روز جهانی امنیت مواد غذایی، نقطه عطفی مهم و زنگ هشداری برای یادآوری اهمیت افزایش آگاهی در مورد بیماری های محلی، ملی، منطقه ای و جهانی منتقله از غذا و ارتقاء کیفیت تولید و توزیع آن است. از سال 2019، هر ساله در تاریخ 7 ژوئن، مراجع مرتبط با ترتیب دادن گردهمایی های بزرگ، فواید بی‌شمار غذای ایمن را یادآور میشوند.
امنیت غذایی چیست؟
به اطمینان از این امر که مواد خوراکی در هنگام تولید و فرآوری، حمل و نقل و انبار یا نگهداری؛ دچار آلودگی میکروبی و تغییرات فیزیکو-شیمیایی نمیشوند و به تمام افراد جامعه به میزان کافی غذای سالم برسد، امنیت غذایی گفته میشود. در صورتی که غذایی ایمن باشد به سلامت انسان هیچ آسیبی وارد نمیکند.
اگرچه امنیت غذایی و ایمنی غذایی غالبا به جای یکدیگر و به یک مفهوم مورد استفاده قرار میگیرند اما امنیت بیشتر به کمیت غذا و ایمنی به کیفیت آن اشاره دارد.
چرا بهبود امنیت غذایی مهم است؟
کلید بقاء و ارتقای سلامتی دسترسی به مقادیر کافی غذای سالم است. متاسفانه عوامل بیماری زای عفونی که منجر به مسمومیت میشوند با چشم ساده قابل مشاهده نیستند و در اثر ورود باکتری، ویروس، انگل یا مواد شیمیایی از طریق آب یا غذای آلوده به بدن ما وارد میشوند. امنیت مواد غذایی در هر مرحله از زنجیره – از تولید، برداشت، پردازش، ذخیره سازی، توزیع، تا آماده سازی و مصرف بر کیفیت بهداشت و سلامت غذا نظارت دقیق دارد.
تخمین زده شده که سالانه 600 میلیون نفر به دلیل مصرف غذای آلوده بیمار میشوند که 420 هزار نفر آنها جان خود را از دست میدهند. با توجه به این آمار غذای غیرایمن تهدیدی برای سلامت و اقتصاد انسانی به شمار میرود. متاسفانه افراد آسیب پذیربه ویژه زنان و کودکان، جنگ زده ها و مهاجران از این بحران بیشتر رنج میبرند. سالانه 125 کودک زیر5 سال در اثر مصرف غذای آلوده جان خود را از دست میدهند.
هدف روز جهانی امنیت مواد غذایی نیز جلب توجه همگان به ویژه مسئولین به این آمار هولناک و الهام بخشیدن برای پیشگیری، شناسایی و مدیریت خطرات احتمالی، کمک به امنیت غذایی، سلامت انسان، رونق اقتصادی، کشاورزی، دسترسی به بازار، گردشگری و توسعه پایدار است.
چه کسی مسئول امنیت غذایی است؟
امنیت مواد غذایی تنها ر عهده یک سازمان یا فرد نیست بلکه تمام افراد اعم از تصمیم گیرندگان دولتی، بخش خصوصی، جامعه مدنی، سازمان های بین المللی و عموم مردم در آن دخیل اند.
در واقع امنیت مواد غذایی یک مسئولیت مشترک بین دولت ها، تولیدکنندگان و مصرف کنندگان است. همه_از مزارع پرورشی تا مصرف کننده نهایی_ باید نقش خود را به درستی ایفا کنیم تا از امنیت غذایی و عدم آسیب رسیدن به سلامت انسان جلوگیری کنیم. WHO و FAO از طریق روز جهانی امنیت مواد غذایی، تلاش‌هایی در راستای اصلاح دستور کار عمومی و کاهش بیماری‌های ناشی از غذا انجام میدهند.
راهکار افزایش امنیت غذایی چیست؟
از آن جا که نحوه تولید، نگهداری و مصرف غذا بر ایمنی امنیت غذایی تأثیر می گذارد
- انطباق با استانداردهای جهانی
- استقرار سیستم‌های نظارتی مؤثر
- کنترل مواد غذایی
- آمادگی و واکنش مناسب در شرایط اضطراری
- فراهم کردن دسترسی به آب پاک
- بکارگیری بهترین روش های کشاورزی
- بهبود وضعیت دامپروری و تولیدات دامی
- استفاده از سیستم‌های مدیریت ایمنی مواد غذایی
- آموزش افراد شاغل در صنایع غذایی
و
- فرهنگ سازی برای انتخاب غذای سالم
راه‌هایی است که دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی، دانشمندان، بخش خصوصی و جامعه مدنی برای تضمین امنیت غذایی پیشنهاد کرده اند.
آیا می دانستید؟
- مواد غذایی غیرایمن که حاوی باکتری، ویروس، انگل یا مواد شیمیایی مضر هستند بیش از 200 نوع بیماری ایجاد میکنند.
- بررسی های اخیر نشان می‌دهد که تأثیر مواد غذایی غیرایمن بر اقتصادهای ضعیف و متوسط، سالانه حدود 95 میلیارد دلار است.
- اقدامات بهداشتی مناسب در بخش های دامپروری و کشاورزی به کاهش ظهور و گسترش بیماری های ناشی از غذا کمک میکند.
هدف از یادآوری اهمیت امنیت غذایی چیست؟
امنیت مواد غذایی برای دستیابی به توسعه پایدار، امری بسیار کلیدی است. روز جهانی امنیت مواد غذایی نیز به همین منظور و برای قرار دادن این مهم در مرکز توجه همگانی، برگزار میشود. چند مورد از اهداف امنیت غذایی عبارتند از:
- پیشگیری، شناسایی و مدیریت خطرات ناشی از غذا
- رونق اقتصادی، تقویت دامپروری و کشاورزی، دسترسی به بازار، گردشگری و توسعه پایدار
- امنیت غذایی (کمیت) در کنار ایمنی (کیفیت) غذایی وجود
- ارتقاء سلامت و تغذیه افراد
- ایجاد الگوهای پایدارتر تولید و مصرف مواد غذایی
- ارتقاء تجارت بین المللی خوراک
