همه چیز در مورد بیماری استوماتیت وزیکولار در دام بزرگ

عامل ایجاد کننده بیماری استوماتیت وزیکولار چیست؟

ویروس استوماتیت وزیکولار (VSV) از خانواده رابدو ویروس و جنس وزیکولوویروس است. این ویروس در دمای 58 درجه طی 30 دقیقه بیماری زایی خور را از دست میدهد؛ در PH بین 4 تا 10 پایدار است اما به بسیاری از شوینده ها، از جمله موارد زیر حساس است:

فرمالدئید
اتر و سایر حلال های ارگانیک
کلر دی اکسید
فرمالین (1%)
هیپوکلریت سدیم
اتانول 70%
گلوتارآلدئید 2%
سدیم کربنات 2%
سدیم هیدروکسید 4%
ضدعفونی کننده یدوفوره

سایر شوینده های معمول

ویروس استوماتیت وزیکولار با تابش نور غیرفعال میشود ولی در سرما تا مدت ها باقی میماند.

روش های انتقال بیماری استوماتیت وزیکولار چیست؟

اگرچه مکانیسم دقیق انتقال بیماری استوماتیت وزیکولار مشخص نیست اما انتقال ویروس مستقیماً از طریق پوست یا از راه مخاطات و با نیش حشرات محتمل ترین روش است.

حشرات انتقال دهنده بیماری استوماتیت وزیکولار عبارتند از:

Sand flies (Phlebotomus, Lutzomyia)

پشه خاکی در مناطق اندمیک حامل های مهمی به حساب می آیند ولی برد پرواز محدودی دارند و احتمالا عامل پخش شدن این ویروس به مناطق دوردست نیستند.

Mosquitoes (Aedes spp)
black flies (family Simuliidae)

اعتقاد بر این است که مگس‌های سیاه ناقل مهمی در بخش‌هایی از غرب ایالات متحده هستند. ویروس قبل از ورود به جمعیت‌های دامی قابل شناسایی نیست. با این حال، هنگامی که حیوان دچار ضایعه میشوند، حشرات با تغذیه از ویروس هایی که در این ضایعات یا ترشحات آلوده وجود دارد، آلوده شوند. علاوه بر این، مگس سیاه آلوده می تواند ویروس استوماتیت وزیکولار را به سایر مگس های سیاهی که همزمان از میزبان تغذیه می کنند، منتقل کند؛ حتی اگر میزبان آلوده نباشد.

Melanoplus sanguinipes

ملخ های مهاجر به عنوان یکی از عوامل انتشار و گسترش بیماری استوماتیت وزیکولار شناخته شده اند. این ملخ‌ها می‌توانند از گیاهان یا منابع دیگر آلوده شوند. گاوهایی که ملخ‌ها را می‌خورند، علائم بالینی نشان میدهند.

از آن جا که عامل انتقال این حشراتند تغییرات در بروز این بیماری موثر است. در پایان فصل بارانی مناطق گرمسیری و در اوایل فصل سرمای مناطق معتدل بیماری فروکش میکند.

منابع ویروس استوماتیت وزیکولار

بعد از ورود ویروس به گله این بیماری از حیوانی به حیوان دیگر منتقل میشود. منابع ویروس استوماتیت وزیکولار عبارتند از:

بزاق، اگزودا یا اپیتلیوم وزیکول های باز
بندپایان حامل
ترشحات بینی
گیاهان و خاک (هنوز مورد ظن است)

بیماری استوماتیت وزیکولار معمولاً از طریق ادرار، مدفوع، شیر و مایع منی منتقل نمیشود.

