مصرف آنتی بیوتیک در گربه ها و بروز مقاومت ضدمیکروبی

مصرف آنتی بیوتیک در گربه ها

قبل از بررسی دلایل تجویز آنتی بیوتیک برای گربه ها، باید بدانیم آنتی بیوتیک چیست و چگونه عمل می‌کند. آنتی بیوتیک‌ها داروهایی هستند که برای مهار یا از بین بردن باکتری‌ها طراحی شده‌اند. آنها با هدف قرار دادن اجزا و عملکردهای مختلف سلول‌های باکتریایی، مانند دیواره‌های سلولی، تولید پروتئین یا تکثیر DNA عمل می‌کنند، در حالی که سلول‌های انسانی یا حیوانی را بدون آسیب باقی می‌گذارند. آنتی‌بیوتیک‌ها بر اساس مکانیسم اثر و انواع باکتری‌هایی که بر علیه آن‌ها موثر هستند در کلاس‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. حیوانات خانگی نیز همانند صاحبان خود دچار عفونت های میکروبی می شوند که در مواقع ضروری برای درمان آن نیازمند آنتی بیوتیک ها می باشند، اما مصرف نادرست و بیش از حد این ترکیبات می تواند منجر به بروز مقاومت آنتی بیوتیک و شکست درمان شود.

علل مصرف آنتی بیوتیک درگربه ها

گربه‌ها مانند همه موجودات زنده دیگرمی توانند دچارعفونت‌های باکتریایی شوند. این عفونت‌ها توسط عوامل بیماری‌زای مختلف ایجاد می‌شوند و درمان آنتی بیوتیکی ممکن است برای از بین بردن آنها ضروری باشد. از مهمترین علل رایج برای تجویز آنتی بیوتیک برای گربه‌ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

 1.عفونت های تنفسی فوقانی (upper respiratory infection)

عفونت های تنفسی گربه‌ها، در خانه‌هایی که چند گربه‌ دارند یا پانسیون‌های شلوغ، یک مشکل شایع است. بیماری می‌تواند توسط باکتری‌هایی مانند کلامیدیا و بوردتلا و همچنین ویروس‌هایی مانند ویروس هرپس گربه‌ها و کلسی ویروس ایجاد شود. آنتی بیوتیک‌برای گربه در درمان عفونت‌های باکتریایی ثانویه که اغلب با این بیماری‌های ویروسی همراه هستند، استفاده می‌شود و بیماری را قابل کنترل‌ می‌کند.

2. عفونت های دستگاه ادراری

گربه‌ها، مخصوصا نرها، مستعد ابتلا به عفونت‌های مجاری ادراری هستند. این عفونت‌ها می‌تواند باعث ناراحتی و درد شود و در صورت عدم درمان، شرایط بدتری را ایجاد می‌کند. باکتری‌های رایج درگیر در عفونت‌های ادراری شامل اشریشیا کلی و استافیلوکوک هستند. آنتی بیوتیک‌ها برای از بین بردن باکتری‌های عامل عفونت و کاهش علائم تجویز می‌شوند.

3. عفونت های پوست و بافت نرم

عفونت‌های پوستی باکتریایی، مانند سلولیت و آبسه، در گربه‌ها بسیار رایج هستند. این بیماری در گربه‌های (Domestic shorthair) DSH که در فضای باز پرسه می‌زنند، شایع‌تر است. آنتی بیوتیک‌ها برای پاکسازی عفونت و جلوگیری از گسترش آن به سایر قسمت‌های بدن ضروری هستند.

4. بهداشت دهان و دندان

بیماری پریودنتال (Periodental) گربه‌ها شایع است و می‌تواند منجر به عفونت‌های دهان و آبسه دندان شود. آنتی بیوتیک برای گربه، در کنار روش‌های دندانپزشکی برای جلوگیری از گسترش عفونت و کمک به روند بهبود تجویز می‌شود.

5. عفونت های گوارشی

بیماری‌های گوارشی گربه که اغلب توسط باکتری‌هایی مانندسالمونلا و کمپیلوباکتر ایجاد می‌شوند، می‌توانند منجربه اسهال شدید و کم‌آبی بدن شوند. آنتی بیوتیک برای گربه ممکن است در موارد مشکلات گوارشی شدید مرتبط با باکتری توصیه شود.

