ضد کوکسیدیوز و مشکلات آن ; مدیریت کوکسیدیوز در فارم

کوکسیدیوز

بیماری کوکسیدیوز در طیور یکی از رایج ترین بیماری ­ها در سراسر جهان است و برای پیشگیری و درمان کوکسیدیوز می­ توان از داروی ضد کوکسیدیوز کاملأ گیاهی کوکسی فیت استفاده کرد. بیماری کوکسیدیوز به علت بروز مرگ و میر، کاهش وزن بدن و افزایش هزینه­ های ناشی از کنترل­ های پیشگیرانه و درمان باعث وارد شدن خسارات اقتصادی می­ شود. همچنین کوکسیدیوز پرنده را مستعد درگیری آنتریت نکروتیک (Necrotic Entritis) ناشی از کلستریدیوم پرفرنجنس می­کند. خسارت اقتصادی وارده ناشی از بیماری کوکسیدیوز در طیور سالانه حدود 3 میلیارد دلار تخمین زده شده است.

علت

بیماری کوکسیدیوز توسط انگل تک یاخته­ ی “آیمریا” (Eimeria) ایجاد می­ شود. در طیور انگل آیمریا بر سلول­ های اپیتلیال روده­ تاثیر گذاشته و آن را مستعد ابتلا به بیماری­ های دیگر مانند آنتریت نکروتیک می­ کند و توان این ارگان را برای جذب مواد مغذی کاهش می­ دهد. بیماری­ زا ترین گونه­ ها، آیمریا تنلا و آیمریا نکاتریکس بوده و گونه­ های آیمریا اسرولینا، آیمریا ماگزیما و آیمریا تنلا شایع ترین هستند. 

این بیماری می­ تواند از طریق دخالت انسان مانند آلودگی چکمه و لباس ­ها و همچنین انتقال دهنده­ های مکانیکی مانند حشرات و پرنده­ های وحشی بین مرغداری ­ها منتقل شود.

ایمنی زایی

به طور کلی بعد از درگیری کوکسیدیوز ایمنی نسبتأ خوبی در پرنده ایجاد می­ شود، به همین دلیل این بیماری معمولأ پرنده­ های جوان را درگیر می­ کند. اگرچه ایمنی کسب شده مختص همان گونه است و نسبت به گونه ­های دیگر به جز چند استثنا، ایمنی ایجاد نمی­ شود.

علائم بالینی

ضایعات ایجاد شده در بیماری کوکسیدیوز بسته به تاثیر گونه آیمریا بر روده ­ها متفاوت است. برای تشخیص گونه دخیل باید به محل ایجاد ضایعات، علائم بالینی و شدت ضایعات توجه کرد. اسهال، افسردگی، کاهش وزن، ژولیدگی پرها، رنگ پریدگی تاج و ریش و حضور خون در مدفوع از علائم بیماری کوکسیدیوز می­ باشد.

فرم تحت بالینی بیماری کوکسیدیوز به دلیل افت عملکرد گله، افزایش ضریب تبدیل (FCR) و افت وزن گیری (BWG) رخ می دهد.

تشخیص

• حضور اووسیت در مدفوع
• تاریخچه (سن حیوان­ های درگیر، محیط و مدیریت)
• علائم بالینی (اسهال در تعداد زیادی از پرنده­ های جوان)

پیشگیری و درمان (ضد کوکسیدیوز)

برخی از اقدامات مدیریتی مانند تعبیه آبخوری­ های نیپل، تراکم مناسب پرنده­ ها و تهویه مناسب می­تواند برای پیشگیری از بیماری کوکسیدیوز صورت بگیرد.

