روش های پرورش ماهی در قفس

یکی از روش های نوین و بسیار کارآمد پرورش ماهی ها استفاده از قفس های دریایی می باشد چرا که در این روش، ماهی ها در شرایط طبیعی رشد کرده و جیره غذایی خود را از دریا تأمین می کنند و آب نیز به‌صورت آزاد بین منابع آبی و قفس در جریان است. در شرایط کنونی کشور، که به خاطر کاهش بارندگی ها با کمبود منابع آب شیرین روبه رو هستیم، پرورش ماهی در قفس گزینه بسیار مناسب و مقرون به صرفه ای است. 

این صنعت نوپا بر خلاف صنایع دیگر برای سرِ پا ماندن به استفاده از منابع انرژی برق، منابع آب زیرزمینی و سوخت نیازی ندارد. پرورش ماهی در قفس تنها به زمینی کوچک برای سایت پشتیبان نیاز دارد چرا که در بستر گسترده دریا اجرا می‌ شود.

ماحصل پرورش ماهی در قفس محصولی است که ۷۰ درصد آن به صورت ارگانیک تولید شده است.

  مزایای پرورش ماهی در قفس

• سهولت كار نسبت به استخر های خاکی و بتنی (چه در احداث و چه در اجرا)
• هزینه سرمایه گذاری كم تر و تولید بیشتر در واحد سطح
• استفاده اصولی از منابع آب های طبیعی و نیمه طبیعی با توان تولید پایین
• محصور كردن ماهیان در یک سطح كم، مصرف انرژی کمتر و میزان تبدیل انرژی به ماده بیشتر
• امكان توسعه بیشتر و قابلیت جابجایی راحت تر
• استفاده از غذای طبیعی و زنده و در نتیجه كیفیت گوشت بالاتر
• ظرفیت تولید بالا بـه علـت وسعت دریا، قـدرت خودپالایی بـالا در محيط های دریایی، تهويه خـوب آب در محیـط پـرورش، عـدم نیـاز بـه اكسيژن دهی، كاهش هزينه های استهلاک و تعمير و نگهداری
• سود آوری بالا
• کمتر بودن میزان رخداد بیماری در آب دریا
•  آلودگی زیست محیطی کمتر

معایب پرورش ماهی در قفس

• مسائل حقوقی مثل قوانین مربوط به دریاها، محیط زیست و کسب مجوزهای لازم برای راه اندازی و اجرا باید در نظر گرفته شود.
• شرایط جوی ناپایدار دریا، نمک دریا، تغییرات دمای دریا مانند گرما و سرما؛ بر رشد و سلامت ماهی ها تاثیر گذار است.
• در روش پرورش ماهی در قفس تغذیه طبیعی ماهی ها به خاطر صید بی رویه، صید های غیر قانونی، افزایش جمعیت، آلودگی دریا به خاطر پسماند های کارخانه جات به خطر می افتد. استفاده از غذاهای مصنوعی پرهزینه بوده و جای تغذیه طبیعی را نمیگیرد.
• سرعت انتقال بیماری در دریا بالاست به همین دلیل در صورت وجود بیماری در یک ماهی و انتقال آن به ماهی های دیگر ممکن است ضرر های مالی هنگفتی را به صاحبان پرورش وارد کند.

انواع قفس پرورش ماهی

قفس های پرورش ماهی با توجه به ابعاد و اندازه ای که دارند دارای انواع مختلفی هستند از جمله: قفس دریایی ثابت، قفس دریایی شناور، قفس دریایی با قابلیت غوطه وری و قفس دریایی غوطه ور.

• قفس دریایی ثابت

قفس ثابت ابتدایی ترین و پرکاربردترین قفس پرورش ماهی در آب های کم عمق است. قفس ثابت در واقع کیسه توری است که در جریان نهرها، کانال ها، رودخانه ها، رودخانه ها و دریاچه های کم عمق قرار می گیرد و با کف تماسی ندارد.

اگرچه کیسه با کف تماس ندارد اما قاب با تیرک به بستر فیکس میشود.

• قفس دریایی شناور

در این روش قاب، حلقه یا چار‌چوب شناور است و کیسه توری به کف فیکس شده است. قفس دریایی شناور پرکاربردترین مدل قفس پرورش ماهی است و میتوان آن را به اندازه و شکل های مختلفی ساخت.

• قفس دریایی با قابلیت غوطه وری

در قفس دریایی با قابلیت غوطه وری، کیسه های توری با یک چارچوب محکم نگه داشته میشوند. از آنجایی که کیسه ها غوطه ور هستند می توان عمق قرارگیری آن ها را تنظیم کرد. معمولاً در شرایط آب و هوایی نامساعد، قفس را در عمق پایین تری قرار میدهند. 

• قفس دریایی غوطه ور

قفس دریایی غوطه ور در انواع مختلفی ساخته میشود. اما معروف ترین آن قفس های چوبی است که با شکاف به هم را دارند.

جنس این قفس ها عموما از چوب، پلی اتیلن و فولاد است و شکل آن معمولا به صورت گرد یا مربع می باشد. علاوه بر این، عموما این قفس ها را با توری های ضد شکار که شکاف و سوراخ های ریزی دارند، می سازند. به این ترتیب ماهی ها نه فرار میکنند و نه شکار میشوند.

انتخاب محل مناسب براي استقرار قفس

در این صنعت می‌توان از همه منابع آبی از قبیل دریا، دریاچه، استخر، چشمه‌ها، نهرها و رودخانه‌ها كه در زمینه های دیگر مورد استفاده نیستند، بهره برداری کرد. 

قبل از استقرار قفس این خصوصیات مورد بررسی قرار می گیرد:

• سطح و عمق مناسب
• جریان و کیفیت آب
• میزان حفاظت در برابر باد و امواج
• عدم نوسان زیاد دمای آب
• تعيين گونه مناسب با توجه به شرایط آب و هوای منطقه

پرورش ماهی در قفس برای چه افرادی مناسب است؟

برای شروع به کسب و کار پرورش ماهی در دریا، برای کسانی که در نزدیکی دریا زندگی می کنند مقرون به صرفه تر است. چرا که آب دریا به صورت رایگان در دسترس است و مشکل کمبود منابع آبی وجود ندارد. همچنین ماهی ها با شرایط زیست بوم طبیعی خود رشد و پرورش می یابند. البته این شیوه می تواند چالش هایی مانند: نمک آب، آلودگی آب و تغییرات شرایط محیطی برای پرورش ماهی در دریا وجود داشته باشد.