6. عفونت زخم

گربه‌ها، مخصوصا گربه‌هایی که درفضای باز هستند، مستعد آسیب‌هایی هستند که می‌توانند منجر به عفونت زخم شوند. آنتی بیوتیک‌ها ممکن است برای پیشگیری یا درمان عفونت‌های باکتریایی ناشی از زخم در گربه ها تجویز شوند.

7. عفونت های سیستمیک

در موارد نادر، گربه‌ها می‌توانند به عفونت‌های باکتریایی سیستمیک مبتلا شوند که بر اندام‌های مختلف تاثیر می‌گذارند و می‌توانند برای آنها خطرناک باشند. این موارد ممکن است نیاز به آنتی بیوتیک درمانی تهاجمی برای مبارزه با باکتری‌ها و نجات جان گربه داشته باشند.

8. پروفیلاکسی (prophylaxis) پس از جراحی

معمولا پس از اعمال جراحی،دامپزشکان آنتی بیوتیک برای گربه تجویز می‌کنند. این امر به ویژه در جراحی‌هایی که حفره شکمی یا سایر نواحی را درگیر می‌کند و خطر عفونت در آنها زیاد است، اهمیت دارد.

9.بیماری های زئونوز (Zoonosis) یا مشترک انسان و حیوان

برخی از عفونت‌های باکتریایی در گربه‌ها می‌توانند به انسان منتقل شوند که به عنوان بیماری مشترک بین انسان و دام شناخته می‌شوند. در چنین مواردی، آنتی بیوتیک‌ها ممکن است نه تنها برای سلامتی خود گربه‌ها، بلکه برای جلوگیری از گسترش بیماری، به افرادی که با آنها در ارتباط هستند تجویز شود. توجه به این نکته ضروری است که آنتی بیوتیک‌ها فقط در برابر عفونت‌های باکتریایی موثر هستند و هیچ تاثیری برعفونت‌های ویروسی یا قارچی ندارند. تشخیص دقیق توسط دامپزشک برای تعیین درمان مناسب برای شرایط خاص گربه بسیار مهم است.

آنتی بیوتیک برای آبسه گربه

طیف گسترده‌ای از آنتی بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های باکتریایی در گربه‌ها وجود دارد. هر نوع آنتی بیوتیک مکانیسم اثر منحصربه‌فردی دارد و در برابر انواع خاصی از باکتری‌ها موثر است. در اینجا مواردی از رایج‌ترین آنتی بیوتیک‌های مورد استفاده در مراقبت از گربه‌ها را بررسی می‌کنیم:

1.آموکسی‌سیلین/کلاوولانیک اسید (Amoxicillin-Clavulanate):

آموکسی سیلین در برابر طیف وسیعی از باکتری‌ها موثر است واغلب برای درمان انواع عفونت‌ها، از جمله عفونت های تنفسی و پوستی استفاده می‌شود.

2. سفالکسین (cephalexin) 

سفالکسین یکی از آنتی بیوتیک‌های وسیع‌ا لطیف است که در گربه‌ها استفاده می‌شود. این آنتی بیوتیک برای گربه به ویژه در برابر عفونت‌های پوست و بافت نرم و همچنین عفونت‌های ادراری موثر است. سفالکسین را می‌توان به صورت قرص و شربت تجویز کرد.

3. کلیندامایسین (Clindamycin)

کلیندامایسین یک آنتی بیوتیک برای گربه است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی شدید گربه‌ها استفاده می‌شود. این آنتی بیوتیک در برابر باکتری‌های بی‌هوازی موثر است و اغلب برای عفونت‌های عمقی پوست یا دندان استفاده می‌شود. کلیندامایسین همچنین ممکن است درموارد عفونت استخوان (Osteomyelitis) استفاده شود.

4. داکسی سایکلین (Doxycycline)

داکسی سایکلین نوعی آنتی بیوتیک از دسته تتراسایکلین است که در برابر طیف وسیعی از باکتری‌ها موثر است. این آنتی‌ بیوتیک اغلب برای درمان عفونت‌های تنفسی در گربه ها استفاده می‌شود و به ویژه برابر کلامیدیا موثر است. داکسی سایکلین به صورت قرص و مایع برای تجویز آسان، وجود دارد.