همچنین برای پیشگیری و درمان کوکسیدیوز از موارد زیر می ­توان بهره برد:

• کوکسیدیوسید (coccidiocide) ؛ قابل استفاده در طیور گوشتی.
• کوکسیدیواستات (coccidiostat) ؛ قابل استفاده در طیور مادر و تخم­ گذار. شایان ذکر است گونه­ های آیمریا توانایی کسب مقاومت نسبت به داروهای ضد کوکسیدیوز یا آنتی کوکسیدیال (Anticoccidial) را دارند. برای رفع نسبی این مشکل می ­توان از برنامه­ های چرخشی (Shuttle program) استفاده کرد که در طول زندگی پرنده رویکردهای متفاوتی از ضد کوکسیدیوز و یونوفورها را شامل شود.
• واکسن زنده ؛ در طیور گوشتی و تخم گذار رایج است. 3 الی 4 هفته پس از واکسیناسیون ایمنی ایجاد می­ شود.
• پروبیوتیک ها ؛ برای جبران کاهش وزن پرنده­ ها می ­توان از پروبیوتیک ها استفاده کرد.

به دلیل ایجاد مقاومت های دارویی و همچنین مسئله باقی مانده ­های دارویی و دوره پرهیز از مصرف گوشت و فرآورده­ های دام و طیور استفاده گسترده از ترکیبات شیمیایی و یونوفوره­ ها به عنوان داروی ضد کوکسیدیوز پیشنهاد نمی­ شود. با توجه به این موارد استفاده از موارد زیادی از ترکیبات شیمیایی ضد کوکسیدیوز در بسیاری از کشورها منع مصرف دارند. مثال هایی از این ممنوعیت­ ها شامل منع مصرف نیکاربازین و آمپرولیوم در اتحادیه اروپا، ترکیبات یونوفوره در آمریکا و استفاده پیشگیرانه ترکیبات ضد کوکسیدیوز در سوئد می­ باشند.

با توجه به شیوع اخیر کوکسیدیوز در فارم های تخمگذار تجاری کشور اهمیت مدیریت، پیشگیری و درمان این بیماری بیشتر از پیش مشخص شده است، چرا که داروهای شیمیایی ضد کوکسیدیوز مورد استفاده تا قبل از شروع تولید قابل استفاده هستند و به دلیل خطرات ایجاد باقیمانده در تخم مرغ در دوره تولید منع مصرف دارند.

از آن جایی که استفاده از داروی گیاهی ضد کوکسیدیوز با توجه به اینکه مشکلات و محدودیت های مرتبط با کوکسیدیوسیدها و کوسیدیواستات های شیمیایی را نداشته و به دلیلی پیچیدگی و تنوع در ترکیبات موثره احتمال ایجاد مقاومت های دارویی نسبت به آن بسیار اندک است بسیار مورد توجه است.

برای پیشگیری و درمان کوکسیدیوز می­ توان از داروی ضد کوکسیدیوز کاملأ گیاهی کوکسی فیت استفاده کرد. این محصول دارای دو فرم پودر مخلوط در خوراک داروی ضد کوکسیدیوز (کوکسی فیت) و  مایع محلول در آب آشامیدنی، داروی ضد کوکسیدیوز مایع (کوکسی فیت ال) حاوی ترکیبات عصاره گیاه­ های آرتمیزیا آنوآ، جفت بلوط و سیر می­ باشد. این ترکیب هیچ گونه تداخلی با سایر داروها و واکسن­ ها نداشته و در تمام دوران تولید قابل مصرف بوده و دوره پرهیز از مصرف ندارد. کوکسی فیت اولین داروی گیاهی ضد کوکسیدیوز بوده و دارای پروانه ساخت از سازمان دامپزشکی کشور است و مطالعات اثر بخشی و ایمنی آن طی پروژه های تحقیقاتی و میدانی متعددی اثبات شده است و می تواند جایگزینی مناسب و کارآمد برای ضد کوکسیدیوز های شیمیایی موجود باشد. این دارو هم اکنون در بسیاری از فارم های پرورش مرغ گوشتی و تخمگذار تجاری در کشور در حال استفاده است. 

برای اطلاعات بیشتر ضد کوکسیدیوز کوکسی فیت اینجا را کلیک کنید و برای خرید محصول از این قسمت اقدام کنید.