سندروم رد دان در جوجه گوشتی

سندروم بدجذبی (دفع دان) یا رد دان

تبدیل موثر خوراک به اجزای ضروری آن برای جذب کافی مواد مغذی، هم برای تولید و هم رفاه جوجه‌های گوشتی و هم برای پرورش‌دهندگان جوجه‌های گوشتی حیاتی است. سندرم عبور خوراک هضم نشده (Feed passage syndrome) در واقع به حالتی گفته می شود که در آن دان خورده شده توسط پرنده بدون هضم شدن از دستگاه گوارش عبور کرده و دفع می شود. این سندروم یک مشکل چندعاملی است که طیف وسیعی از عوامل مرتبط با رژیم غذایی، بیماری‌های عفونی، آب و هوا و شیوه‌های مدیریتی باعث آن می شوند. تمامی این عوامل بر تعادل فلور روده مرغ تأثیر منفی گذاشته و شدت و تظاهرات بالینی متفاوتی نشان می دهند که در نهایت منجر به اثرات منفی بر نرخ رشد و ضریب تبدیل خوراک (FCR) می شود. سندرم عبور خوراک هضم نشده در مدفوع جوجه‌های گوشتی، همچنان به صورت پراکنده گزارش می‌شود. علائم سندروم رد دان شامل وجود ذرات درشت ذرت، رطوبت بیش از حد، رنگ سبز مشخص با مخاط نارنجی و تشکیل ضعیف مدفوع  است. جوجه های گوشتی مبتلا دارای رنگدانه ضعیف، ضریب تبدیل خوراک ضعیف و وزن بدن پایین تر هستند و در کالبدگشایی، ضایعات معمولاً در پیش معده، سنگدان و روده کوچک جوجه های گوشتی مبتلا مشاهده می شود.

علت سندرم بدجذبی دان

بسیاری از بیماری های عفونی و تغذیه ای باعث ایجاد ضایعات اولیه در روده می شوند. به عنوان مثال، آنفولانزای پرندگان، بیماری نیوکاسل، کمبود ویتامین A و هیستومونیازیس (Histomoniasis) همگی قادر به ایجاد چنین تغییراتی هستند. آنفولانزا و نیوکاسل باعث آنتریت (enteritis) با خونریزی موضعی و نکروز می شوند. هیستومونیازیس اغلب با ضایعات شدید در سکوم همراه است. کمبود ویتامین A باعث ایجاد ضایعات در چینه دان و مری می شود. همچنین باید دانست که بیشتر بیماری های عفونی حداقل باعث اسهال گذرا یا دفع مدفوع با رطوبت اضافی می شوند. در مراحل اولیه اکثر بیماری های عفونی مانند برونشیت عفونی، لارنگوتراکئیت عفونی، آنسفالومیلیت پرندگان و غیره، پرندگان دچار اسهال می شوند اما هیچ ضایعات درشتی در روده وجود ندارد و در واقع بسیار متفاوت از سندرم عبور غذای هضم نشده هستند و اسهال تنها بخشی از علائم بالینی آنها است درحالی که سندرم عبور خوراک هضم نشده ناشی از برخی ناهنجاری‌ها در هضم و جذب مواد مغذی بوده و اگرچه علل آن ممکن است متعدد باشد، تظاهر بالینی در جوجه‌های گوشتی صرفاً عبور غذا است.

در ادامه به چند علت ایجاد سندرم غذای هضم نشده میپردازیم:

• استرس گرمایی

هنگامی که جوجه های گوشتی تحت فشار حرارتی قرار می گیرند، برای خنک شدن، مصرف آب را افزایش می دهند. بیشتر این آب در مدفوع تخلیه می شود و در نتیجه مدفوع مرطوب و بد شکل می شود. به دنبال استرس گرمایی، تغییرات فیزیکی در پوشش روده را می توان با بررسی بافت شناسی ظرف 48 ساعت تشخیص داد و حداقل به مدت 3 روز قابل مشاهده است. تغییرات شامل کاهش طول پرز و مساحت سطح است. برای اطلاع از نحوه پیشگیری و کنترل استرس گرمایی در طیور اینجا را بخوانید.

• مصرف نمک در رژیم غذایی

هنگامی که مصرف نمک افزایش می یابد، جوجه های گوشتی آب بیشتری را برای کمک به حذف نمک مصرف می کنند و این باعث می شود جوجه های گوشتی مقدار زیادی از آب اضافی را از طریق مدفوع دفع کنند و در نتیجه مدفوع مرطوب و حاوی خوراک هضم نشده است. مصرف بیش از حد نمک می تواند ناشی از اشتباهات جیره نویسی مثل عدم در نظر گرفتن سطح نمک در برخی مواد مانند پودر ماهی هنگام فرمولاسیون، یا در نظر نگرفتن سطح نمک در آب آشامیدنی باشد. باید توجه داشت که اگر آب آشامیدنی کمی شور باشد، این نمک مصرفی نیز باید در هنگام فرمولاسیون خوراک در نظر گرفته شود. در طول دوره های گرم، تولیدکنندگان ممکن است با افزایش سطح نمک در خوراک، مصرف آب را در طیور تحریک کنند.

• کوکسیدیوز

آسیب به پوشش روده در اثر کوکسیدیوز بالینی و تحت بالینی می تواند باعث عبور مواد مغذی هضم نشده در مدفوع، به ویژه در جوجه های گوشتی جوان شود. عبور خوراک معمولاً با گونه های انگل آیمریا آسرولینا E. acervulina و آیمریا ماکسیما E. maxima همراه است. یک برنامه نظارت بر کوکسیدیوز همراه با یک برنامه کنترل موثر ضد کوکسیدیوز توصیه می شود تا اطمینان حاصل شود که کوکسیدیوز به پوشش روده آسیب نمی رساند و بر توانایی جوجه های گوشتی در جذب مواد مغذی تأثیر نمی گذارد.