چه حیواناتی به بیماری استوماتیت وزیکولار مبتلا میشوند؟

میزبان‌های اهلی بیماری استوماتیت وزیکولار؛ اسب‌، الاغ، قاطر، گاو و شتر هستند
گوسفند و بزها معمولاً با علائم بالینی کمی نشان میدهند و مقاوم هستند
میزبانان‌های وحشی بیماری استوماتیت وزیکولار: گوزن دم سفید، آهو، راکون و گونه های متعددی از پستانداران کوچک در مناطق گرمسیری هستند
میزبان‌های آزمایشی بیماری استوماتیت وزیکولار: حیوانات آزمایشگاهی مانند موش و خوکچه هندی هستند

دقت کنید که این بیماری زئونوتیک است و ممکن است انسان نیز درگیر شود و علائمی مشابه با آنفولانزا بروز بدهد.

علائم بالینی بیماری استوماتیت وزیکولار

علائم بالینی بیماری استوماتیت وزیکولار ممکن است 2 تا 8 روز پس از قرار گرفتن در معرض حشرات حامل ویروس ظاهر شوند. این علائم بسیار شبیه به بیماری تب برفکی (FMD) است. تنها راه تشخیص این دو بیماری از هم اطلاعات آزمایشگاهی است. بروز بیماری می تواند در بین گله های آسیب دیده بسیار متفاوت باشد، به طور معمول 10 تا 15 درصد از حیوانات علائم بالینی بیماری استوماتیت وزیکولار را نشان می دهند که معمولاً حیوانات بالغ هستند. گاو و اسب های زیر 1 سال به ندرت مبتلا می شوند

اولین تظاهر بیماری استوماتیت وزیکولار معمولاً ترشح بیش از حد بزاق است. همچنین وزیکول های برآمده یا باز شده با اندازه های مختلف دیده میشوند.

محل این ضایعات در حیوانات مختلف متفاوت است:
اسب: سطح بالایی زبان، سطح لب ها و اطراف سوراخ های بینی، گوشه های دهان و لثه
گاو: زبان، لب، لثه، کام سخت و گاهی پوزه و اطراف سوراخ های بینی

خوک: پوزه

کمی قبل تر و همزمان با ایجاد این تاول ها، دمای بدن افزایش می یابد.

پس از مدتی تاول ها متورم می شوند و سر باز میکنند. زخم شدن تاول ها باعث درد دهانی، ناراحتی و بی میلی به غذا خوردن یا نوشیدن آب می شود.

عوارض بیماری استوماتیت وزیکولار

بیماری استوماتیت وزیکولار تلفات اندکی دارد و طی چند روز تا 2 هفته بهبود میابد اما میتواند موجب:

کاهش تولید
ورم پستان گله های شیری
کنده شدن سم پس از یک دوره عفونت و لنگش

بی اشتهایی/کاهش وزن

پیشگیری از بیماری استوماتیت وزیکولار

بهترین راه برای پیشگیری از بیماری این است که:

حیوانات جدید را قبل از ورود به گله، قرنطینه کنید
حشرات موجود در محیط را کنترل کنید.
حیوان بیمار را از حیوان های سالم جدا کنید
گاو سالم را پیش از گاوهای بیمار بدوشید
دست و چکمه ها را پس از کار با حیوان بیمار بشویید و ضدعفونی کنید.
لباس ها را مرتب بشویید و عوض کنید.

درمان بیماری استوماتیت وزیکولار

درمان قطعی و فوری برای بیماری استوماتیت وزیکولار وجود ندارد؛ در واقع این بیماری صرفاً با مراقبت های حمایتی بهبود می یابد. ضایعات بیماری استوماتیت وزیکولار_به خصوص اگه تاول ها سر باز کنند_دردناک اند، بنابراین به یک داروی ضد التهاب نیاز است. بهتر است غذا را نرم کنید تا غذا خوردن تسهیل شود. همچنین به دلیل زخم های ایجاد شده احتمال عفونت ثانویه نیز وجود دارد. داروی ماریمند 5 اسپری صد در صد طبیعی، ضد التهاب، آنتی باکتریال و ترمیم کننده زخم های دهانی که با عصاره کالاندولا، پره پولیس و شیرین بیان فرموله شده تمام خصوصیات فوق را داراست و میتواند در بهبود بیماری استوماتیت وزیکولار موثر باشد.