آنتریت نکروتیک (Necrotic Enteritis) در طیور، از علت تا درمان

آنتریت طیور (Necrotic Enteritis)

آنتریت نکروتیک (Necrotic Enteritis) یا (NE) یکی از بیماری‌های مهم روده‌ای در طیور است که باعث کاهش بازدهی، افزایش مرگ‌ومیر و خسارات اقتصادی قابل توجهی در صنعت طیور می‌شود. این بیماری بیشتر در مرغ‌های گوشتی و گاهی در مرغ‌های تخم‌گذار دیده می‌شود و عامل اصلی آن باکتری کلستریدیوم پرفرنجنس (Clostridium perfringens) است. عوامل مستعدکننده‌ای که میکروفلور روده را مختل می‌کنند، محیطی مناسب برای رشد بیش از حد این باکتری ایجاد می‌کنند؛ بیماری کوکسیدیوز، استفاده از جیره های نامناسب و به هم خوردن فلور طبیعی روده از علل اصلی این بیماری هستند. این بیماری معمولاً به مدت ۵ تا ۱۴ روز در گله ادامه می‌یابد و میزان مرگ و میر ۲ تا ۵۰ درصد است و از این نظر اهمیت به سزایی دارد.

علت و پاتوژنز آنتریت نکروتیک در طیور

باکتری ایجاد کننده آنتریت نکروتیک در خاک، گرد و غبار، مدفوع و بستر مرغداری یافت می شود. همچنین این باکتری به عنوان باکتری طبیعی روده ی مرغ ها و بوقلمون های سالم شناخته می شود بنابراین بروز علائم آنتریت و رشد بیش از حد باکتری در وضعیتی رخ می دهد که مخاط روده آسیب دیده باشد.

عوامل مستعد کننده:

آسیب به مخاط روده در اثر بیماری های کوکسیدیوز، مایکوتوکسیکوز، سالمونلوز و آسکاریدیازیس
تغذیه با مقادیر زیاد نشاسته و پروتئین غیرقابل هضم: استفاده از مقادیر بالای فراورده های حیوانی (مانند پودر ماهی)، گندم و جو در جیره طیور
استرس ناشی از تراکم بالای طیور یا تغییرات محیطی
بهداشت نامناسب بستر و آب
درگیری با مایکوتوکسین ها

علائم بالینی آنتریت نکروتیک در طیور

معمولاً تنها علامت بالینی آنتریت نکروتیک در گله، افزایش ناگهانی مرگ و میر است. با این حال، پرندگان مبتلا ممکن است علائمی مانند افسردگی، پرهای ژولیده و مدفوع آبکی یا خونی نیز داشته باشند. وقتی پرندگان از فرم تحت بالینی رنج می‌برند، آسیب به مخاط روده منجر به اختلال در هضم و جذب مواد مغذی و در نتیجه عملکرد ضعیف رشد می‌شود. از آنجایی که خوراک تقریباً ۶۵ تا ۷۵ درصد از هزینه ورودی برای تولید مرغ گوشتی را تشکیل می‌دهد، ضریب تبدیل غذایی ضعیف، هزینه‌های تولید را افزایش داده و به طور قابل توجهی بر سودآوری تأثیر می‌گذارد. به دلیل عدم وجود علائم واضح، این بیماری تحت بالینی درمان نشده باقی می‌ماند و به طور دائم بر راندمان تولید تأثیر می‌گذارد.

آنتریت نکروتیک می‌تواند به دو شکل حاد یا تحت حاد می باشد:

شکل حاد:

کاهش ناگهانی اشتها
افسردگی و بی‌حالی طیور
افزایش ناگهانی مرگ‌ومیر (خصوصاً در سنین 2–5 هفته)
مدفوع آبکی یا خونی

شکل تحت حاد:

کاهش رشد و وزن‌گیری
کاهش مصرف خوراک
ضایعات روده‌ای در هنگام بررسی تلفات

“ در موارد انتریت نکروتیک فوق حاد، پرندگان ممکن است بدون نشان دادن هیچ علامت اولیه‌ای بمیرند.”

تشخیص آنتریت نکروتیک در تلفات

در کالبدگشایی تلفات طیور مبتلا به آنتریت نکروتیک ضایعات واضحی بر روی روده ی کوچک مشاهده می شود. روده معمولا متورم، شکننده و حاوی مایع قهوه ای بدبو می باشد. مخاط روده ممکن است با غشایی به رنگ زرد تا قهوه ای پوشیده شده باشد.

در طی کالبدگشایی، روده کوچک با علائم زیر مشاهده می‌شود:

ضایعات سفید تا زرد کره‌ای روی مخاط روده
نکروز و التهاب دیواره روده
پر شدن روده با مایع و گاهی خون

پیشگیری از آنتریت نکروتیک

سلامت روده در طیور تاثیر به سزایی در میزان ابتلا به این بیماری تاثیر به سزایی دارد.از این رو اهمیت تغذیه مناسب، بهداشت جایگاه و مدیریت بیماری های انگلی مانند کوکسیدیوز اهمیت به سزایی دارد. رژیم غذایی طیور باید از هرگونه تغییری که می‌تواند میکروفلور روده را تغییر دهد و رشد کلستریدیوم پرفرنژنس را افزایش دهد، جلوگیری کند.