داروی ضد کوکسیدیوز گیاهی کوکسی فیت و کوکسی فیت ال حاوی ترکیبات موثره گیاهان جفت بلوط، درمنه خزری و سیر می باشند و می توانند به عنوان جایگزین کامل ضدکوکسیدیوزهای شیمیایی استفاده شوند. تانن موجود در این محصولات علاوه بر اثرات ضد کوکسیدیوزی، سبب بهبود هضم و جذب پروتئین ها و مواد مغذی خوراک می شود. 

برای اطلاعات بیشتر ضد کوکسیدیوز محلول در آب کوکسی فیت ال اینجا را کلیک کنید.

برای خرید ضدکوکسیدیوز محلول در آب کوکسی فیت ال اینجا را کلیک کنید.

برای اطلاعات بیشتر ضد کوکسیدیوز کوکسی فیت اینجا را کلیک کنید و برای خرید محصول از این قسمت اقدام کنید.

• کرم های نواری و کرم های آسکاریس (Ascarids and Cestodes)

انگل های روده ای می توانند روده را تحریک کرده و باعث عبور غذای هضم نشده در مدفوع شوند. وجود میزان کم کرم های آسکاریس برای ایجاد تحریک و عبور خوراک کافی است.

• عفونت های ویروسی

تعدادی از ویروس ها شامل رئوویروس Reovirus، کلسی ویروس Calicivirus، آدنوویروس Adenovirus، پاروویروس Parvovirus،انتروویروس Enterovirus،کروناویروس Coronavirus و توگا ویروس Togavirus با عبورخوراک جوجه های گوشتی مرتبط هستند. از نظر تاریخی، رئوویروس ها به عنوان یک عامل ویروسی اولیه عبور خوراک جوجه های گوشتی یا سندرم سوء جذب در نظر گرفته شده اند.

• عفونت های باکتریایی

عفونت های ثانویه باکتریایی روده (آنتریت) اغلب به دنبال عفونت های ویروسی یا کوکسیدیوز ایجاد می شوند. کوکسیدیوز علت اصلی بروز آنتریت نکروتیک (Necrotic Enteritis) است. پیشگیری با استفاده مؤثر از داروهای ضد کوکسیدیوز گیاهی، تقویت سیستم ایمنی و اقدامات جامع امنیت زیستی و بهداشتی قابل انجام است. مجرای روده جمعیت زیادی از باکتری های مفید را دارد که برای عملکرد طبیعی آن ضروری است. عدم تعادل در این فلور طبیعی می تواند منجر به بیماری شود.

• آمین های بیوژنیک Biogenic Amines

این ترکیبات که در سطوح پایین در حیوانات، گیاهان و میکروارگانیسم ها وجود دارند، در غلظت های بالاتر سمی هستند. آمین های بیوژنیک در فصول گرم با افزایش تخریب باکتریایی اسیدهای آمینه آزاد، پروتئین های رژیم غذایی و محصولات جانبی حیوانی مشکلات بیشتری ایجاد می کنند. ضایعات مرتبط با تغذیه مقادیر سمی آمین های بیوژنیک شامل بزرگ شدن پیش معده، تحلیل سنگدان، کنده شدن اپیتلیوم روده، افزایش وزن و ضریب تبدیل خوراک ضعیف، اختلال در پاسخ ایمنی، و اسهال است. پرندگان مبتلا رنگدانه ضعیفی دارند و وزن بدن و تبدیل غذای کمی دارند.

• چربی های ترش و کهنه (Rancid Fats)

تغذیه جوجه های گوشتی با چربی ها یا روغن های فاسد یکی از دلایل رایج عبورخوراک است، به ویژه در آب و هوای گرم تر که در آن چربی ها اگر به درستی نگهداری نشوند، به راحتی فاسد می شوند و باعث ایجاد ضایعات شامل پروونتریکولیت، تحلیل سنگدان، انتریت، نقص ایمنی، رشد ضعیف و ضریب تبدیل غذایی ضعیف می گردند.

• کیفیت آب

60 درصد ترکیب بدن جوجه های گوشتی آب است و ضروری است که جوجه های گوشتی مقادیر کافی آب بنوشند تا نیازهای بدن را برآورده کنند. در بسیاری از موارد، اطمینان از کیفیت آب در اولویت قرار نمی گیرد و مصرف آب بی کیفیت باعث تحریک روده و جذب ناکارآمد مواد مغذی می شود که منجر به عبور سریع خوراک می شود.

برای کاهش اثرات آلودگی باکتریایی، کلرزنی آب بسیار مهم است. استفاده از آبخوری های نوع بسته به شدت توصیه می شود. اگر از آبخوری های زنگوله ای استفاده می شود، باید به طور مرتب تمیز و ضدعفونی شوند. آب‌خوری قدیمی‌تر کمتر توصیه می شود، زیرا دائماً می‌ریزد و به راحتی آلوده می‌شود.

• کیفیت بستر

بستر اولین ماده ای است که جوجه ها ممکن است قبل از یافتن خوراک و آب، از آن مصرف کنند. بنابراین اطمینان از کیفیت بالا، عدم وجود مواد خارجی و تازه بودن بستر بسیار مهم است. اگر بستر باکیفیت برای گله جدید در دسترس نیست، حداقل در هفته اول بستر با کیفیت را در منطقه پرورش تهیه کنید. خوردن بستر آلوده می تواند باعث تحریک روده جوجه جوان شده و در نتیجه جذب مواد مغذی ضعیفی داشته باشد. برای اطلاع از نحوه مدیریت بستر طیور اینجا را کلیک کنید.