کوکسیدیوز چیست؟
بیماری کوکسیدیوز در طیور یکی از رایج ترین بیماری ها در سراسر جهان است و برای پیشگیری و درمان کوکسیدیوز می توان از داروی ضدکوکسیدیوز کاملأ گیاهی کوکسی فیت استفاده کرد. بیماری کوکسیدیوز به علت بروز مرگ و میر، کاهش وزن بدن و افزایش هزینه های ناشی از کنترل های پیشگیرانه و درمان باعث وارد شدن خسارات اقتصادی می شود. همچنین کوکسیدیوز پرنده را مستعد درگیری آنتریت نکروتیک (Necrotic Entritis) ناشی از کلستریدیوم پرفرنجنس میکند. خسارت اقتصادی وارده ناشی از بیماری کوکسیدیوز در طیور سالانه حدود 3 میلیارد دلار تخمین زده شده است.
علت بیماری کوکسیدیوز
بیماری کوکسیدیوز توسط انگل تک یاخته ی “آیمریا” (Eimeria) ایجاد می شود. در طیور انگل آیمریا بر سلول های اپیتلیال روده تاثیر گذاشته و آن را مستعد ابتلا به بیماری های دیگر مانند آنتریت نکروتیک می کند و توان این ارگان را برای جذب مواد مغذی کاهش می دهد. بیماری زا ترین گونه ها، آیمریا تنلا و آیمریا نکاتریکس بوده و گونه های آیمریا اسرولینا، آیمریا ماگزیما و آیمریا تنلا شایع ترین هستند.
این بیماری می تواند از طریق دخالت انسان مانند آلودگی چکمه و لباس ها و همچنین انتقال دهنده های مکانیکی مانند حشرات و پرنده های وحشی بین مرغداری ها منتقل شود.
ایمنی زایی بر علیه بیماری کوکسیدیوز
به طور کلی بعد از درگیری کوکسیدیوز ایمنی نسبتأ خوبی در پرنده ایجاد می شود، به همین دلیل این بیماری معمولأ پرنده های جوان را درگیر می کند. اگرچه ایمنی کسب شده مختص همان گونه است و نسبت به گونه های دیگر به جز چند استثنا، ایمنی ایجاد نمی شود.
علائم بالینی کوکسیدیوز کدامند؟
ضایعات ایجاد شده در بیماری کوکسیدیوز بسته به تاثیر گونه آیمریا بر روده ها متفاوت است. برای تشخیص گونه دخیل باید به محل ایجاد ضایعات، علائم بالینی و شدت ضایعات توجه کرد. اسهال، افسردگی، کاهش وزن، ژولیدگی پرها، رنگ پریدگی تاج و ریش و حضور خون در مدفوع از علائم بیماری کوکسیدیوز می باشد.
فرم تحت بالینی بیماری کوکسیدیوز به دلیل افت عملکرد گله، افزایش ضریب تبدیل (FCR) و افت وزن گیری (BWG) رخ می دهد.
تشخیص کوکسیدیوز چگونه انجام می شود؟
- حضور اووسیت در مدفوع
- تاریخچه (سن حیوان های درگیر، محیط و مدیریت)
- علائم بالینی (اسهال در تعداد زیادی از پرنده های جوان)
پیشگیری و درمان از طریق ضد کوکسیدیوزها
برخی از اقدامات مدیریتی مانند تعبیه آبخوری های نیپل، تراکم مناسب پرنده ها و تهویه مناسب میتواند برای پیشگیری از بیماری کوکسیدیوز صورت بگیرد.
همچنین برای پیشگیری و درمان کوکسیدیوز از موارد زیر می توان بهره برد:
- کوکسیدیوسید (coccidiocide) ؛ قابل استفاده در طیور گوشتی.