5. انروفلوکساسین (Enrofloxacin)

انروفلوکساسین آنتی بیوتیکی از گروه فلوروکینولون ها است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی مختلف در گربه‌ها استفاده می‌شود. این آنتی‌ بیوتیک در برابر عفونت‌های مجاری ادراری، پوستی و تنفسی موثر است. انروفلوکساسین به عنوان یک سوسپانسیون خوراکی با دوز مناسب در دسترس قرار می‌گیرد.

6. مترونیدازول (Metronidazole)

مترونیدازول اغلب برای درمان عفونت‌های دستگاه گوارش و بیماری‌های انگلی مانند ژیاردیا استفاده می‌شود. همچنین می‌تواند برای درمان انواع خاصی از عفونت‌های تک یاخته‌ای نیز موثر باشد.

7. آزیترومایسین (Azithromycin)

آزیترومایسین آنتی بیوتیک از دسته ماکرولیدها است که معمولا برای درمان عفونت‌های تنفسی فوقانی در گربه‌ها، به ویژه عفونت‌های ناشی از کلامیدیا و بوردتلا استفاده می‌شود. این دارو به صورت قرص و مایع موجود است.

8. تری متوپریمسولفامتوکسازول (Sulfamethoxazole)

این آنتی بیوتیک ترکیبی برای درمان عفونت ادراری گربه‌ها استفاده می‌شود. دارو با مهار رشد باکتری‌ها، به ویژه اشریشیا کلی، عمل می‌کند. تری متوپریمسولفامتوکسازول به صورت قرص موجود است.

9. پنی سیلین (Penicillin)

پنی سیلین آنتی بیوتیکی قدیمی با طیف فعالیت محدودتر است. در درجه اول برای درمان عفونت‌های پوست و بافت نرم استفاده می‌شود. برخی از گربه‌ها ممکن است به پنی سیلین حساسیت داشته باشند، استفاده از آن باید به دقت کنترل شود و تحت نظر دامپزشک باشد.

پماد آنتی بیوتیک برای زخم گربه

استفاده از پماد آنتی‌بیوتیک برای درمان زخم‌های گربه‌ها باید با احتیاط و با مشورت دامپزشک انجام شود. زخم‌ها ممکن است ناشی از جراحت، گازگرفتگی، یا بیماری‌های پوستی باشند که به درمان سریع و صحیح نیاز دارند تا از عفونت جلوگیری شود.

انواع پماد آنتی‌بیوتیک برای زخم گربه‌ها

پمادهای آنتی‌بیوتیک معمولاً حاوی مواد فعال مانند نئومایسین، باسیترات یا پنی‌سیلین هستند که به جلوگیری از عفونت و تسریع روند بهبودی کمک می‌کنند.

1.پمادهایی با ماده فعال نئومایسین (Neomycin)

نئومایسین یک آنتی‌بیوتیک است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی موضعی استفاده می‌شود و برای درمان زخم‌ها و جراحات کوچک مؤثر هستند.

2. پمادهای حاوی باسیترات (Bacitracin)

باسیترات نیز یک آنتی‌بیوتیک موضعی است که برای درمان عفونت‌های پوست و زخم‌ استفاده می‌شود. این پماد به عنوان درمان زخم‌های سطحی در گربه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

3. پمادهای حاوی پنی‌سیلین (Penicillin)

پنی‌سیلین برای درمان انواع خاصی از عفونت‌های باکتریایی موثر است، اما معمولاً به‌صورت پماد استفاده نمی‌شود. اگرچه پنی‌سیلین به‌طور عمده در قالب تزریقی یا خوراکی برای گربه‌ها تجویز می‌شود، گاهی در درمان زخم‌های خاص می‌تواند استفاده شود.

روش استفاده از پماد آنتی‌بیوتیک برای زخم گربه

تمیز کردن زخم: قبل از پماد، مطمئن شوید که زخم به‌طور کامل تمیز شده است. از آب گرم و یک صابون ملایم یا محلول سالین برای شستن زخم استفاده کنید.