چند مورد از راه های پیشگیری از ابتلا به آنتریت نکروتیک عبارت است از:

تغذیه مناسب : کاهش مقادیر نشاسته و پروتئین غیرقابل هضم، استفاده از پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها (ترکیبات سین بیوتیک) و بهبود دهنده های عملکرد دستگاه گوارش
مدیریت استرس : جلوگیری از تراکم زیاد و تغییرات ناگهانی محیطی
کنترل بیماری‌های همزمان : واکسیناسیون مناسب و مدیریت کوکسیدیوز با داروهای کوکسیدیواستات
بهداشت و ضدعفونی: تمیز نگه داشتن آب و بستر و کاهش منابع آلودگی

درمان ورم روده طیور

آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند باسیتراسین (bacitracin)، لینکومایسین (lincomycin)، اکسی تتراسایکلین (oxytetracycline)، ویرجینیامایسین (virginiamycin) که باکتری‌های گرم مثبت را هدف قرار می‌دهند، معمولاً برای درمان آنتریت حاد استفاده می‌شوند. در قاره ی اروپا بر اساس مقررات ۲۰۰۳/۱۸۳۱، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها به عنوان محرک رشد (AGP) در خوراک طیور کاملاً ممنوع شد. این ممنوعیت از سال ۲۰۰۶ اجرا شد و کشورهای پیشرو مانند سوئد در سال ۱۹۸۶، دانمارک در سال ۱۹۹۸ و فنلاند در سال ۱۹۹۶ آن را اعمال کردند.

یکی از بزرگترین نگرانی‌ها این است که استفاده مداوم آنتی‌بیوتیک‌ها (حتی در دوزهای پایین به عنوان رشد‌دهنده) می‌تواند به کاهش حساسیت باکتری‌ها به این داروها منجر شود و مقاومت را تشدید کند.
این امر نه تنها برای حیوانات خطرزا است، بلکه ممکن است در زنجیره غذایی انسان نیز اثر بگذارد.

پیامدهای مقاومت آنتی‌بیوتیکی:

کاهش اثربخشی داروها در گله‌ها
افزایش تلفات و خسارت اقتصادی
انتقال باکتری‌های مقاوم از طریق گوشت و تخم‌مرغ به انسان
افزایش خطر عفونت‌های مقاوم در انسان

باسیتراسین طیور

آنتی بیوتیک باسیتراسین باکتری‌های حساس را از بین می‌برد اما باکتری‌های مقاوم مانند انتروکوک‌ها و کلستریدیوم پرفرینجنس را تقویت می‌کند. وقوع این نوع مقاومت نه تنها در طیور بلکه در انسان نیز خطرناک است. خطرات مقاومت آنتی بیوتیکی تا حدی بوده است که در اتحادیه اروپا از سال 1997-1998 استفاده از باسیتراسین ممنوع شده است. از این رو استفاده از دارو های جایگزین جهت کنترل این بیماری ها اهمیت به سزایی دارد.

” استفاده از باسیتراسین در اتحادیه اروپا از سال 1997-1998 ممنوع شده است.”

آنتی بیوتیک برای عفونت روده پرندگان

با توجه به مضرات آنتی‌بیوتیک‌ها، استفاده از محصولات گیاهی به عنوان جایگزین توصیه می‌شود.

کوکسی فیت، داروی ضد کوکسیدیوز، بهبود دهنده عملکرد گوارشی و درمان آنتریت طیور می باشد. این دارو با دارا بودن عصاره گیاه آرتمیزیا آنوآ، عصاره جفت بلوط و عصاره سیر خاصیت ضد انگلی خود را اعمال می کند. آرتمیزینین موجود در آرتمیزیا موجب تخریب انگل آیمریا از طریق تولید رادیکال آزاد می‌شود. تانن‌ها در جفت بلوط با خاصیت ضد میکروبی و ضدالتهابی موجب بهبود بافت روده می‌شوند و آلیسین در سیر رشد انگل و باکتری‌های بیماری‌زا را مهار می‌کند. همچنین این دارو بر بهبود اسهال ناشی از آنتریت نکروتیک نیز موثر است، تانن موجود در کوکسی‌فیت با ایجاد لایه محافظ در مخاط روده و مهار ترشح یون‌های کلر، از بروز اسهال جلوگیری کرده و قوام مدفوع را بهبود می‌بخشد.

برای اطلاعات بیشتر در مورد ضد کوکسیدیوز کوکسی فیت اینجا را کلیک کنید

برای خرید ضدکوکسیدیوز کوکسی فیت اینجا را کلیک کنید

جهت درمان آنتریت نکروتیک با توجه به نگرانی های گشترده در رابطه با مقاومت های آنتی بیوتیکی در طیور می توان از آریوبیوتیک آنتی بیوتیک گیاهی طیور استفاده کرد. این محصول که فرموله شده بر پایه ی ترکیبات موثره گیاهی می باشد، مقاومت دارویی ایجاد نکرده و فرموله شده تحت ضوابط GMP می باشد. این دارو از طریق چهار مکانیسم اثر اصلی شامل اختلال در غشای سلول باکتری، مهار متابولیسم انرژی، اختلال در فرایندهای درون سلولی باکتری و مهار ارتباطات سلولی بین باکتری ها سبب از بین بردن باکتری ها می شود. تنوع، پیچیدگی و پایداری ترکیبات موثره و مکانیسم های اثر متعدد این آنتی بیوتیک سبب اثربخشی بهینه و عدم امکان ایجاد مقاومت های ضدمیکروبی در برابر آن شده است. با توجه به شیوع روز افزون آنتریت نکروتیک در صنعت طیور، استفاده از این آنتی بیوتیک می تواند از وقوع مقاومت های آنتی بیوتیکی جلوگیری کند.

برای اطلاعات بیشتر در مورد آنتی بیوتیک گیاهی آریوبیوتیک اینجا کلیک کنید.