- کوکسیدیواستات (coccidiostat) ؛ قابل استفاده در طیور مادر و تخمگذار. شایان ذکر است گونه های آیمریا توانایی کسب مقاومت نسبت به داروهای ضد کوکسیدیوز یا آنتی کوکسیدیال (Anticoccidial) را دارند. برای رفع نسبی این مشکل می توان از برنامه های چرخشی (Shuttle program) استفاده کرد که در طول زندگی پرنده رویکردهای متفاوتی از ضد کوکسیدیوز و یونوفورها را شامل شود.
- واکسن زنده ؛ در طیور گوشتی و تخم گذار رایج است. 3 الی 4 هفته پس از واکسیناسیون ایمنی ایجاد می شود.
- پروبیوتیک ها ؛ برای جبران کاهش وزن پرنده ها می توان از پروبیوتیک ها استفاده کرد.
داروهای ضد کوکسیدیوز و مشکلات آن
به دلیل ایجاد مقاومت های دارویی و همچنین مسئله باقی مانده های دارویی و دوره پرهیز از مصرف گوشت و فرآورده های دام و طیور استفاده گسترده از ترکیبات شیمیایی و یونوفوره ها به عنوان داروی ضد کوکسیدیوز پیشنهاد نمی شود. با توجه به این موارد استفاده از موارد زیادی از ترکیبات شیمیایی ضد کوکسیدیوز در بسیاری از کشورها منع مصرف دارند. مثال هایی از این ممنوعیت ها شامل منع مصرف نیکاربازین و آمپرولیوم در اتحادیه اروپا، ترکیبات یونوفوره در آمریکا و استفاده پیشگیرانه ترکیبات ضد کوکسیدیوز در سوئد می باشند.
با توجه به شیوع اخیر کوکسیدیوز در فارم های تخمگذار تجاری کشور اهمیت مدیریت، پیشگیری و درمان این بیماری بیشتر از پیش مشخص شده است، چرا که داروهای شیمیایی ضد کوکسیدیوز مورد استفاده تا قبل از شروع تولید قابل استفاده هستند و به دلیل خطرات ایجاد باقیمانده در تخم مرغ در دوره تولید منع مصرف دارند.
داروی ضد کوکسیدیوز گیاهی
از آن جایی که استفاده از داروی گیاهی ضد کوکسیدیوز با توجه به اینکه مشکلات و محدودیت های مرتبط با کوکسیدیوسیدها و کوسیدیواستات های شیمیایی را نداشته و به دلیلی پیچیدگی و تنوع در ترکیبات موثره احتمال ایجاد مقاومت های دارویی نسبت به آن بسیار اندک است بسیار مورد توجه است.
برای پیشگیری و درمان کوکسیدیوز می توان از داروی ضد کوکسیدیوز کاملأ گیاهی کوکسی فیت استفاده کرد. این محصول دارای دو فرم پودر مخلوط در خوراک داروی ضد کوکسیدیوز (کوکسی فیت) و مایع محلول در آب آشامیدنی، داروی ضد کوکسیدیوز مایع (کوکسی فیت ال) حاوی ترکیبات عصاره گیاه های آرتمیزیا آنوآ، جفت بلوط و سیر می باشد. این ترکیب هیچ گونه تداخلی با سایر داروها و واکسن ها نداشته و در تمام دوران تولید قابل مصرف بوده و دوره پرهیز از مصرف ندارد. کوکسی فیت اولین داروی گیاهی ضدکوکسیدیوز بوده و دارای پروانه ساخت از سازمان دامپزشکی کشور است و مطالعات اثر بخشی و ایمنی آن طی پروژه های تحقیقاتی و میدانی متعددی اثبات شده است و می تواند جایگزینی مناسب و کارآمد برای ضد کوکسیدیوز های شیمیایی موجود باشد. این دارو هم اکنون در بسیاری از فارم های پرورش مرغ گوشتی و تخمگذار تجاری در کشور در حال استفاده است.
برای اطلاعات بیشتر ضد کوکسیدیوز کوکسی فیت اینجا را کلیک کنید و برای خرید محصول از این قسمت اقدام کنید.