استفاده از پماد: مقداری از پماد آنتی‌بیوتیک را به‌طور یکنواخت روی زخم بمالید. معمولاً مقدار کمی از پماد برای درمان کافی است.

پوشاندن زخم: در صورت لزوم، زخم را با پانسمان تمیز بپوشانید تا از آلودگی بیشتر جلوگیری شود.

تکرار درمان: پماد ممکن است 2 تا 3 بار در روز بسته به شدت زخم و دستور دامپزشک تجویز شود.

عوارض آنتی بوتیک ها در گربه

در حالی که آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند مفید باشند، اما بدون خطر و عوارض جانبی نیستند. برخی از خطرات مرتبط با استفاده از آنتی بیوتیک ها در مراقبت‌های بهداشتی گربه‌ها عبارت‌اند از:

1.ناراحتی های گوارشی گربه

 بسیاری از آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند باعث ناراحتی دستگاه گوارش شوند و علائمی مانند اسهال و استفراغ گربه را به‌دنبال داشته باشند. این موضوع می‌تواند برای گربه و برای صاحب آن ناراحت کننده باشد.

2. واکنش‌های آلرژیک

 بعضی از گربه‌ها ممکن است به آنتی بیوتیک‌های خاصی حساسیت داشته باشند. آلرژی به آنتی بیوتیک ممکن است در گربه ها به دلایلی مانند تداخل آنتی بیوتیک ها با سایر داروهای مورد استفاده، مصرف بیش از حد و سیستم ایمنی فعال ایجاد شود. حساسیت به آنتی بیوتیک می‌تواند منجر به واکنش‌های شدید از جمله کهیر، تورم صورت، بثوارت پوستی، تورم، خارش، اسهال، تنگی نفس، کم آبی بدن، استفراغ، تب، مراجعه فوری به دامپزشک ضروری است. در چنین مواردی مراجعه فوری به دامپزشک ضروری است.

3. عفونت‌های ثانویه

 استفاده از آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند تعادل طبیعی باکتری‌ها را در بدن گربه دچار مشکل کند و منجر به عفونت‌های ثانویه مانند رشد بیش از حد مخمر شود.

4. آسیب کلیه یا کبد

برخی از آنتی بیوتیک‌ها، به ویژه اگر در دوزهای بالا یا برای دوره‌های طولانی استفاده شوند، می‌توانند به طور بالقوه منجر به آسیب کلیه یا کبد در گربه شوند. نظارت منظم توسط دامپزشک می‌تواند به جلوگیری از چنین عوارضی کمک کند.

5. مقاومت آنتی بیوتیکی

استفاده بیش از حد یا نادرست آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند به مقاومت آنتی بیوتیکی منجر شود. این بدان معنی است که باکتری‌ها در برابر اثرات آنتی بیوتیک‌ها مقاوم می‌شوند و عفونت‌های آینده را برای درمان دچار چالش میکند. طبق مطالعه ای که بر روی شیوع مقاومت ضد میکروبی بر روی نمونه های بالینی در سال 2024 در آلمان انجام شد مقاومت به متی سیلین در نمونه های مربوط به استافیلوکوکوس اورئوس مشاهده شد که در سگ ها بیشتر از گربه ها بود و بیشترین شیوع مقاومت ضد میکروبی در نمونه های زخم سگ درمقایسه با پوست یا بافت نرم و دستگاه تنفسی مشاهده شد.

راه درمان مقاومت آنتی بیوتیکی

آریوبیوتیک اولین آنتی بیوتیک گیاهی است که در دو شکل محلول خوراکی و پودر نانوانکپسوله محلول در آب فرموله شده و برای درمان عفونت های باکتریایی گرم مثبت و گرم منفی از جمله سالمونلا و ای کلای کاربرد دارد و برخلاف آنتی بیوتیک های شیمیایی فاقد عوارض جانبی بوده و مقاومت دارویی ایجاد نمی کند. این آنتی بیوتیک حاوی ترکیبات فعال مختلف است که هرکدام با طریق مکانیسم های متعددی سبب از بین بردن باکتری می شوند و به همین دلیل احتمال ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی در برابر آن وجود ندارد.