مدیریت صحیح بیماری‌های قلبی در دام‌ها و طیور می‌تواند به حفظ سلامت و بهره‌وری آن‌ها کمک کند. دامداران و پرورش‌دهندگان باید همواره به علائم هشداردهنده توجه کرده و در صورت نیاز از مشاوره دامپزشک استفاده کنند.

برای اطلاعات بیشتر راجع به داروی تقویت قلب حیوانات نیگروکس کلیک کنید.