کوکسیدیوز یکی از بیماری‌های مهم انگلی در صنعت طیور است که توسط گونه‌های مختلف ایمریا (.Eimeria spp) ایجاد می‌شود. این بیماری اغلب با انتریت نکروتیک ناشی از کلستریدیوم پرفرینجنز در ارتباط است و منجر به خسارات اقتصادی قابل توجهی می‌شود. بر اساس بررسی‌های اخیر، کوکسیدیوز با آسیب به اپیتلیوم روده، زمینه را برای عفونت‌های ثانویه مانند انتریت نکروتیک فراهم می‌کند. با علایمی مانند اسهال خونی، کاهش رشد و افزایش تلفات (تا ۳۳%) همراه است و درمان و پیشگیری شامل داروهای ضد کوکسیدیوز، افزودنی‌های طبیعی (سین بیوتیک ها و داروهای گیاهی، اسیدهای آلی) و واکسن‌های تخفیف حدت یافته است. کنترل کوکسیدیوز با مدیریت یکپارچه، شدت انتریت نکروتیک را کاهش می‌دهد و عملکرد تولید را بهبود می‌بخشد.
علایم کوکسیدیوز در مرغ گوشتی
کوکسیدیوز در مرغ‌های گوشتی، به ویژه در سنین پایین، علایم متنوعی ایجاد می‌کند که اغلب با کاهش عملکرد و افزایش مرگ‌ومیر همراه است. این بیماری با آسیب به سلول‌های مخاطی روده، افزایش نفوذپذیری سلولی و نشت پروتئین‌های پلاسما همراه است که منجر به اختلال در هضم و جذب مواد مغذی می‌شود. علایم ظاهری شامل کاهش نرخ رشد، بی حالی، کاهش وزن، کاهش کارایی خوراک افزایش ضریب تبدیل خوراک یا FCR و عدم یکنواختی وزن در گله است. در موارد شدید، اسهال آبکی یا مخاطی همراه با خون مشاهده می‌شود که می‌تواند منجر به کم‌آبی و ضعف عمومی شود.
علاوه بر این، کوکسیدیوز زمینه را برای عفونت‌های ثانویه مانند انتریت نکروتیک (Necrotic enteritis) فراهم می‌کند.
ایمریا با اختلال و نفوذ در بافت دیواره روده، پروتئین‌های پلاسما را آزاد می‌کند که منبع غذایی برای باکتری کلستریدیوم پرفرینجنز (Clostridium perfringens) می‌شود و تولید سم توسط این باکتری را افزایش می‌دهد. این تعامل منجر به تولید مخاط بیش از حد و گسترش انتریت نکروتیک می‌شود، که علایم آن شامل التهاب شدید روده، نکروز مخاطات روده و ورود سم باکتری به داخل خون و بافتهای بدن است. در مرغ‌های گوشتی، عفونت همزمان کوکسیدیا و کلستریدیوم می‌تواند مرگ‌ومیر را افزایش دهد.
مطالعات نشان می‌دهد که ایمریا ماکسیما (E. maxima) ریسک بالاتری برای ایجاد بیماری همزمان با عامل انتریت نکروتیک را دارد، زیرا آسیب روده‌ای بیشتری ایجاد می‌کند. در این حالت کاهش حدود ۳۰ درصدی وزن بدن در مرغ‌های درمان‌نشده، همراه با آسیب شدید به روده کوچک و سکوم، شامل آسیب مخاطی و التهاب خونریزی دهنده شدید، می‌تواند تا ۳۳ درصد تلفات ایجاد کند. این علائم نه تنها عملکرد را کاهش می‌دهد، بلکه هزینه‌های درمانی و تولید را افزایش می‌دهد. در واقع بدون چالش ایمریا، اثرات انتریت نکروتیک حداقل است.
درمان کوکسیدیوز طیور
درمان کوکسیدیوز در طیور عمدتاً بر پیشگیری تمرکز دارد، زیرا عفونت اغلب با علایم خفیف است و درمان پس از بروز علایم نیز چالش‌برانگیز است. استراتژی‌های اصلی شامل استفاده از داروهای ضد کوکسیدیوز، افزودنی‌های طبیعی، مدیریت فارم و استفاده از واکسن‌ها است. داروهای ضد کوکسیدیوز به صورت پیشگیرانه از روز اول زندگی تا هفت روز قبل از کشتار تجویز می‌شوند. برنامه‌های shuttle (تغییر دارو بین چرخه‌ها) و rotation (تغییر در یک چرخه) برای جلوگیری از مقاومت دارویی استفاده می‌شود.
افزودنی‌های طبیعی جایگزین آنتی‌بیوتیک‌ها هستند و شامل پروبیوتیک‌ها به همراه پری‌بیوتیک‌ها (سین بیوتیک ها)، ترکیبات گیاهی و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌شوند. این افزودنی‌ها عملکرد روده را حمایت می‌کنند، تعداد انگل را کاهش می‌دهند و ایمنی را تعدیل می‌کنند و احتمال ایجاد مقاومت نسبت به آن ها وجود ندارد. مدیریت فارم شامل بیوسکیوریتی (اقدامات امنیت زیستی)، تهویه مناسب و بهداشت خوراک و آب برای کاهش اسپورولاسیون اووسیست است.
در زمینه تعامل با انتریت نکروتیک، کنترل کوکسیدیوز، انتریت نکروتیک را مدیریت می‌کند. واکسن‌های ضد کوکسیدیوز چنانچه به موقع تجویز شوند می‌توانند شدت ضایعات انتریت نکروتیک را کاهش دهند اما اگر نزدیک چالش باشند، شدت را افزایش می‌دهند. افزودنی‌هایی مانند اسیدهای آلی و روغن‌های ضروری نفوذپذیری روده را کاهش می‌دهند و عفونت ثانویه کلستریدیوم را مهار می‌کنند.
اسیدیفایر ویناسید با دارا بودن ترکیبی از اسیدهای آلی، ترکیبات معدنی بر پایه جزء گیاهی که ویژگی این محصول برای پایداری بیشتر و کاهش خاصیت خورندگی اسیدهای آلی است، ضمن کاهش PH دستگاه گوارش و ایجاد شرایط نامناسب برای رشد باکتری بیماری زای عامل انتریت نکروتیک، موجب بهبود ترکیب باکتری های سودمند روده و رقابت آن ها با باکتری های پاتوژن شده و همزمان موجب تقویت پاسخ های ایمنی طیور نسبت به عوامل بیماری زا می شوند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد اسیدیفایر ویناسید (VinAcid) اینجا کلیک کنید
بهترین داروی ضد کوکسیدیوز
انتخاب بهترین داروی ضد کوکسیدیوز بستگی به طیف اثر، مقاومت، فعالیت آنتی‌بیوتیکی و سازگاری با تولید بدون آنتی‌بیوتیک دارد. در ایالات متحده، ۱۲ داروی FDA-approved وجود دارد، تقسیم‌شده به شیمیایی/سنتتیک (طیف گسترده، مقاومت سریع، بدون فعالیت آنتی‌بیوتیکی) و آنتی‌بیوتیک‌های پلی‌اتر یونوفور (طیف گسترده، کنترل مستقیم و ایمنی، فعالیت آنتی‌بیوتیکی محدود). در اتحادیه اروپا، ۱۱ کوکسیدیوستات تصویب‌شده شامل سنتتیک‌ها و یونوفورها است.
یونوفورها با تغییر غلظت یون‌ها، فعالیت میتوکندری را مختل و مرگ سلول عامل بیماری را القا می‌کنند و سنتتیک‌ها با تداخل در متابولیسم انگل عمل می‌کنند. با این حال، مقاومت دارویی حاصل از همه این داروها و مسئله باقیمانده دارویی آن ها در تولیدات طیور، چالش مهمی است که در مقابل آن رویکرد استفاده از جایگزین‌های طبیعی امیدوارکننده به نظر می رسد.
کوکسی فیت (Cocci phyt)، داروی ضد کوکسیدیوز گیاهی است که می تواند برای پیشگیری و درمان کوکسیدیوز استفاده شود. کوکسی فیت قابل جایگزینی کامل با داروهای ضد کوکسیدیوز شیمایی رایج است و با پیشگیری از کوکسیدیوز نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به آنتریت نکروتیک خواهد داشت و همچنین بدلیل خواص ضد باکتریایی می تواند از رشد و تکثیر این باکتری در دستگاه گوارش جلوگیری کند.
فرمولاسیون داروی ضد کوکسیدیوز کوکسی فیت کاملا گیاهی بوده از این رو خطر ایجاد باقی مانده در تولیدات گوشت و تخم مرغ را نداشته و قابل استفاده در تمام دوره های پرورش و تولید می باشد. این داروی ضد کوکسیدیوز هیچ گونه محدودیت و منع مصرفی در طیور گوشتی، تخمگذار و مادر ندارد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد ضد کوکسیدیوز کوکسی فیت اینجا را کلیک کنید
برای خرید ضدکوکسیدیوز کوکسی فیت اینجا را کلیک کنید
در زمینه انتریت نکروتیک، برخی داروهایی که کوکسیدیوز را کنترل می‌کنند، مانند ترکیبات گیاهی یا افزودنی‌های اسید آلی و سین بیوتیک ها، تولید سم توسط باکتری کلستریدیوم را نیز کاهش می‌دهند. مطالعات اخیر نشان می‌دهند که مونوگلیسریدها و اسیدهای آلی عملکرد دستگاه گوارش را بهبود بخشیده و میکروبیوم را تعدیل می‌کنند، بنابراین می توانند در کنار ترکیبات ضد کوکسیدیوز گیاهی، گزینه مناسبی جهت کنترل عفونت های ثانویه باکتریایی (انتریت نکروتیک) ناشی از کوکسیدیوز در طیور باشند.
انتخاب بهترین دارو باید بر اساس شرایط محلی، وجود یا عدم وجود مقاومت و اهداف تولید (مانند تولید بدون آنتی‌بیوتیک) باشد که تنها در کنار مدیریت مناسب فارم و خوراک می تواند نتیجه بخش باشد.
